Ręczno (gmina)

Ręczno
	gmina wiejska
Herb	Flaga
Państwo	Polska
Województwo	łódzkie
Powiat	piotrkowski
TERC	1010072
Wójt	Kamil Ślusarczyk
Powierzchnia	88,90 km²
Populacja (30.06.2016); • liczba ludności	; 3568
• gęstość	40,1 os./km²
Nr kierunkowy	44
Tablice rejestracyjne	EPI
	Adres urzędu:ul. Piotrkowska 5; 97-510 Ręczno
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba sołectw	14
	Położenie na mapie powiatu;
	51°11′26″N 19°51′10″E/51,190556 19,852778
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa
	Biuletyn Informacji Publicznej

Ręczno – gmina wiejska w województwie łódzkim, w powiecie piotrkowskim. W latach 1975–1998 gmina położona była w województwie piotrkowskim.

Siedziba gminy to Ręczno.

Przez gminę przepływa rzeka Pilica. Inne cieki wodne znajdujące się na terenie to Struga Zbyłowicka, Stobniczanka i jej dopływ Struga Młynki.

Według danych z 31 grudnia 2007^[2] gminę zamieszkiwało 3616 osób.

Główna arterią komunikacyjną łączącą teren gminy z ośrodkami miejskimi jest droga wojewódzka nr 742.

Struktura powierzchni

Według danych z roku 2007^[3] gmina Ręczno ma obszar 88,90 km², w tym:

użytki rolne: 56%
użytki leśne: 38%

Gmina stanowi 6,22% powierzchni powiatu piotrkowskiego.

Rezerwaty przyrody

Na terenie gminy znajdują się następujące rezerwaty przyrody^[4]:

rezerwat przyrody Jawora – chroni wyżynne lasy liściaste i mieszane,
rezerwat przyrody Wielkopole – chroni drzewostan jodłowy z rzadkimi gatunkami roślin w sąsiedztwie północnej granicy zasięgu.

Historia

Ukazem carskim z dnia 15 III 1859 r. dotyczącym reorganizacji gmin wiejskich w Królestwie Polskim została utworzona gmina Ręczno, położona na terenie powiatu piotrkowskiego, guberni warszawskiej. W latach 1914–1918 zniesiony został dotychczasowy podział na gubernie. Gmina Ręczno znalazła się na terenie Gubernatorstwa Lubelskiego w austriackiej strefie okupacyjnej. Po odzyskaniu niepodległości w 1919 r. znalazła się w województwie łódzkim. Wydany 28 XI 1918 r. Dekret wprowadził w miejsce pełnomocników gminnych - rady gminne, jako organa zarządzające. W 1921 r. gmina zajmowała obszar 27.060 mórg podatkowych i liczyła 11.542 mieszkańców. Dekret z 1918 r. obowiązywał do dnia wydania ustawy tj. do 23 III 1933 r., gdzie w miejsce Urzędów Gminy wprowadzono Zarządy Gminy. Od 1934 r. funkcjonowała nazwa Zarząd Gminny w Łękach Szlacheckich, Gminy Ręczno. Nazwa ta funkcjonowała do 1950 r., co świadczy o przeniesieniu siedziby gminy z Ręczna do wsi Łęki Szlacheckie. W okresie okupacji niemieckiej gmina znalazła się w granicach Dystryktu Radomskiego Generalnej Guberni. Z chwilą wyzwolenia kraju, na mocy ustawy KRN z 1944 r.gmina Ręczno została przekształcona na Gminną Radę Narodową w Ręcznie^[5]^[6]^[7]. Gmina Ręczno została przywrócona w wyniku reformy administracyjnej z 1975 roku, kiedy to wprowadzona została w życie ustawa z 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych^[8]. Nowo powstała gmina znalazła się w województwie piotrkowskim. W wyniku kolejnej reformy ustrojowej z 1999 roku wprowadzonej Ustawą z dnia 24 lipca 1998 r. o wprowadzeniu zasadniczego trójstopniowego podziału terytorialnego państwa, zlikwidowane zostało województwo piotrkowskie, gmina Ręczno znalazła się w granicach powiatu piotrkowskiego, województwie łódzkim.

Demografia

Dane o ludności z dnia 31 grudnia 2007^[9]:

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
Jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
Populacja	3616	100	1784	49,34	1832	50,66
Wiek przedprodukcyjny (0–17 lat)	591	16,34	283	7,83	308	8,52
Wiek produkcyjny (18–65 lat)	2300	63,61	1040	28,76	1260	34,85
Wiek poprodukcyjny (powyżej 65 lat)	725	20,05	461	12,75	264	7,3

Piramida wieku mieszkańców gminy Ręczno w 2014 roku^[1].

