Grzybówka mleczajowa

Grzybówka mleczajowa
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	pieczarkowce
Rodzina	grzybówkowate
Rodzaj	grzybówka
Gatunek	grzybówka mleczajowa
	Nazwa systematyczna
	Mycena galopus (Pers.) P.Kumm.; Führ. Pilzk.: 108 (Zwickau, 1871)
	Multimedia w Wikimedia Commons

Grzybówka mleczajowa (Mycena galopus (Pers.) P. Kumm.) – gatunek grzybów z rodziny grzybówkowatych (Mycenaceae)^[1].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Mycena, Mycenaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1800 r. Persoon nadając mu nazwę Agaricus galopus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1871 r. P. Kumm., przenosząc go do rodzaju Mycena^[1]. Synonimy naukowe^[2]:

Agaricus galopus Pers. 1800
Agaricus galopus Pers. 1800 var. galopus
Agaricus galopus var. pilosus Pers. 1828
Agaricus leucogalus Cooke 1883
Mycena fusconigra P.D. Orton 1988
Mycena galopus f. ampelodesmae Kühner & Maire 1938
Mycena galopus (Pers.) P. Kumm. 1871 f. galopus
Mycena galopus f. gracilis J. Favre 1938
Mycena galopus var. alba Rea 1922
Mycena galopus var. candida J.E. Lange,
Mycena galopus var. galopus (Pers.) P. Kumm.
Mycena galopus var. leucogala (Cooke) J.E. Lange 1936
Mycena galopus var. nigra Rea 1922
Mycena leucogala (Cooke) Sacc. 1887

Nazwę polską podał Stanisław Chełchowski w 1898 r^[3]. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten ma też nazwę bedłka mleczajowa^[4].

Morfologia

Kapelusz

Średnicy 1–2 cm, kształt dzwonkowaty lub stożkowaty, później staje się wypukły. Na szczycie kapelusza garb, brzegi równy, kapelusz prążkowany do 2/3 promienia kapelusza. Powierzchnia gładka, sucha, kolor szary z oliwkowym odcieniem, na szczycie ciemniejszy^[5].

Blaszki

Białe, wąskie, dość gęste, przy trzonie zaokrąglone^[6].

Trzon

Wysokość 4–8 cm, grubość do 2,5 mm, walcowaty, w środku pusty, przy podstawie zazwyczaj wygięty i lekko rozszerzony. Podstawa trzonu zazwyczaj pokryta jest pilśniowatą grzybnią. Kolor taki sam jak kapelusza, powierzchnia gładka lub lekko prążkowana^[5].

Miąższ

Bardzo cienki, szary, o łagodnym smaku i bez zapachu. W razie uszkodzenia kapelusza grzyb wydziela biały sok mleczny. Widoczne to jest jednak tylko na młodych owocnikach, starsze lub wysuszone tracą sok^[6].

Cechy mikroskopowe

Wysyp zarodników biały. Zarodniki elipsoidalne, czasami lekko gruszkowate, bardzo słabo amyloidalne. Mają rozmiar 9-13 × 5-6.5 μm i gładką powierzchnię. Podstawki 4-zarodnikowe. Bardzo licznie występują podobne do siebie pleurocystydy i cheilocystydy. Są bezbarwne, gładkie, wrzecionowate, wydłużone, łagodnie ścienione ku zaostrzonemu wierzchołkowi, czasami w pobliżu wierzchołka rozwidlone lub rozgałęzione. Mają rozmiar 70-90 × 9-15 μm. Trama blaszek jest jednorodna. Skórka kapelusza cienka, ale dobrze wyodrębniona. W miąższu pod nią dobrze rozwinięta warstwa podskórkowa. Pozostała część miąższu kapelusza zbudowana z nitkowatych strzępek^[7].

Występowanie i siedlisko

Najwięcej stanowisk grzybówka mleczajowej opisano w Europie. Jest tutaj szeroko rozprzestrzeniona. Ponadto podano jej stanowiska na zachodnim wybrzeżu Ameryki Północnej oraz w Australii^[8]. W Polsce gatunek bardzo pospolity^[4].

Występuje we wszelkiego typu lasach, zaroślach i parkach oraz na torfowiskach. Rośnie na opadłych liściach i igliwiu, wśród mchów, rzadziej na opadłych gałązkach, korze i szyszkach. Owocniki wytwarza od kwietnia do listopada^[4].

Znaczenie

Saprotrof^[4], grzyb niejadalny.

Gatunki podobne

grzybówka alkaliczna (Mycena alcalina), ale jej miąższ nie wydziela mleczka, ma natomiast alkaliczny zapach^[6].
grzybówka chlorowonna (Mycena leptocephala). Wydziela zapach chloru.
grzybówka wczesna (Mycena abramsii). Rośnie na butwiejącym drewnie.

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Index Fungorum. [dostęp 2013-09-15]. (ang.).
↑ Species Fungorum. [dostęp 2013-09-15]. (ang.).
↑ Stanisław Chełchowski: Grzyby Podstawkowe Królestwa Polskiego (Basidiomyces Polonici). Część 1. Audiobasidiomycetes. Postawczaki (Basidomycetes of Kingdom of Poland. Part. 1Audiobasiomycetes. Pamiętn. Fizjogr. 15. 1-258 (in Polish). 1898.
↑ ^a ^b ^c ^d Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
↑ ^a ^b Na grzyby. [dostęp 2013-02-20].
↑ ^a ^b ^c Barbara Gumińska, Władysław Wojewoda: Grzyby i ich oznaczanie. Warszawa: PWRiL, 1985. ISBN 83-09-00714-0.
↑ A.H. Smith. North American species of Mycena. 1947. Ann Arbor|publisher=University of Michigan Press
↑ Discover Life Maps. [dostęp 2015-12-16].

[if-1] Index Fungorum. [dostęp 2013-09-15]. (ang.).

[sf-2] Species Fungorum. [dostęp 2013-09-15]. (ang.).

[3] Stanisław Chełchowski: Grzyby Podstawkowe Królestwa Polskiego (Basidiomyces Polonici). Część 1. Audiobasidiomycetes. Postawczaki (Basidomycetes of Kingdom of Poland. Part. 1Audiobasiomycetes. Pamiętn. Fizjogr. 15. 1-258 (in Polish). 1898.

[checklist-4] Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.

[grzyby-5] Na grzyby. [dostęp 2013-02-20].

[Wojewoda-6] Barbara Gumińska, Władysław Wojewoda: Grzyby i ich oznaczanie. Warszawa: PWRiL, 1985. ISBN 83-09-00714-0.

[7] A.H. Smith. North American species of Mycena. 1947. Ann Arbor|publisher=University of Michigan Press

[8] Discover Life Maps. [dostęp 2015-12-16].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]