Iwan Kryłow

Iwan Kryłow

ros. Иван Андреевич Крылов

Portret Kryłowa autorstwa Johanna Egginka, 1834
Imię i nazwisko	Iwan Andriejewicz Kryłow
Data i miejsce urodzenia	13 lutego 1769 Moskwa
Data i miejsce śmierci	21 listopada 1844 Petersburg
Narodowość	rosyjska
Język	rosyjski
Dziedzina sztuki	liryka, dramat, publicystyka
Ważne dzieła
Wrona i lis Wilk w psiarni

Iwan Andriejewicz Kryłow ros. Иван Андреевич Крылов (ur. 2 lutego^?/13 lutego 1769 w Moskwie, zm. 9 listopada^?/21 listopada 1844 w Petersburgu) – rosyjski poeta, dramaturg, bajkopisarz. Autor utworów o tematyce filozoficzno-moralnej, politycznej i obyczajowej wyśmiewającej szlachtę.

Sławę zyskał jako autor ponad 200 bajek, pełnych humoru oraz werwy satyrycznej, zawierających elementy ostrej krytyki społeczno-politycznej i równie cenionego dydaktyzmu.

Życiorys

Samouk; otrzymał skąpe wykształcenie, ale dokształcił się, czytając wszystko bez wyboru, co wpadło mu w ręce. Największy wpływ wywarły nań dzieła dramatyczne. W 16 roku życia napisał operę Kofejnica, która nie została ani wystawiona, ani wydrukowana, ale zjednała mu protektorów, którzy wyrobili mu urząd w Petersburgu. W 1786 napisał tragedię Filoraela, wydrukowaną w zbiorze Teatr rosyjski.

Pomnik Iwana Kryłowa w Sankt Petersburgu

W 1790 opuścił służbę, żeby się poświęcić pracy literackiej. Już w 1789 wespół z Raehmanowem wydawał czasopismo „Poczta duchów” (Почта духов), wkrótce je jednak zawiesił. W 1792 rozpoczął wydawanie czasopisma „Zritiel” (Зритель), które w tymże jeszcze roku zamienił na pismo literackie „Sankt-Pietierburskij Mierkurij” (Санкт-Петербургский Меркурий), ale i to po roku wychodzenia upadło. W artykułach dziennikarskich Kryłow wykazał się talentem satyrycznym i darem obserwacji.

Za swą twórczość, w której krytykował ustrój społeczny i domagał się sprawiedliwości społecznej, został na jakiś czas wygnany. Ostatnie lata swojego życia spędził na pracy bibliotekarza w bibliotece publicznej.

Pochowany na Cmentarzu Tichwińskim w Petersburgu.

Kryłow pozostawił po sobie ponad 200 satyr (bajek satyrycznych), z których część stanowiła opracowanie wątków lafontainowskich, większość jednak była oryginalnymi satyrami na współczesną mu sytuację w Rosji (Wrona i lis, Obóz, Wilk w psiarni, Szczupak, Kot).

Po śmierci poety w Rosji wybudowano wiele pomników dla upamiętnienia jego osoby. Przykładem może być Pomnik Iwana Kryłowa w Sankt Petersburgu.

