Iwan Wiśniowiecki
Iwan Michajłowicz Wiśniowiecki | |
Korybut | |
Rodzina | |
---|---|
Data urodzenia |
ok. 1490 |
Data śmierci |
ok. 1542 |
Ojciec | |
Matka |
Tatiana Połubińska |
Żona |
Nastazja Olizarowiczówna, |
Iwan Michajłowicz Wiśniowiecki herbu Korybut (ok. 1490 – ok. 1542) – książę (kniaź), dworzanin królewski[1], dzierżawca ejszyski, worniański, kaniowski, czeczerski, czerkaski i propojski[2].
Biografia
[edytuj | edytuj kod]Syn księcia Michaiła Wasilewicza Zbaraskiego Wiśniowieckiego z pierwszego małżeństwa z księżniczką Połubińską.
W 1512 r. książę Iwan Michajłowicz wraz ze swoim ojcem wziął udział w pokonaniu Tatarów krymskich w bitwie pod Wiśniowcem[3].
Był właścicielem zamku Wiśniowiec na Wołyniu. Wyznawał prawosławie. Po śmierci hetmana wielkiego litewskiego, księcia Konstantego Ostrogskiego stał się jednym z organizatorów obrony Wołynia przed najazdami Tatarów krymskich. W latach 1534, 1538 i 1540 trzykrotnie ogłaszał mobilizację wołyńskiej szlachty.
W 1522 r. kniaź Iwan Wiśniowiecki otrzymał od wielkiego księcia pół mili kwadratowej puszczy nad rzeką Sejną w leśnictwie perełomskim, co zapoczątkowało powstanie Sejn[4]. Według legendy książę był również fundatorem cerkwi w Narwi[5][6].
W 1533 r. Iwan Wiśniowiecki otrzymał starostwo ejszyskie i worniańskie[1][7]. W 1534 roku, po rozpoczęciu kolejnej wojny litewsko-moskiewskiej, poprowadził kampanię na Smoleńsk, ale nie zajął miasta, ograniczając się do zniszczenia okolicznych okolicznych ziem.
W 1536 roku przejął starostwo propojskie i czeczerskie[8]. W 1541 r. jego majątek powiększył się o starostwo kaniowskie i czerkaskie.
Został pochowany w 1543 r. w ławrze Peczerskiej.
Rodzina i dzieci
[edytuj | edytuj kod]Iwan Michajłowicz Wiśniowiecki był dwukrotnie żonaty. Jego pierwszą żoną była Anastazja Olizarowiczówna, córka Hanny z domu Zasławskieji Semena Olizarowicza, primo voto Sanguszkowa (pierwsza żona Janusza[7] vel Iwana Sanguszki[9], zmarłego około 1516 r., syna Michała). Po jej śmierci (ok. 1536) Wiśniowiecki ożenił się po raz drugi z Marią Magdaleną Despotówną Branković, córką Jovana, tytularnego despoty serbskiego, secundo voto Czartoryska (żona Aleksandra Fedorowicza)[10]. Stał się protoplastą książęcej linii Wiśniowieckich – książąt na Wiśniowcu (i Zbarażu) – wymarłej w linii męskiej w osobie Michała Serwacego (1680–1744)[11].
Dzieci z pierwszego małżeństwa:
- Katarzyna (zm. ok. 1580); żona Hrehorego Chodkiewicza, kasztelana wileńskiego i hetmana wielkiego litewskiego
- Dymitr „Bajda” (zm. 1563)
- Andrzej (zm. 1584)
- Konstanty (zm. 1574)
Z drugiego:
- Michaił (Zygmunt) (zm. 1552)
- Aleksandra; żona Iwana Szymkowicza , marszałka hospodarskiego i starosty tykocińskiego[12], a następnie Mikołaja Radziwiłła.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Boniecki 1883 ↓, s. 369.
- ↑ Zbaraski-Wisniowiecki family. w.genealogy.euweb.cz. [dostęp 2024-03-24]. (ang.).
- ↑ Kasper Niesiecki: Korona Polska przy Złotey Wolnosci Starożytnemi Wszystkich Kathedr, Prowincyi y Rycerstwa Kleynotami Heroicznym Męstwem y odwagą, Naywyższemi Honorami a naypierwey Cnotą, Pobożnością y Swiątobliwością Ozdobiona…. T. IV. Lwów: 1743, s. 543. [dostęp 2024-03-24].
- ↑ Nie byłoby Sejn bez rodu Wiśniowieckich. sejny.net, 2019-12-24. [dostęp 2024-03-24].
- ↑ Wiktor Baron: Cerkiew w Narwi. baronphotography.eu. [dostęp 2024-03-24].
- ↑ Liliana Kołłątaj (oprac.): Błękitne Podlasie. Cerkiew w Narwi. klubglobtroterawarszawa.com, 2021-07-28. [dostęp 2024-03-24].
- ↑ a b Wolff 1895 ↓, s. 563.
- ↑ Iwan Wiśniowiecki, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo, Warszawa 1900, s. 358 .
- ↑ Boniecki 1883 ↓, s. 221, 299.
- ↑ Wolff 1895 ↓, s. 564.
- ↑ Herb i rodowód Wiśniowieckich. [dostęp 2024-03-24].
- ↑ Boniecki 1883 ↓, s. 347.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Adam Boniecki: Poczet rodów w Wielkim Księstwie Litewskim w XV i XVI w.. Warszawa: 1883, s. 425, XLIX. [dostęp 2024-03-24].
- Józef Wolff: Kniaziowie litewsko-ruscy od końca czternastego wieku. Warszawa: Józef Filipowicz, 1895, s. 563–564.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Marek Minakowski: Jan ks. Wiśniowiecki h. Korybut. sejm-wielki.pl. [dostęp 2024-03-24].
- Wiśniowieccy herbu Korybut
- Członkowie stanu rycerskiego I Rzeczypospolitej
- Starostowie czeczerscy
- Starostowie czerkascy
- Starostowie kaniowscy
- Starostowie propojscy
- Starostowie ejszyscy
- Starostowie worniańscy
- Wojskowi I Rzeczypospolitej
- Pochowani w Ławrze Peczerskiej w Kijowie
- Urodzeni w XV wieku
- Zmarli w 1542
- Szlachta prawosławna w Polsce (I Rzeczpospolita)