Hienodonty
| Hyaenodontidae | |
| Okres istnienia: paleocen–miocen | |
 Hyaenodon – obraz Heinricha Hardera (1920) | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Podtyp | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Infragromada | |
| Rząd | |
| Podrząd | |
| Rodzina |
Hyaenodontidae |
Hienodonty (Hyaenodontidae – „zęby hieny”) – wymarła rodzina ssaków z rzędu pradrapieżnych.
Były to ważne drapieżniki powstałe w paleocenie, które radziły sobie świetnie aż do miocenu[1]. Rozprzestrzeniły się bardziej i odniosły znacznie większy sukces ewolucyjny niż pokrewna rodzina Oxyaenidae[2]. Charakteryzowały je długie czaszki, smukłe szczęki, szczupłe ciała oraz tendencja do chodzenia bardziej na palcach (palcochodność) niż na całych stopach (stopochodność). W ramionach osiągały od 30 do 140cm[2]. Podczas gdy Hyaenodon gigas mógł osiągać 500 kg, większość z nich ważyła 5 – 15kg, czyli mniej więcej tyle, co średniej wielkości pies[3]. Skamieniałości czaszek dowodzą, że stworzenia te miały bardzo ostry węch. Ich zęby nie były zaś zbytnio przystosowane do miażdżenia, bardziej do cięcia[2].
Sądzi się, że różne gatunki z powodu swej wielkości zdobywały pożywienie różnymi drogami. Mniejsze mogły polować stadnie w nocy, większe zaś samotnie w czasie dnia, wykorzystując swe rozmiary i potężne zęby jako główną broń.
Ameryka Północna, Europa i Afryka stanowiły tereny ich życia[4][5], gdzie odgrywały rolę wielkich mięsożerców w oligocenie, prawie cała rodzina wyginęła jednak pod koniec tej epoki. Do miocenu przetrwały tylko 4 rodzaje: Megistotherium, jego siostrzany rodzaj Hyainailouros, Dissopsalis oraz Hyaenodon, a właściwie jego najmłodszy gatunek, H. weilini. Spośród nich tylko ten 3. przetrwał do końca tej epoki.
Rodzaje
[edytuj | edytuj kod]- Arfia
- Boualitomus
- Buhakia
- Dissopsalis
- Hyaenodon
- Laekitherium
- Limnocyon
- Hyainailouros
- Megistotherium
- Metapterodon
- Parvagula
- Prolimnocyon
- Prototomus
- Pyrocyon
- Sinopa
- Thinocyon
- Triacodon
- Tritemnodon
Machaeroidinae są tu czasami umieszczone[6].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Barry, J. C. (1988): Dissopsalis, a middle and late Miocene proviverrine creodont (Mammalia) from Pakistan and Kenya. Journal of Vertebrate Paleontology 48(1): 25-45.
- Egi, Naoko (2001): Body Mass Estimates in Extinct Mammals from Limb Bone Dimensions: the Case of North American Hyaenodontids. Palaeontology 44(3): 497-528. doi:10.1111/1475-4983.00189
- David Lambert: The field guide to prehistoric life. New York, NY: Facts on File, 1985. ISBN 0-8160-1125-7.