Ija Kiwa
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Zawód, zajęcie | |
| Uczelnia | |
Ija Kiwa (ukr. Ія Янівна Ківа; ur. 4 maja 1984 w Doniecku) – ukraińska poetka, tłumaczka, dziennikarka, członkini ukraińskiego PEN-klubu.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]
Urodziła się w Doniecku, od 2014 roku – z powodu działań wojennych na Donbasie – mieszka w Kijowie. Absolwentka filologii Donieckiego Uniwersytetu Narodowego. Wiersze pisze po rosyjsku i ukraińsku. Autorka tomików poetyckich Podalsze ot raja (2018) i Persza storynka zymy (2019) oraz książki wywiadów z pisarzami białoruskimi My prokynemos’ inszymy: rozmowy z suczasnymy biłorus’kymi pys’mennykamy pro mynułe, teperisznie i majbutnie Biłorusi (2021).
Przetłumaczyła na język ukraiński powieść Marii Galiny Autochtoni. Przekłada na język rosyjski wiersze współczesnych poetów ukraińskich oraz na język ukraiński i rosyjski poetów białoruskich i polskich. Jako tłumaczka i redaktorka współpracuje z projektem PJ Library na Ukrainie, popularyzującym żydowskie książki dla dzieci.
Jej wiersze zostały przetłumaczone na ponad 30 języków, w Polsce – były zamieszczane w „Gazecie Wyborczej”[1], „Dwutygodniku”[2], "Opiniach", „Babińcu Literackim”, „Śląskiej Strefie Gender”, „Wizjach”, „ArtPapierze”, „Helikopterze”, „Rozstajach” oraz w antologii Ukraińska Nadzieja.
W 2018 roku książka Podalsze ot raja znalazła się na liście najlepszych książek 2018 roku według ukraińskiego PEN-klubu. W 2019 roku Ija Kiwa wygrała II Turniej poetycki im. Nestora Kronikarza. Również w 2019 roku Persza storinka zymy otrzymała specjalną nagrodę jury w prestiżowej nagrodzie literackiej „LitAkcent” (2019) i znalazła się na liście najlepszych książek 2019 roku według ukraińskiego PEN-klubu.
Uczestniczka wydarzeń poetyckich, festiwali literackich w Ukrainie, Białorusi, Polsce, Belgii, Finlandii, Stanach Zjednaczonych, Niemczech, Estonii, Łotwie, Grecji, Włoszech, Gruzji, Austrii, Szwajcarii, Bułgarii oraz Chorwacji.
Laureatka wielu festiwali i konkursów literackich, m.in. wydawnictwa „Smołoskyp” (2018), „Hajworonnia”, konkursu translatorskiego „Metaphora” (2020), Nagrody im. Jurija Kapłana (2013) etc.
Wiersze i przekłady Iji Kiwy były publikowane w pismach i antologiach „Wozduch”, „Wołga”, „Interpoezja”, „F-pismo”, „Cyrk “Olimp” TV”, „TextOnly”, „Flagi”, „Litеrratura”, „Asymptote”, „Poem”, „Artikulacja”, na stronach internetowych Soloneba, Litcentr, Połutona etc.
Na język polski wiersze Ii Kiwy tłumaczyli: Aneta Kamińska[3][4], Tomasz Pierzchała[5], Agnieszka Sowińska[6], Karolina Olszewska i Jakub Sajkowski.
Stypendystka Programu Stypendialnego Ministra Kultury Polski „Gaude Polonia” (2021)[7].
