Irena Babel

Irena Babel
Data i miejsce urodzenia	9 lutego 1914 ; Lwów
Data i miejsce śmierci	22 listopada 1993 ; Kraków, Polska
Zawód	aktorka, reżyser
Współmałżonek	Stefan Rydel
Lata aktywności	1946–1993
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Irena Babel (ur. 9 lutego 1914 we Lwowie, zm. 22 listopada 1993 w Krakowie) – polska aktorka i reżyser teatralna, także pedagog i tłumaczka.

Życiorys

Urodziła się w rodzinie Jana Langiera i Jadwigi Joanny z domu Dworzaczek. W 1931 roku zdała maturę w Gimnazjum im. Królowej Jadwigi we Lwowie. W latach 1931–1934 studiowała w Głównej Szkole Gospodarczej Żeńskiej w Snopkowie k. Lwowa. Potem studiowała języki i ukończyła szkołę plastyki^[1].

W czasie okupacji niemieckiej pracowała w Radzie Głównej Opiekuńczej, w dziale opieki nad więźniami, tzw. Patronacie; brała udział w ratowaniu dzieci wywiezionych z Zamojszczyzny^[1].

Po wojnie, w 1945 roku kształciła się w Studiu przy Starym Teatrze w Krakowie. Jako aktorka zadebiutowała w 1946 roku i rozpoczęła pracę w Teatrze Kameralnym TUR w Krakowie. W 1947 roku przeniosła się do Teatru im. J. Słowackiego, gdzie występowała do 1949 roku. 5 lipca 1949 roku zdała egzamin reżyserski w Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Łodzi^[1]. Została reżyserem Sceny Komediowo-Muzycznej warszawskiego Teatru Nowego (1949–1950), a następnie Teatru im. J. Słowackiego w Krakowie (1950–1955). W 1955 roku rozpoczęła pracę w warszawskim Teatrze Powszechnym – najpierw jako reżyserka (1955–1956), a potem jako kierowniczka artystyczna (1956–1963). Kolejnym miejscem pracy artystki był Teatr Klasyczny w Warszawie, gdzie była reżyserką w latach 1963–1966, a później pełniła funkcję dyrektorki naczelnej i artystycznej w Teatrze Ludowym w Krakowie - Nowej Hucie (1966–1971). W roku 1970 została pedagożką Wydziału Aktorskiego PWST w Krakowie, gdzie wykładała do 1989. W latach 1971–1972 reżyserowała w Teatrze im. J. Słowackiego.

Autorka monografii o Marii Dulębie, polskiej aktorce.

Zmarła w Krakowie, pochowana na cmentarzu Rakowickim (kwatera AB-zach-10)^[2].

Życie prywatne

Jej pierwszym mężem od 1935 był adwokat Władysław Babel de Fronsberg, drugim, od 12 sierpnia 1959, aktor Stefan Rydel^[1]^[3].

Spektakle teatralne (m.in.)

Role

1945: Powrót Odysa jako Penelopa (reż. Tadeusz Kantor)
1946: Powrót posła jako Pani Podkomorzyna (reż. M. Dulęba)
1947: Wariatka z Chaillot jako Józefina (reż. Emil Chaberski)

Prace reżyserskie

1949: Judyta
1949: Aurora
1950: Moralność pani Dulskiej
1951: Sprawa Pawła Eszteraga
1951: W Błędomierzu
1951, 1969: Mirandolina
1952: Trzydzieści srebrników
1952: Piąta symfonia
1953: Kopernik
1953: Rozbity dzban
1953: Profesja pani Warren
1954: Takie czasy
1954, 1960: Kaukaskie koło kredowe
1955: Romans malajski
1956: Suchy kraj
1956: Eskapada
1956: Ararat
1957, 1959, 1961, 1962, 1976: Wojna i pokój
1957: Klątwa
1957: Straszna zabawa
1959: Hamlet
1959: Pod mlecznym lasem
1960: Cyd
1961: Głupiec i inni
1961: Zaczarowany las
1962: Elżbieta, królowa Anglii
1962: Heloiza i Abelard
1962: Siedmiu przeciw Tebom. Antygona
1963: Kontinuitaet
1963: Trzej muszkieterowie (z Jackiem Szczękiem)
1964: Odkryte karty
1964, 1968: Róża
1964: Kto uratuje wieśniaka
1965: Kalendarz starych mężów
1966: Sie kochamy
1966: Cezar i Kleopatra
1966: Rycerz ognistego pieprzu
1967: Blues dla pana Charlie
1967: Zygmuntowskie czasy
1967: Wiśniowy sad
1968: Mąż i żona
1968: Meteor
1969: Filip z prawdą w oczach
1969: Król Jan według Szekspira
1970: Fircyk w zalotach
1970: Kordian
1971: W małym dworku
1972: Dom kobiet
1973: O świcie jest tu spokojnie
1974: Elektra
1977: Poloneza czas zacząć...
1978: Tragiczna historia Hamleta

Ordery i odznaczenia

Złoty Krzyż Zasługi (1970)
Medal 10-lecia Polski Ludowej (28 stycznia 1955)^[4]
Złota Odznaka Krakowskiego Klubu Miłośników Teatru (1970)

Nagrody

1951: Wyróżnienie za reżyserię przedstawienia W Błędomierzu Jarosława Iwaszkiewicza w Teatrach Dramatycznych w Krakowie na Festiwal Polskich Sztuk Współczesnych
1955: Wyróżnienie Podkomitetu Literatury i Sztuki Nagrody Państwowej (zespołowe) za reżyserię i inscenizację sztuki Bertolta Brechta Kaukaskie kredowe koło w Teatrze im. J. Słowackiego w Krakowie^[5]
1958: Puchar Przechodni czytelników „Kuriera Polskiego” za przedstawienie Wojna i pokój według Lwa Tołstoja w Teatrze Powszechnym w Warszawie
1984: List gratulacyjny Ministra Kultury i Sztuki z okazji Międzynarodowego Dnia Teatru

Źródło:^[1].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e Irena Babel, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2024-07-08] .
↑ Lokalizator Grobów - Zarząd Cmentarzy Komunalnych [online], zck-krakow.pl [dostęp 2020-05-21] .
↑ Anegdoty i fakty z półwiecza. [dostęp 2009-03-19].
↑ M.P. z 1955 r. nr 103, poz. 1410 - Uchwała Rady Państwa nr 0/245 - na wniosek Ministra Kultury i Sztuki.
↑ Nagrody Państwowe za osiągnięcia w dziedzinie nauki, postępu technicznego, literatury i sztuki. „Życie Warszawy”. Rok XII, Nr 173 (3656), s. 5, 22 lipca 1955. Warszawa: Instytut Prasy „Czytelnik”. [dostęp 2024-07-08].

Linki zewnętrzne

Irena Babel w bazie filmpolski.pl
Irena Babel, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2024-07-08] .

[:0-1] Irena Babel, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2024-07-08] .

[2] Lokalizator Grobów - Zarząd Cmentarzy Komunalnych [online], zck-krakow.pl [dostęp 2020-05-21] .

[3] Anegdoty i fakty z półwiecza. [dostęp 2009-03-19].

[4] M.P. z 1955 r. nr 103, poz. 1410 - Uchwała Rady Państwa nr 0/245 - na wniosek Ministra Kultury i Sztuki.

[5] Nagrody Państwowe za osiągnięcia w dziedzinie nauki, postępu technicznego, literatury i sztuki. „Życie Warszawy”. Rok XII, Nr 173 (3656), s. 5, 22 lipca 1955. Warszawa: Instytut Prasy „Czytelnik”. [dostęp 2024-07-08].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]