I K
| |
| Producent | |
|---|---|
| Lata budowy |
1881–1891 |
| Układ osi |
C n2 |
| Wymiary | |
| Masa służbowa |
16–16,8 t[1] |
| Masa przyczepna |
16–16,8 t[1] |
| Długość |
5480–5630 mm[1] |
| Średnica kół napędnych |
760 mm[1] |
| Napęd | |
| Trakcja |
parowa |
| Ciśnienie w kotle | |
| Powierzchnia ogrzewalna kotła |
29,72 m²[1] |
| Powierzchnia rusztu |
0,66 m²[1] |
| Średnica cylindra |
240 mm[1] |
| Skok tłoka |
380 mm[1] |
| Pojemność skrzyni węglowej |
0,5 t[1] |
| Pojemność skrzyni wodnej |
1,36–1,5 m³[1] |
| Parametry eksploatacyjne | |
| Prędkość konstrukcyjna |
30 km/h[1] |
| Parametry użytkowe | |
| Rozstaw szyn |
750 mm[1] |
I K – seria wąskotorowych lokomotyw parowych wyprodukowanych dla kolei saksońskich w latach 1881–1891 w zakładach Sächsische Maschinenfabrik. Oznaczone następnie serią Kolei Niemieckich 99750–752. Stanowiły tendrzaki na parę nasyconą o układzie osi C n2. Zbudowano 44 oryginalne parowozy oraz jedną replikę w 2009 roku.
Historia powstania
[edytuj | edytuj kod]Parowóz serii I K został skonstruowany w zakładach Sächsische Maschinenfabrik (dawniej Richard Hartmann) w Chemnitz w odpowiedzi na zapotrzebowanie na lokomotywy dla powstającej w Królestwie Saksonii w latach 80. XIX wieku sieci kolei wąskotorowych o prześwicie 750 mm[2]. W latach 1881–1891 zbudowano łącznie 44 lokomotywy[2]. Od lokomotywy nr 6 wydłużono budkę maszynisty, przez co długość wzrosła z 5480 do 5630 mm[3]. Początkowo oznaczone było jako seria H V TK, od 1896 roku: K I, a od 1900 roku otrzymały ostateczne oznaczenie kolei saskich: I K (jeden K).
Użycie
[edytuj | edytuj kod]Parowozy serii I K weszły przede wszystkim do służby na Królewskich Państwowych Kolejach Saksonii, nosząc tam numery: 1-4, 6-17, 20-34, 37-42, 47-48[4]. Cztery parowozy dostarczone w 1889 roku i ostatni piąty w 1891 roku zostały ponadto zakupione dla prywatnej kolei Zittau-Oybin-Jonsdorf (ZOJE), nosząc numery taborowe od 1 do 5 i nazwy: Alexander Thiemer (pierwotnie Mandau), Lausche, Töpfer, Hochwald i Zittau[3]. Po przejęciu tej kolei przez państwo w 1906 roku otrzymały numery od 49 do 53[5]
Po I wojnie światowej pozostało w Niemczech 28 lokomotyw, które zostały przejęte przez Koleje Rzeszy (Deutsche Reichsbahn)[2]. Otrzymały oznaczenie serii 99750–752 i numery od 99 7501 do 7528[2]. Do 1928 roku zostały wycofane ze służby na kolejach państwowych[2]. Były używane dalej w przemyśle do 1963 roku, a ostatnia nr 12 została skasowana w 1964 roku[4].
W 1919 roku pięć parowozów zostało przekazanych dla Polskich Kolei Państwowych w ramach podziału majątku Niemiec (numery: 9, 38, 39, 41 i 52)[3]. W 1940 roku, podczas II wojny światowej Koleje Rzeszy przejęły z powrotem dwie lokomotywy zdobyte w Polsce, które otrzymały numery 99 2504 i 2505[2].
W lipcu 2009 roku ukończono budowę repliki lokomotywy serii I K, przeznaczoną do obsługi ruchu turystycznego w lokomotywowni Radebeul, która otrzymała numer 54[6].
Seria II K (nowa)
[edytuj | edytuj kod]W 1913 roku zrekonstruowano cztery najstarsze lokomotywy z krótszymi budkami o numerach od 1 do 4, łącząc je budkami i tworząc dwa parowozy dwuczłonowe, oznaczone jako seria II K (nowa) – niem. Gattung II K (neu)[3]. Otrzymały one numery 61A/B i 62A/B[3]. Pierwszy z nich służył do 1919 roku na kolei Zittau-Oybin-Jonsdorf[3].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g h i j k l m Obermayer 1977 ↓, s. 216.
- ↑ a b c d e f Obermayer 1977 ↓, s. 217.
- ↑ a b c d e f Rusak 2001 ↓, s. 28.
- ↑ a b Technische Daten zur Schmalspurlok I K [online] [zarchiwizowane z adresu 2011-12-22] (niem.).
- ↑ Rusak 2001 ↓, s. 27-28.
- ↑ Taufe der I K Nr. 54 am 4. Juli 2009 in Radebeul [online] [zarchiwizowane z adresu 2011-12-22] (niem.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Horst J. Obermayer: Taschenbuch Deutsche Schmalspur-Dampflokomotiven. Wyd. reprint 2011. Königswinter: HEEL Verlag, 1977. ISBN 978-3-86852-387-4. (niem.).
- Ryszard Rusak. Kolej Zittau – Oybin – Jonsdorf. „Świat Kolei”. Nr 02/2001 (133), 2001.