Turystyka

Przez teren gminy przebiegają szlaki turystyczne:

- czerwony pieszy szlak turystyczny – Szlak Partyzancki. Cały szlak ma 201 km długości i biegnie z Radomska przez Przedbórz, Łęg Ręczyński, Sulejów, Polichno, Tomaszów Mazowiecki, Inowłódz do Brudzewic. Szlak przebiega przez miejsca związane z walkami partyzantów i żołnierzy Wojska Polskiego podczas wojny obronnej w 1939 roku, a później podczas okupacji hitlerowskiej

- szlak wodny Pilicy długość: 228 km. Trasa: Zarzecze k. Szczekocin - Zarzecze k. Szczekocin – Przedbórz – Faliszew – Skotniki (powiat piotrkowski) – Sulejów – Zalew Sulejowski – Tomaszów Mazowiecki – Spała – Inowłódz – Żądłowice – Grotowice – Domaniewice – Nowe Miasto nad Pilicą – Białobrzegi – Warka – ujście Pilicy

- fragmenty Łódzkiego Szlaku Konnego.

Zabytki

Według rejestru zabytków NID na listę zabytków wpisane są obiekty:

- Ręczno Kościół Parafialny pw. Św. Stanisława, decyzja nr WUOZ-640/359/2008 z dnia 2008-10-09

- Ręczno Dzwonnica, decyzja nr WUOZ-640/359/2008 z 2008-10-09

- Bąkowa Góra – Kościół parafialny p.w. św. Trójcy, nr rej.: 212, decyzja nr KL.IV-680/553/67 z 1967-12-27

- Bąkowa Góra – Dzwonnica, nr rej.: 213, decyzja nr KL.IV-680/554/67 z 1967-12-27

- Bąkowa Góra – Zamek, nr rej.: 214, decyzja nr KL.IV-680/555/67 z 1967-12-27

- Majkowice – Ruiny zamku, nr rej.: 738, decyzja nr KL.IV-680/591/67 z 1967-12-27.

Na terenie gminy występują także zabytkowe obiekty techniczne. Dwa drewniane młyny w Stobnicy (Młyn Piła i Młyn Olszyny) wpisane do gminnej ewidencji zabytków.

Sołectwa

Bąkowa Góra, Będzyn, Dęba, Kolonia Ręczno, Łęg Ręczyński, Łęki Królewskie, Majkowice, Nowinki, Paskrzyn, Ręczno, Stobnica, Stobnica-Piła, Wielkopole, Zbyłowice.

Sąsiednie gminy

Aleksandrów, Łęki Szlacheckie, Masłowice, Przedbórz, Rozprza, Sulejów

Przypisy

↑ ^a ^b Gmina Ręczno w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-15] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
↑ Lucyna Nowak, Joanna Stańczyk, Agnieszka Znajewska: Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 31 XII 2007 r.). Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2008. ISSN 1734-6118. (pol.).
↑ Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2013 r.. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2013-07-26. ISSN 1505-5507.
↑ Rejestr Form Ochrony Przyrody prowadzony przez Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Łodzi (stan na 02.02.2015 r.). [dostęp 2015-02-14].
↑ Archiwum Państwowe w PiotrkowieA.P.P. Trybunalskim, 48/31/0 Akta gminy Ręczno [online] .
↑ Główny Urząd Statystyczny w Warszawie: Województwa centralne i wschodnie Rzeczypospolitej Polskiej - podział na gminy według stanu z dnia 1.IV 1933 roku, Książnica-Atlas, Lwów 1933
↑ Informator adresowy miast i gmin wiejskich Rzeczypospolitej Polskiej. Warszawa: Instytut Wydawniczy Kolumna, 1948.
↑ Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych (Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91)
↑ Bank Danych Regionalnych – Strona główna. GUS. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).

[populacja2016-1] Gmina Ręczno w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-15] , liczba ludności na podstawie danych GUS.

[2] Lucyna Nowak, Joanna Stańczyk, Agnieszka Znajewska: Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 31 XII 2007 r.). Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2008. ISSN 1734-6118. (pol.).

[3] Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2013 r.. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2013-07-26. ISSN 1505-5507.

[4] Rejestr Form Ochrony Przyrody prowadzony przez Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Łodzi (stan na 02.02.2015 r.). [dostęp 2015-02-14].

[5] Archiwum Państwowe w PiotrkowieA.P.P. Trybunalskim, 48/31/0 Akta gminy Ręczno [online] .