Wybrana twórczość

Bajki

1788: Los graczy (ros. Судьба игроков) Paw i Słowik (ros. Павлин и Соловей) Wstydliwy Gracz (ros. Стыдливый игрок) 1804: Dąb i Trzcina (ros. Дуб и Трость) 1805: Starzec i trzech młodych (ros. Старик и трое молодых) Wybredna narzeczona (ros. Разборчивая невеста) 1807: Chłop i Śmierć (ros. Крестьянин и Смерть) Pustelnik i Niedźwiedź (ros. Пустынник и медведь) Szkatułka (ros. Ларчик) Wrona i Lisica (ros. Ворона и Лисица) Wyrocznia (ros. Оракул) Żaba i Wół (ros. Лягушка и Вол) 1808: Chór (ros. Музыканты) Konik Polny i Mrówka (ros. Стрекоза и Муравей) Lew i Człowiek (ros. Лев и человек) Lew i Komar (ros. Лев и Комар) Lew na łowach (ros. Лев на ловле) Lis i winogrona (ros. Лисица и Виноград) Małpy (ros. Обезьяны) Mucha i Podróżni (ros. Муха и Дорожные) Orzeł i Kury (ros. Орёл и куры) Parnas (ros. Парнас) Pomór zwierząt (ros. Мор зверей) Słoń i Mops (ros. Слон и Моська) Słoń Wojewodą (ros. Слон на воеводстве) Wilk i Jagnię (ros. Волк и Ягнёнок) 1809: Dwa Gołębie (ros. Два голубя) Kogut i Perła (ros. Петух и Жемчужное зерно) Kupiec i Mysz (ros. Хозяин и Мыши) Puszcza i Ogień (ros. Роща и Огонь) Worek (ros. Мешок) Żaby i Car (ros. Лягушки, просящие Царя) 1811: Bogacz i Szewc (ros. Откупщик и Сапожник) Chłop i Lis (ros. Крестьянин и Лисица) Chłop w tarapatach (ros. Крестьянин в беде) Gęsi (ros. Гуси) Kruczek (ros. Воронёнок) Kwartet (ros. Квартет) Liście i korzenie (ros. Листы и Корни) Łgarz (ros. Лжец) Małpa (ros. Обезьяна) Mysi Sejm (ros. Совет Мышей) Ogrodnik i Filozof (ros. Огородник и Философ) Orzeł i Pająk (ros. Орел и Паук) Orzeł i Pszczoła (ros. Орёл и Пчела) Osieł i Słowik (ros. Осёл и Соловей) Podagra i Pająk (ros. Подагра и Паук) Ruczaj (ros. Ручей) Sikorka (ros. Синица) Szkoła Lwów (ros. Воспитание Льва) Świnia (ros. Свинья) Uczta (ros. Пир) Wielożeniec (ros. Троеженец) Wilk i Wilczek (ros. Волк и Волчонок) Złota dziesięciorublówka (ros. Червонец) 1812: Kot i Kucharz (ros. Кот и Повар) Podział zysku (ros. Раздел) Tabor (ros. Обоз) Wilk w psiarni (ros. Волк на псарне) Wrona i Kura (ros. Ворона и Курица) 1813: Chłop i Żmija (ros. Крестьянин и Змея) Cień i Człowiek (ros. Тень и Человек) Demianowa zupa (ros. Демьянова уха) Fortuna i Żebrak (ros. Фортуна и нищий) Latawiec (ros. Бумажный Змей) Lisica i Suseł (ros. Лисица и Сурок) Nurkowie (ros. Водолазы) Szczupak i Kot (ros. Щука и Кот) Wilk i Kukułka (ros. Волк и Кукушка) Zając na łowach (ros. Заяц на ловле) 1813-1814 - Bezbożnicy (ros. Безбожники) 1814: Chłop i Rozbójnik (ros. Крестьянин и Разбойник) Chłopi i Rzeka (ros. Крестьяне и Река) Czyż i Gołąb (ros. Чиж и Голубь) Czyż i Jeż (ros. Чиж и Ёж) Drzewo (ros. Дерево) Kamień i Robak (ros. Камень и Червяк) Komar i Pastuch (ros. Комар и Пастух) Koń i Jeździec (ros. Конь и всадник) Lania i Derwisz (ros. Лань и Дервиш) Lis dobrotliwy (ros. Добрая лисица) Łabędź, Szczupak i Rak (ros. Лебедь, Щука и Рак) Orzeł i Kret (ros. Орёл и Крот) Oszczerca i Żmija (ros. Клеветник и змея) Pożar i Diament (ros. Пожар и Алмаз) Spostrzegawczy (ros. Любопытный) Staw i Rzeka (ros. Пруд и Река) Żaba i Jowisz (ros. Лягушка и Юпитер) 1814-1815 - Wielmoża i Filozof (ros. Вельможа и Философ) 1815: Beczka (ros. Бочка) Chłop i Parobek (ros. Крестьянин и Работник) Chmura (ros. Туча) Kaftan Tryszki (ros. Тришкин кафтан) Lew i Lampart (ros. Лев и Барс) Lis budowniczy (ros. Лиса-строитель) Małpa i lustro (ros. Зеркало и Обезьяна) Małpa i okulary (ros. Мартышка и очки) Osieł (ros. Осёл (Когда вселенную Юпитер населял...)) Przechodnie i Psy (ros. Прохожие и Собаки) Psia przyjaźń (ros. Собачья дружба)

