Helena Żygulska-Mach

Helena Żygulska-Mach
Państwo działania	Polska
Data i miejsce urodzenia	7 stycznia 1926 ; Lwów
Data śmierci	25 lipca 2021
	Profesor nauk medycznych
	Specjalność: okulistyka
Alma Mater	Akademia Medyczna w Krakowie
Doktorat	1951 – medycyna ; Akademia Medyczna w Krakowie
Habilitacja	1964 – medycyna ; Akademia Medyczna w Krakowie
Profesura	1983
	Nauczyciel akademicki
Uczelnia	Akademia Medyczna w Krakowie
Okres zatrudn.	1950–1996
	Odznaczenia

Helena Żygulska-Mach (ur. 7 stycznia 1926 we Lwowie^[2], zm. 25 lipca 2021^[3]^[1]) – polska okulistka, profesor medycyny.

Życiorys

Maturę zdała w 1943 roku w rodzinnym Lwowie w ramach tajnego nauczania. Studia medyczne rozpoczęła w 1944 roku w ramach tajnego Wydziału Lekarskiego lwowskiej Akademii Medycznej. Dyplom lekarski uzyskała w grudniu 1950 roku na krakowskiej Akademii Medycznej^[2]. Na Wydziale Matematyczno-Przyrodniczym Uniwersytetu Jagiellońskiego zdobyła w 1952 roku dyplom z chemii^[2].

Stopień doktora medycyny uzyskała w 1951 roku^[2] na podstawie pracy Wpływ obniżonej ciepłoty na przemiany węglowodanów. W okresie 1950–1959 pracowała w Zakładzie Patologii Ogólnej i Doświadczalnej krakowskiej Akademii Medycznej. Pracę w Klinice Chorób Oczu tej uczelni rozpoczęła w 1954. Pod kierunkiem Mariana Wilczka uzyskała pierwszy i drugi stopień specjalizacji w okulistyce. Habilitowała się w 16 czerwca 1964 roku^[4]^[2] na podstawie pracy pod tytułem Zaćma wrodzona w świetle badań glutacjonu, białek i mikroelektroforezy białek rozpuszczalnych soczewki^[4]^[5].

Po śmierci Mariana Wilczka w 1967 roku objęła funkcję kierownika krakowskiej Katedry i Kliniki Chorób Oczu i na tym stanowisku pozostała aż do przejścia na emeryturę w 1996 roku. Tytuł naukowy profesora zwyczajnego nauk medycznych został jej nadany w 1983 roku^[2] (profesorem nadzwyczajnym była od 1973)^[2]. W okresie 1987–1990 była prorektorem krakowskiej Akademii Medycznej.

Należała do Polskiego Towarzystwa Okulistycznego, którego była przewodniczącą w latach 1986–1992^[6]. Była też członkinią szeregu towarzystw zagranicznych: Societé Française d’Ophtalmologie, Julius Hirschberg Gesellschaft, Association for Eye Research oraz International Federation of Ophthalmological Societies. Od 1976 należała do krakowskiego oddziału PAN^[2].

Była współautorką pierwszych polskich badań medycznych z zastosowaniem izotopów radioaktywnych oraz pierwszych badań światowych dotyczących białek rozpuszczalnych i nierozpuszczalnych ludzkiej soczewki^[2].

Współredaktorka podręcznika „Czerniak złośliwy” (wraz z J. Skowronkiem i A. Mackiewiczem, Termedia 1998, ISBN 83-908325-5-0). Zasiada w komitecie honorowym czasopisma „Klinika Oczna”^[7]. Zainteresowania kliniczne i badawcze H. Żygulskiej-Mach dotyczyły głównie zaćmy, biochemii soczewki oka i ciała szklistego oraz leczenia nowotworów oka (onkologia okulistyczna). Jednym z osiągnięć krakowskiego ośrodka kierowanego przez H. Żygulską-Mach było wprowadzenie w 1968 roku promieniotwórczego izotopu kobaltu (bomba kobaltowa) w zachowawczym leczeniu nowotworów narządu wzroku.

Odznaczona m.in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski oraz medalem Komisji Edukacji Narodowej.

Przypisy

↑ ^a ^b nekrolog na stronie Polskiego Towarzystwa Okulistycznego (dostęp: 5 sierpnia 2021).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Kto jest kim w polskiej medycynie. Informator biograficzny. Warszawa: Interpress, 1987, s. 768. ISBN 83-223-2339-5.
↑ Helena Żygulska-Mach. nekrologi.wyborcza.pl. [dostęp 2021-08-01]. (pol.).
↑ ^a ^b Ministerstwo Oświaty i Szkolnictwa Wyższego, Katalog rozpraw doktorskich i habilitacyjnych 1965, Warszawa–Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1967, s. 748 .
↑ Wydana w formie monografii w 1964 roku.
↑ O PTO – historia. Polskie Towarzystwo Okulistyczne. [dostęp 2015-07-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-02-18)].
↑ Redakcja. Klinika Oczna. [dostęp 2014-08-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-02-17)]. (pol.).

Bibliografia

Prof. zw. dr hab. Helena Żygulska-Mach, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2015-04-11] .

Linki zewnętrzne

Spis publikacji w serwisie PubMed (ang.)
Bibliografia prac w bazie Biblioteki Medycznej CM UJ

[pto.com.pl-1] rolog na stronie Polskiego Towarzystwa Okulistycznego (dostęp: 5 sierpnia 2021).

[kto-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Kto jest kim w polskiej medycynie. Informator biograficzny. Warszawa: Interpress, 1987, s. 768. ISBN 83-223-2339-5.

[3] Helena Żygulska-Mach. nekrologi.wyborcza.pl. [dostęp 2021-08-01]. (pol.).

[:0-4] Ministerstwo Oświaty i Szkolnictwa Wyższego, Katalog rozpraw doktorskich i habilitacyjnych 1965, Warszawa–Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1967, s. 748 .

[5] Wydana w formie monografii w 1964 roku.

[6] O PTO – historia. Polskie Towarzystwo Okulistyczne. [dostęp 2015-07-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-02-18)].

[7] Redakcja. Klinika Oczna. [dostęp 2014-08-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-02-17)]. (pol.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]