Grzybówka paprociowa

Grzybówka paprociowa

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	pieczarkowce
Rodzina	grzybówkowate
Rodzaj	grzybówka
Gatunek	grzybówka paprociowa
Nazwa systematyczna
Mycena pterigena (Fr.) P. Kumm. Führ. Pilzk. (Zerbst): 108 (1871)

Grzybówka paprociowa (Mycena pterigena (Fr.) P. Kumm.) – gatunek grzybów z rodziny grzybówkowatych (Mycenaceae).

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Mycena, Mycenaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi.

Takson ten opisał w 1815 r. Elias Fries nadając mu nazwę Agaricus pterigenus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu Paul Kummer w 1871 r.

Synonimy:

• Agaricus pterigenus Fr. 1815
• Agaricus rubeolarius With. 1796

Polską nazwę nadała Maria Lisiewska w 1987 r.

Morfologia

Kapelusz

Średnica 1,5–3 (–5) mm, początkowo cylindryczny, potem stożkowaty, lekko wklęsły, bardzo płytko bruzdowany, półprzeźroczyście prążkowany. Powierzchnia oprószona, błyszcząca, jasnoróżowa, czasem bardzo jasnobrązowa w środku, na brzegu o barwie od beżowej do białej.

Blaszki

W liczbie 5–11 dochodzących do trzonu, wypukłe, szeroko przyrośnięte i zbiegające, białe. Ostrza różowe.

Trzon

Wysokość 10–30 mm, grubość 0,2–0,3 mm, prosty, giętki, równy. Powierzchnia naga, początkowo na wierzchołku czarna, niżej szara, następnie różowa do białawej. Podstawa nieco bulwiasta z promienistymi białymi włóknami.

Miąższ

Bez zapachu.

Cechy mikroskopowe

Podstawki 20–27 × 8–10 µm, szeroko maczugowate, 4-zarodnikowe. Zarodniki 7,5–12,5 × 4–5 µm, pipetowate, gładkie, amyloidalne. Cheilocystydy 20–40 × 7–20 µm, tworzące sterylne pasmo, maczugowate, spiczaste z czerwonawą zawartością, pokryte dość licznymi, prostymi, rzadko rozgałęzionymi, cylindrycznymi naroślami o nierównej długości 2–13,5 × 0,5–1 μm. Pleurocystyd brak. Trama blaszek dekstrynoidalna, w odczynniku Melzera brązowawo-winna. Strzępki włosków kapelusza o szerokości 2–10 µm, gęsto pokryte brodawkami lub krótkimi, cylindrycznymi wybrzuszeniami o szerokości 0,5–2 × 0,5 µm, na brzegu kapelusza zakończone cystydami podobnymi do cheilocystyd. Strzępki warstwy korowej trzonu o szerokości 2–5 μm, gęsto pokryte prostymi cylindrycznymi wybrzuszeniami 1–3 × 0,5–1 μm, komórki końcowe słabo rozdęte. W strzępkach liczne sprzążki.

Występowanie i siedlisko

Znane jest występowanie grzybówki białoostrzowej w wielu krajach Europy, na zachodnim wybrzeżu Ameryki Północnej i w Rosji. Władysław Wojewoda w zestawieniu grzybów wielkoowocnikowych Polski w 2003 r. przytacza 10 stanowisk. Bardziej aktualne stanowiska podaje internetowy atlas grzybów. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status V – gatunek narażony, który zapewne w najbliższej przyszłości przesunie się do kategorii wymierających, jeśli nadal będą działać czynniki zagrożenia.

Grzyb saprotroficzny. Występuje w lasach liściastych na martwych pędach traw, paproci i ich korzeniach, rzadziej na innych szczątkach organicznych. Owocniki najczęściej pojawiają się od września do listopada.

Gatunki podobne

Grzybówka paprociowa jest łatwa do zidentyfikowania ze względu na występowanie na rozkładających się łodygach paproci, niewielki rozmiar, różową barwę kapelusza i trzonu oraz różowe ostrza blaszek. Sporadycznie można znaleźć białe okazy rosnące wśród owocników o normalnym zabarwieniu. Na paprociach rośnie także Mycena lohwagii, ale ma kapelusz o barwie od bladobrązowej do białej i większą liczbę blaszek dochodzących do trzonu. Odróżnia się także innymi cechami zarówno makroskopowymi, jak mikroskopowymi.