1816: Apelles i Osiełek (ros. Апеллес и Ослёнок) Chłop i Siekiera (ros. Крестьянин и Топор) Chmiel (ros. Хмель) Fortuna w gościnie (ros. Фортуна в гостях) Jejmość i dwie sługi (ros. Госпожа и две Служанки) Konsultacja (ros. Мирская сходка) Kukułka i Turkawka (ros. Кукушка и Горлинка) Kwiaty (ros. Цветы) Lew i Wilk (ros. Лев и Волк) Mechanik (ros. Механик) Mysz i Szczur (ros. Мышь и Крыса) Niedźwiedź i Pszczoły (ros. Медведь у Пчел) Niesłuszne oskarżenie (ros. Напраслина) Pies, Człowiek, Kot i Sokół (ros. Собака, Человек, Кошка и Сокол) Pies (ros. Собака) Pisarz i Zbójca (ros. Сочинитель и Разбойник) Pogrzeb (ros. Похороны) Słoń w łaskach (ros. Слон в случае) Szpak (ros. Скворец) Wilk i Lis (ros. Волк и Лисица) Wilk i Pasterze (ros. Волк и Пастухи) Wilk i Żuraw (ros. Волк и Журавль) Wodospad i Strumień (ros. Водопад и Ручей) Wojownik (ros. Рыцарь) 1817: Pszczoła i Muchy (ros. Пчела и Мухи) 1818: Alcyd (ros. Алкид) Grzebień (ros. Гребень) Owce i Psy (ros. Овцы и Собаки) Pracowity Niedźwiedź (ros. Трудолюбивый Медведь) Utracjusz i Jaskółka (ros. Мот и Ласточка) 1819: Baranek (ros. Ягнёнок) Chłopiec i Robak (ros. Мальчик и Червяк) Chłopię i Żmija (ros. Мальчик и Змея) Dwie Beczki (ros. Две Бочки) Kłos (ros. Колос) Lew i Lis (ros. Лев и Лисица) Mrówek (ros. Муравей) Myśliwy (ros. Охотник) Niedźwiedź w matni (ros. Медведь в сетях) Osieł i Chłop (ros. Осёл и Мужик) Pasterz i Morze (ros. Пастух и Море) Pływak i Morze (ros. Пловец и Море) Skąpiec i Kura (ros. Скупой и Курица) 1821: Chłop i Owca (ros. Крестьянин и Овца) Płotka (ros. Плотичка) 1823: Bławatek (ros. Василёк) Bogacz i Poeta (ros. Богач и Поэт) Brukowiec i Brylant (ros. Булыжник и Алмаз) Dąb i Wieprz (ros. Свинья под Дубом) Drapacha (ros. Голик) Dwa Psy (ros. Две Собаки) Dwaj Chłopi (ros. Два Мужика) Dzikie Kozy (ros. Дикие Козы) Kocioł i Garnek (ros. Котёл и Горшок) Kot i Słowik (ros. Кошка и Соловей) Kotek i Szpak (ros. Котенок и Скворец) Lis i Osieł (ros. Лисица и Осёл) Lwia starość (ros. Лев состаревшийся) Mucha i Pszczoła (ros. Муха и Пчела) Owce Pstrokate (ros. Пёстрые Овцы) Pająk i Pszczoła (ros. Паук и Пчела) Parafianin (ros. Прихожанин) Skąpiec (ros. Скупой) Słowik (ros. Соловьи) Taniec ryb (ros. Рыбья пляска) Wilk i Mysz (ros. Волк и Мышонок) Wrona (ros. Ворона) Żmija i Baran (ros. Змея и Овца) 1824: Młynarz (ros. Мельник) 1827: Armaty i Żagle (ros. Пушки и Паруса) 1828: Biedny Bogacz (ros. Бедный Богач) 1829-1830: Osieł (ros. Осёл (Был у крестьянина Осёл...)) 1830: Brzytwa (ros. Бритвы) Chłop i Koń (ros. Крестьянин и Лошадь) Klinga (ros. Булат) Kukułka i Orzeł (ros. Кукушка и Орёл) Kupiec (ros. Купец) Leszcze (ros. Лещи) Lew, Sarna i Lis (ros. Лев, Серна и Лиса) Lew (ros. Лев) Miron (ros. Мирон) Pasterz (ros. Пастух) Pies i Koń (ros. Собака и Лошадь) Puchacz i Osieł (ros. Филин и Осёл) Sokół i Robak (ros. Сокол и Червяк) Szczupak (ros. Щука) Trzej Chłopi (ros. Три мужика) Wiewiórka (ros. Белка) Wilk i Kot (ros. Волк и Кот) Żmija (ros. Змея) 1833: Chłop i Pies (ros. Крестьянин и собака) Lew i Mysz (ros. Лев и Мышь) Lis (ros. Лиса) Myszy (ros. Мыши) Wiewiórka (ros. Белка) Wilki i Owce (ros. Волки и Овцы) 1834: Dwaj Chłopcy (ros. Два мальчика) Kukułka i Kogut (ros. Кукушка и Петух) Rozbójnik i Woźnica (ros. Разбойник и Извозчик) Wielmoża (ros. Вельможа)

