Grzybówka białawoostrzowa

Grzybówka białawoostrzowa

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	pieczarkowce
Rodzina	grzybówkowate
Rodzaj	grzybówka
Gatunek	grzybówka białawoostrzowa
Nazwa systematyczna
Mycena pseudopicta (J.E. Lange) Kühner Encyclop. Mycol. 10: 363 (1938)

Grzybówka białawoostrzowa (Mycena pseudopicta (J.E. Lange) Kühner) – gatunek grzybów z rodziny grzybówkowatych (Mycenaceae).

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Mycena, Mycenaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi.

Takson ten opisał w 1930 r. Jakob Emanuel Lange nadając mu nazwę Omphalia pseudopicta. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu Robert Kühner w 1938 r.

Polską nazwę zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r.

Morfologia

Kapelusz

Średnica 5–15 mm, początkowo półkulisty, potem płasko wypukły, u starszych okazów wklęsły lub z szerokim garbkiem. Brzeg nieco karbowany, niebruzdkowany lub mało bruzdkowany, prześwitująco prążkowany. Powierzchnia początkowo delikatnie oprószona, gładka, w stanie wilgotnym nieco śliska, ciemna sepiobrązowa do szarobrązowej.

Blaszki

W liczbie 12–20 dochodzących do trzonu, wypukłe lub łukowate, szeroko przyrośnięte i dość głęboko zbiegające, szare. Ostrza białawe.

Trzon

Wysokość 15–40 mm, grubość 0,5–1,5 mm, prosty, twardy, pusty w środku. Powierzchnia gładka, oprószona, w większej części błyszcząca, w stanie wilgotnym lekko kleista, u góry szara, u dołu jasnobrązowa. Podstawa często lekko bulwiasta i pokryta długimi, grubymi, białawymi włókienkami.

Miąższ

Bez zapachu, lub o lekko rzodkiewkowym zapachu. Smak nieco gorzki, nie mączny.

Cechy mikroskopowe

Podstawki 25–35 × 8–9 µm, maczugowate, 2-zarodnikowe ze sterygmami o długości do 8 µm. Zarodniki 10,6–14 × 5–7,2 µm, Q = 1,8–2,5, Qav ~ 2,1, pipetowate do prawie cylindrycznych, gładkie, amyloidalne. Cheilocystydy 21–32 × 5–12 µm,maczugowate lub nieregularne, pokryte nielicznymi lub dość licznymi, nierównomiernie rozmieszczonymi naroślami, często bardzo grubymi, od prostych do rozgałęzionych, proste lub zagięte, 2–15 × 1–4 µm. Pleurocystyd brak. Trama blaszek dekstrynoidalna. Strzępki włosków kapelusza o szerokości 2–4,5 µm, gładkie lub skąpo pokryte prostymi lub zakrzywionymi, cylindrycznymi wypukłościami 1–7 x 1–2 µm. Komórki końcowe o szerokości 2,5 × 7 µm, cylindryczne do maczugowatych, z tendencją do żelatynizacji. Brak sprzążek.

Występowanie i siedlisko

Znane jest występowanie grzybówki białoostrzowej w niektórych krajach Europy oraz w Maroku. Władysław Wojewoda w zestawieniu grzybów wielkoowocnikowych Polski w 2003 r. przytacza tylko jedno stanowisko podane przez Falińskiego w Białowieskim Parku Narodowym w 1997 r. Bardziej aktualne stanowiska podaje internetowy atlas grzybów.

Grzyb saprotroficzny. Występuje w lasach liściastych, zwłaszcza dębowych.

Gatunki podobne

Grzybówkę białawoostrzową można mikroskopowo odróżnić od większości innych gatunków po 2-zarodnikowych podstawkach i braku sprzążek. Grzybówka popielata (Mycena cinerella) również może mieć 2-zarodnikowe podstawki i również cechuje się brakiem sprzążek, ale można ją rozróżnić po silnie mącznym zapachu po uszkodzeniu miąższu. Ponadto cheilocystydy M. cinerella są inaczej zdobione, zwykle z krótszymi i cieńszymi naroślami niż u M. pseudopicta.

Rzadki gatunek Mycena agrestis jest nieco podobny z łukowatymi, odbiegającymi od siebie blaszkami i może występować w podobnych siedliskach. Ma jednak kapelusz pokryty dającą się oddzielić galaretowatą błonką, dużo większą liczbę blaszek dochodzących do trzonu i blaszkowatą krawędź, którą można rozdzielić w postaci galaretowatej nitki. Poza tym podstawki ma 4-zarodnikowe, zarodniki są mniejsze, włoskowate, galaretowate, a sprzążki są obecne w strzępkach we wszystkich częściach grzyba.