Grzybówka brązowofioletowa

Grzybówka brązowofioletowa

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	pieczarkowce
Rodzina	grzybówkowate
Rodzaj	grzybówka
Gatunek	grzybówka brązowofioletowa
Nazwa systematyczna
Mycena pearsoniana Dennis ex Singer Sydowia 12(1-6): 233 (1959) [1958]

Grzybówka brązowofioletowa (Mycena pearsoniana Dennis ex Singer) – gatunek grzybów z rodziny grzybówkowatych (Mycenaceae).

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Mycena, Mycenaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi.

Po raz pierwszy takson ten opisali w 1959 r. Richard William George Dennis i Rolf Singer pod jodłami Synonim: Mycena pearsoniana Dennis 1955. Maria Lisiewska w 1987 r. podała polską nazwę grzybówka Pearsone’a, Władysław Wojewoda w 2003 r. zmienił ją na grzybówka brązowofioletowa.

Morfologia

Kapelusz

Średnica 5–20 mm, początkowo półkulisty do dzwonkowatego lub parabolicznego, z wiekiem spłaszcza się, staje się płasko-wypukły lub nieco wklęsły, mniej lub bardziej promieniście prążkowany, półprzezroczysty, o zmiennym zabarwieniu, początkowo bardzo ciemny, purpurowobrązowy do różowawego, a następnie staje się blady, daktylowo brązowy lub żółtawobrązowego z liliowym lub różowawym odcieniem, lub całkowicie różowawy, z jednokolorowym lub jaśniejszym brzegiem. Jest higrofaniczny; w stanie wilgotnym nagi, lekko kleisty.

Blaszki

W liczbie 18–31 dochodzących do trzonu, szeroko przyrośnięte do nieco zbiegających, gładkie lub nieco postrzępione, początkowo szarofioletowe, stopniowo stają się bardziej brązowawe z lekkim liliowym odcieniem. Ostrza tej samej barwy.

Trzon

Wysokość 25–65(–90), grubość 1–2,5 mm, kruchy, pełny, cylindryczny, u dołu równy lub nieco rozszerzony. Powierzchnia gładka, górą owłosiona do kłaczkowato-owłosionej, niżej naga, początkowo dość ciemnofioletowa z lekkim brązowawym odcieniem, później raczej blado liliowo brązowa do blado cielistej, podstawa słabo pokryta długimi, grubymi, białawymi włóknami.

Cechy mikroskopowe

Podstawki 22–27 × 6,5–7 µm, maczugowate, 4-zarodnikowe. Zarodniki 6–9 × 3,5–4,5 µm, Qav=1,6, w kształcie czopka, nieamyloidalne. Cheilocystydy 30–80 × 6–12,5 µm, tworzące sterylną warstwę, maczugowate, cylindryczne do półwrzecionowatych, gładkie, z tępymi wierzchołkami. Pleurocystyd brak. Trama blaszek dekstrynoidalna. Skórka kapelusza zbudowana ze strzępek o szerokości 1,5–4,5 µm, gładkich, w dolnej warstwie osadzonych w galaretowatej substancji. Strzępki warstwy korowej trzonu o szerokości 2–3,5 µm, gładkie. Kaulocystydy 27–62 × 6–12,5 µm, maczugowate do wrzecionowatych, gładkie. Sprzążki obecne we wszystkich tkankach.

Występowanie i siedlisko

Najwięcej stanowisk grzybówki brązowofioletowej podano w Europie, ale występuje także w Ameryce Północnej i Południowej, Azji i Afryce. Władysław Wojewoda w zestawieniu grzybów wielkoowocnikowych Polski w 2003 r. przytoczył 2 stanowiska z uwagą, że jej częstość występowania i stopień zagrożenia nie są znane. W latach późniejszych podano następne stanowiska.

Grzyb saprotroficzny. Występuje pojedynczo lub w grupkach na próchnicznej, liściastej ziemi, wśród ziół, pod krzewami lub drzewami liściastymi, rzadziej pod drzewami iglastymi, często na siedliskach dość wilgotnych. Nierzadko spotykany w alpejskich zbiorowiskach krzewiastej wierzby. Owocniki tworzy od lata do jesieni.