Dramaty

• 1783 - Kofiejnica (ros. Кофейница) - libretto opery
• 1786:
  • Fiłomieła (ros. Филомела)
  • Bieszenaja siemja (ros. Бешеная семья)
  • Soczinitiel w prichożej (ros. Сочинитель в прихожей)
• 1787 - Prokazniki (ros. Проказники)
• 1788 - Amierikancy (ros. Американцы) - napisana wspólnie z A.I. Kłuszynem
• 1800 - Podszczipa (Triumf) (ros. Подщипа (Триумф))
• 1801 - Pirog (ros. Пирог)
• 1806 - Modnaja ławka (ros. Модная лавка)
• 1807:
  • Urok doczkam (ros. Урок дочкам)
  • Ilja-bogatyr' (ros. Илья-бога­тырь)

Proza

• 1789 - Poczta duchow, ili Uczenaja, nrawstwiennaja i kriticzeskaja pieriepiska arabskogo fiłosofa Malikulmulka s wodianymi, wozdusznymi i podziemnymi duchami (ros. Почта духов, или Ученая, нравственная и критическая переписка арабского философа Маликульмулька с водяными, воздушными и подземными духами)
• 1792:
  • Kaib (ros. Каиб)
  • Noczi (ros. Ночи)
  • Riecz, goworiennaja powiesoju w sobranii durakow (ros. Речь, говоренная повесою в собрании дураков)
  • Rassużdienije o drużestwie (ros. Рассуждение о дружестве)
  • Mysli fiłosofa po modie (ros. Мысли философа по моде)
  • Pochwalnaja riecz w pamiat' mojemu dieduszkie (ros. Похвальная речь в память моему дедушке)
• Pochwalnaja riecz naukie ubiwat' wriemia (ros. Похвальная речь науке убивать время)
• Pochwalnaja riecz Jermałafidu (ros. Похвальная речь Ермалафиду)

Bibliografia

• S. Orgelbranda Encyklopedja Powszechna. Warszawa: Wydawnictwo Towarzystwa Akcyjnego Odlewni Czcionek i Drukarni S. Orgelbranda Synów, 1898. Brak numerów stron w książce

Linki zewnętrzne

• Iwan Kryłow – zbiór polskich przekładów bajek Iwana Kryłowa