W grudniu 2022 roku w Sejnach w wydawnictwie „Pogranicze" (seria "W obliczu wojny") ukazała się dwujęzyczna książka wierszy Ii Kiwy Сzarne róże czasu (na polski przełożyła Aneta Kamińska).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Ія Ківа. Осиротілі дерева / Ija Kiwa. Osierocone drzewa / Iya Kiva. The Orphaned Trees. – Krakow, Krakowskie Biuro Festywalowe; Versopolis, 2024. — 54 p. (na polski przełożyła Aneta Kaminska; translators into English – Philip Nikolayev and Yevgeniya Kanyshcheva)
- Ія Ківа. Чорні троянди часу / Ija Kiwa. Сzarne róże czasu. /Przełożyła na polski Aneta Kamińska — Seiny: Pogranicze, 2022. — 60 s. (książka dwujęzyczna)
Tłumaczenia poezji polskiej
[edytuj | edytuj kod]Po ukraińsku
[edytuj | edytuj kod]- Katarzyna Ślączka // Online-pismo poezji tłumaczonej „Umbrella”, nr 119[8]
- Paulina Pidzik // Art Digest Soloneba, 21.06.2021[9]
- Krystyna Miłobędzka // Art Digest Soloneba, 14.07.2021[10]
- Justyna Kulikowska // Art Digest Soloneba, 22.07.2021[11]
- Ewa Lipska // Kyiv Daily, 24.07.2021[12]
- Ilona Witkowska // Art Digest Soloneba, 20.08.2021[13]
- Ewa Lipska // Nowa Polszcza, 27.10.2021[14]
Po rosyjsku
[edytuj | edytuj kod]- Tadeusz Różewicz // Online-pismo „Dwoetoczie”, nr 29[15]
- Katarzyna Ślączka // Online-pismo „Dwoetoczie”, nr 33[16]
- Katarzyna Ślączka // Online-pismo „Dwoetoczie”, nr 34[17]
- Kamila Janiak // Online-pismo „Dwoetoczie”, nr 34[18]
Video & audio
[edytuj | edytuj kod]- Ija Kiwa / czy jest w naszym kranie gorąca wojna // Poetki na czasy wojny #10
- Ія Янівна Ківа / Ija Kiwa / co byśmy powiedzieli o tej kobiecie // Poetki na czasy wojny #19
- „Poczta poetycka”: wiersze Ii Kiwy, w tłumaczeniu Anety Kamińskiej // Polskie radio Koszalin, 21/06/2023
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Czy w naszym kranie jest ciepła wojna? [online], wyborcza.pl, 24 lutego 2022 [dostęp 2022-07-23].
- ↑ WIERSZE IJA KIWA/ІЯ КІВА [online], dwutygodnik.com, 29 lipca 2022 [dostęp 2022-07-29].
- ↑ Aneta Kamińska. Przekłady poetek ukraińskich [online], Magazyn Wizje, 22 lipca 2019 [dostęp 2021-03-11] (pol.).
- ↑ Ija Kiwa. Wiersze // ArtPapier, 2017 (tłum. Anety Kamińskiej) [online], artpapier.com [dostęp 2021-03-11].
- ↑ Tomasz Pierzchała, Nowa poezja z Ukrainy – Helikopter 4/2018 [online], Ośrodek Postaw Twórczych [dostęp 2021-03-11] (pol.).
- ↑ Ija Kiwa. czy w naszym kranie jest ciepła wojna (tłum. Agnieszki Sowińskiej) [online], Rozstaje, 7 października 2021 [dostęp 2021-10-07] (pol.).
- ↑ Laureaci programu | Narodowe Centrum Kultury [online], | Narodowe Centrum Kultury [dostęp 2021-06-20] (pol.).
- ↑ Вірші Катажини Сьльончки в перекладах українською | Litcentr [online], in.ua [dostęp 2021-08-15].
- ↑ Солонеба | Пауліна Підзік «Ми розчахнуті навстіж» (у перекладах Ії Ківи) [online], soloneba.com [dostęp 2021-08-15] (ukr.).
- ↑ Солонеба | Кристина Мілобендзька «Сумна маріонетка в шоломі» (в перекладах Ії Ківи) [online], soloneba.com [dostęp 2021-08-15] (ukr.).
- ↑ Солонеба | Юстина Куліковська «Дівчина, дівчатко, дівчисько» (в перекладах Ії Ківи) [online], soloneba.com [dostęp 2021-08-15] (ukr.).
- ↑ Ева Ліпскька: «Ми не хочемо робитися катастрофою» - Kyiv Daily [online], com.ua [dostęp 2021-08-15] (ukr.).
- ↑ Солонеба | Ілона Вітковська «собача подушка» (в перекладах Ії Ківи) [online], soloneba.com [dostęp 2021-08-20] (ukr.).
- ↑ Нова Польща | Ева Ліпська. "Ти йдеш від мене як літо і повертаєшся до мене як літо". [online], novapolshcha.pl [dostęp 2021-10-27] (ukr.).
- ↑ Тадеуш Ружевич: ФОТОГРАФИЯ 69 | ДВОЕТОЧИЕ: [online], wordpress.com [dostęp 2021-08-15] (ros.).
- ↑ Катажина Сьлёнчка: Ночная Бабочка – Фотография С Превращения | Двоеточие: [online], wordpress.com [dostęp 2021-08-15] (ros.).
- ↑ Катажина Сьлёнчка. ПАРИЖ, ЛОНДОН, НЬЮ-ЙОРК 24/7 | ДВОЕТОЧИЕ: [online], wordpress.com [dostęp 2021-08-15] (ros.).
- ↑ Камила Яняк: ВАРШАВА | ДВОЕТОЧИЕ: [online], wordpress.com [dostęp 2021-08-15] (ros.).