Grabowo (Szczecin)

Grabowo
	Część miasta Szczecina
	; Zabudowa ul. Plater
	Herb
Państwo	Polska
Województwo	zachodniopomorskie
Miasto	Szczecin
Dzielnica	Drzetowo-Grabowo
Prawa miejskie	1855–1900
W granicach Szczecina	1900
Tablice rejestracyjne	ZS
	Położenie na mapie Polski Grabowo
	Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego Grabowo
	Położenie na mapie Szczecina Grabowo
	53°26′25,76″N 14°34′33,98″E/53,440490 14,576106
	Multimedia w Wikimedia Commons

Grabowo (do 1945 niem. Grabow) – część miasta^[1] Szczecina na osiedlu Drzetowo-Grabowo, nad Odrą.

Historia

W 1278 na terenie Grabowa powstała jedna z najstarszych pomorskich winnic. Wieś rozwijała się jako osada wokół klasztoru Gottesgnade (dosł. łaska Boża) założonego 21 stycznia 1360 (według innych źródeł^[jakich?] w 1342) roku przez kartuzów. Przy zabudowaniach klasztornych powstały tu wówczas piekarnia, stajnie, stodoły i browar. Po roku 1534, po wprowadzeniu luteranizmu na Pomorzu podczas sejmu trzebiatowskiego, klasztor został sekularyzowany 18 maja 1538 roku.

Po pożarze skrzydła wschodniego szczecińskiego zamku w 1551, z polecenia Barnima IX został przebudowany w stylu renesansowym przez mistrza budowlanego Caspara Teißa na siedzibę książęcą – zamek Oderburg. 2 listopada 1573 w swej rezydencji zmarł książę Barnim IX. Za rządów księcia Filipa II w 1612 r. zamek wzbogacił się o galerię obrazów. W Oderburgu w latach 1619/20 więziona była Sydonia von Borck. Podczas wojny trzydziestoletniej po zajęciu Szczecina przez wojska szwedzkie, zamek od 11 lipca 1630 był główną kwaterą ich głównodowodzącego – króla Szwecji Gustawa Adolfa. Podczas tej samej wojny Oderburg został zniszczony. Obecnie na dawnym wzgórzu zamkowym u zbiegu ulic Emilii Plater i Teofila Firlika znajduje się biurowiec Stoczni Szczecińskiej^{53°26′22″N 14°34′30″E/53,439444 14,575000}.

W 1846 w Grabowie przy obecnej ul. Malczewskiego założono cmentarz komunalny (Grabower Friedhof). Obecnie jego obszar stanowi północną część objętego ochroną konserwatorską miejskiego parku im. Stefana Żeromskiego. Po północnej stronie cmentarza grabowskiego w latach 1888-90 powstał neogotycki Friedenskirche – kościół parafialny Grabowa. Współcześnie nosi on wezwanie św. Stanisława Kostki.

W 1855 Grabowo wraz z włączonym doń Drzetowem uzyskało prawa miejskie, stając się niezależnym organizmem miejskim^[2]^[3]. Niezależność ta nie trwała długo, bowiem już w 1900 r. miasto Grabowo zostało przyłączone do Szczecina^[4]^[3]. Wcześniej powstała tu jedna z ważniejszych stoczni w Prusach – przeniesiona z Łasztowni firma Nüscke & Co. AG (zob. Albert Emil Nüscke). Nieco później powstała na Grabowie inna stocznia – Stettiner Oderwerke. Podczas II wojny światowej dla zaspokojenia potrzeb przemysłu zbrojeniowego i okrętowego, na Grabowie funkcjonowało co najmniej 5 obozów pracy przymusowej. Wskutek dwóch gigantycznych alianckich nalotów dywanowych w 1944 roku (z 11 kwietnia i 30 sierpnia) przystoczniowa dzielnica została zmieciona z powierzchni ziemi – zniszczenia sięgnęły 95%. Po 1945 r. z ruin dawnych Oderwerke i drzetowskiego Vulcana powstała Stocznia Szczecińska.

Przy ulicy Firlika znajduje się Komenda Wojewódzka Państwowej Straży Pożarnej. Ulica nosi imię Teofila Firlika, na cześć pierwszego strażaka poległego w drodze do gaszenia pożaru w polskim Szczecinie w 1945 r. Innymi ważniejszymi ulicami osiedla są Łady, Dubois, Stalmacha i Emilii Plater. Trzy pierwsze stanowią nadodrzańskie połączenie centrum Szczecina z Policami. Komunikację z innymi osiedlami zapewniają linie autobusowe i tramwajowe. Do Stoczni Szczecińskiej prowadzi także bocznica kolejowa ze stacji Szczecin Niebuszewo, obsługiwana ze stacji Szczecin Grabowo.

Zdjęcia

Grabowo (Szczecin)
Zabudowa ul. Parkowej / ul. Dubois
Zabudowa ul. Sławomira
Zabudowa ul. Firlika
ul. Stanisława Dubois - wieżowce
ul. Stanisława Dubois - kamienice

Zobacz też

Przypisy

↑ Grabowo. [w:] Krajowy Rejestr Urzędowy Podziału Terytorialnego Kraju [on-line]. Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2010-05-06]. (pol.).
↑ Tadeusz Białecki, Historia Szczecina : zarys dziejów miasta od czasów najdawniejszych do 1980 r., Wrocław [etc.] : Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1992, s. 208
↑ ^a ^b Pomorze Zachodnie w tysiącleciu : praca zbiorowa / pod red. Pawła Bartnika i Kazimierza Kozłowskiego ; Polskie Towarzystwo Historyczne. Oddział w Szczecinie, Kuratorium Oświaty w Szczecinie, Urząd Miejski w Szczecinie., Szczecin 2000, s. 158
↑ Tadeusz Białecki, Historia Szczecina : zarys dziejów miasta od czasów najdawniejszych do 1980 r., Wrocław [etc.] : Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1992, s.210

Linki zewnętrzne

Mapa osiedla na stronie Urzędu Miasta Szczecin. osiedla.szczecin.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-05-23)].
strona Rady Osiedla Drzetowo - Grabowo. drzetowo-grabowo.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-04-01)].
Grabow 1, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 774 .

[1] Grabowo. [w:] Krajowy Rejestr Urzędowy Podziału Terytorialnego Kraju [on-line]. Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2010-05-06]. (pol.).

[2] Tadeusz Białecki, Historia Szczecina : zarys dziejów miasta od czasów najdawniejszych do 1980 r., Wrocław [etc.] : Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1992, s. 208

[autonazwa1-3] Pomorze Zachodnie w tysiącleciu : praca zbiorowa / pod red. Pawła Bartnika i Kazimierza Kozłowskiego ; Polskie Towarzystwo Historyczne. Oddział w Szczecinie, Kuratorium Oświaty w Szczecinie, Urząd Miejski w Szczecinie., Szczecin 2000, s. 158

[4] Tadeusz Białecki, Historia Szczecina : zarys dziejów miasta od czasów najdawniejszych do 1980 r., Wrocław [etc.] : Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1992, s.210

[1]

[2]

[3]

[4]