Język anglo-normandzki
| Obszar |
Anglia i w mniejszym stopniu inne części Wysp Brytyjskich oraz Normandii do ok. XVII wieku | ||
|---|---|---|---|
| Liczba mówiących | |||
| Pismo/alfabet | |||
| Klasyfikacja genetyczna | |||
| Kody języka | |||
| ISO 639-3 | xno | ||
| IETF | xno | ||
| Glottolog | angl1258 | ||
| Linguist List | xno-ang | ||
| Występowanie | |||
 Niewymawianie przydechowego H w poszczególnych regionach Anglii, częściowo wyjaśniony wpływem języka anglo-normandzkiego. | |||
| W Wikipedii | |||
| |||
| Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu. | |||
Język anglo-normandzki (Anglo-Normaund) – wymarły język z grupy romańskiej (podgrupa oïl), używany w wczesnym średniowieczu w Królestwie Anglii. Dialekt języka staronormańskiego, przodka języka normandzkiego. Był językiem ojczystym „Anglo-Normanów”, potomków Normanów (zromanizowanych wikingów osiadłych w północnej części Królestwa Zachodnich Franków, którzy założyli tam księstwo Normandii i posługiwali szeregiem północnych odmian języka starofrancuskiego), którzy rządzili Anglią po jej podbiciu przez Wilhelma I Zdobywce w 1066 roku.
Większość ludności Anglii w tym czasie posługiwała się językiem staroangielskim, anglo-normandzki był używany przez dwór, szlachtę oraz członków rządzącej dynastii (np. normańskiej). Pierwszym angielskim królem, którego językiem ojczystym była angielszczyzna był Henryk IV Lancaster.
Anglo-normandzki był używany w handlu i relacjach z kontynentem i resztą Wysp Brytyjskich, w tym nawet Irlandią.
Oficjalne dokumenty w Królestwie Angielskim były początkowo pisane po łacinie, następnie od XII wieku również w języku anglo-normandzkim, później tylko po anglo-normandzku i dopiero w XIV wieku zaczęto je spisywać po angielsku.
Z czasem różnicę między językiem anglo-normandzki a właściwym francuskim zaczęły się zacierać. Znaczenie języka francuskiego również stopniowo spadało, pozostawał on jednak w użyciu w angielskim sądownictwie przez długi czas. Pierwsze prace prawne napisane w języku angielskim zostały zredagowane w XVI wieku. Angielszczyzna stała się obowiązkowa w trybunałach dopiero w 1731 roku, mimo to nawet dzisiaj niektóre staromodne francuskie zwroty są używane w tekstach ustaw, a dewizą monarchów brytyjskich pozostaje francuskie lub anglo-normandzkie zawołanie mające pochodzić od Ryszarda Lwie Serce.
Był też językiem kultury, używanym w angielskiej literaturze (anglo-normańskiej), pisano w nim teksty kronikarskie, eposy rycerskie, teatralne, dydaktyczne, religijne.
Język anglo-normandzki wywarł znaczący wpływ na ówczesna a co za tym idzie na współczesną angielszczyznę. Wiele anglo-normandzkich słów zostało zapożyczonych do języka średnioangielskiego, a następnie do angielskiego[1][2][3][4][5][6][7].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ For a wide-ranging introduction to the language and its uses, see Anglo-French and the AND by William Rothwell (ang.)
- ↑ Ian Short, A Companion to the Anglo-Norman World (ang.), "Language and Literature", Boydell & Brewer Ltd, 2007. (p. 193)
- ↑ Amended version of: Crystal, David. The Cambridge Encyclopedia of the English Language (ang.). Cambridge University Press, 1995.
- ↑ Lusignan, Serge. La langue des rois au Moyen Âge : Le français en France et en Angleterre (fr.). Paris: Presses Universitaires de France, 2004.
- ↑ Crystal 1995 ↓, s. 7–9.
- ↑ Picoche, Jacqueline – Marchello-Nizia, Christiane. Histoire de la langue française (fr.). Paryż: Nathan. 1999
- ↑ Dieu et mon droit, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2020-02-29].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- David Crystal: The Cambridge Encyclopaedia of the English Language. Cambridge: Cambridge University Press, 1995. ISBN 0-521-40179-8.
- Jane Bliss, An Anglo-Norman Reader. Open Book Publishers, 2018. ISBN 978-1-78374-315-5 Textus
- G. A. Kloppe, Recherches sur le dialecte de Guace, trouvère anglo-normand du XIIe siècle (fr.). Magdeburgi: Heinrich, 1853
- Serge Lusignan, La langue des rois au Moyen Âge : le français en France et en Angleterre (fr.). Lutetiae: Presses universitaires de France, 2004. ISBN 2-13-054392-8
- Louis Emil Menger, The Anglo-Norman dialect: a manual of its phonology and morphology, with illustrative specimens of the literature (ang.). Novi Eboraci: Columbia University Press, 1904 Textus apud Internet Archive
- Johan Vising, Anglo-Norman Language and Literature (ang.). Londinii: Oxford University Press, 1923
- Johan Vising, Étude sur le dialecte anglo-normand du XIIe siècle (fr.). Upsalae: Edquist, 1882