[gus-6] Główny Urząd Statystyczny w Warszawie: Województwa centralne i wschodnie Rzeczypospolitej Polskiej - podział na gminy według stanu z dnia 1.IV 1933 roku, Książnica-Atlas, Lwów 1933

[7] Informator adresowy miast i gmin wiejskich Rzeczypospolitej Polskiej. Warszawa: Instytut Wydawniczy Kolumna, 1948.

[8] Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych (Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91)

[9] Bank Danych Regionalnych – Strona główna. GUS. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

Siedziba gminy	Ręczno
Wsie	Bąkowa Góra Będzyn Dęba Dęba-Majstry Kolonia Ręczno Łęg Ręczyński Łęki Królewskie Majkowice Nowinki Paskrzyn Placówka Przewóz Ręczno Stobnica Stobnica-Piła Wielkopole Zbyłowice
Kolonia	Paskrzyn
Osada	Młynek Poduchowny
Osady leśne	Ręczno Wyrębel
Integralne części wsi	Brzezie Brzezie-Piła Czartoryja Dolna Wieś Drzemana Wola Elżbinów Fandulanka Ignaców Poduchowny Jaroszewizna Kalinki Kamienna Góra Łęg Majkowski Łęki Królewskie Młynek Dobreński Olszyna Paskrzyn-Podole Piła Pociosek Pysowa Stary Paskrzyn Trzy Morgi Wilkowice

Miasta	Rozprza Sulejów Wolbórz
Gminy miejsko-wiejskie	Rozprza Sulejów Wolbórz
Gminy wiejskie	Aleksandrów Czarnocin Gorzkowice Grabica Łęki Szlacheckie Moszczenica Ręczno Wola Krzysztoporska

Przynależność wojewódzka	gubernia piotrkowska (1867–1915) woj. łódzkie (II RP) (1919–1939) woj. łódzkie (1945–1975)
Miasta	Bełchatów (do 1870 i 1925–55 →) Grocholice (do 1870) Kamieńsk (do 1870) Piotrków (Trybunalski) (do 1947 →) Rozprza (do 1870) Sulejów (do 1870 i od 1927) Wolbórz (do 1870)
Gminy wiejskie (1867–1954 i 1973–1975)	Bełchatówek (do 1954) Bogusławice (do 1953) Brzoza (do 1874) Bujny Szlacheckie (1868–1954) Bukowie (do 1868) Chabielice (do 1954) Drużbice (do 1868) Golesze (do 1954) Gomulin (do 1877) Gorzkowice Grabica Grocholice (1953–54) Kamieńsk Kleszczów (do 1954) Kluki (do 1954) Kociszew (do 1868) Krzyżanów (do 1953) Łęczno (do 1954) Łękawa (do 1953) Łęki Szlacheckie (1950–1954 i od 1973) Łobudzice (do 1868) Mąkolice (do 1868) Moszczenica (od 1973) Mzurki (1953–54) Parzniewice (do 1954) Piotrków Trybunalski (od 1973) Podolin (do 1953) Poniatów (1953–54) Ręczno (do 1950 i od 1973) Rozprza Siomki (1953–54) Srocko (1953–54) Sulejów (?–1927) Sulejów (od 1973) Szydłów (1877–1954) Tomaszów Mazowiecki (od 1973) Uszczyn (do 1953) Wadlew (do 1954) Wola Krzysztoporska (od 1973) Wolbórz (od 1953) Woźniki (1868–1953)
Gromady (1954–1972)	Adamów (1954–58) Baby Bełchatów (1954–1955 →) Bińków (1954–1955 →) Bogdanów (1954–1972) Boryszów (1954–1961) Bujny Szlacheckie (1954–1955 →) Chabielice (1954–1955 →) Dobrenice (1954–1957) Domiechowice (1954–1955 →) Gałkowice (1954–58) Gazomia Stara (1954–1968) Golesze (1954–1972) Gomulin (1954–1972) Gorzędów (1954–58) Gorzkowice (1954–1972) Grabica (1954–1972) Gręboszew (1954–1955 →) Grocholice (1954–1955 →) Janów (1954–1955 →) Jarosty (1954–1972) Kamień (1954–1955 →) Kamieńsk (1954–1972) Kaszewice (1954–1955 →) Kącik (1954–1955 →) Kleszczów (1954–1955 →) Kluki (1954–1955 →) Kociszew (1954–1955 →) Komorniki (1954–58) Kuznocin (1954–1968) Lubiec (1954–1955 →) Lubień (1954–1961) Łęczno (1954–1972) Łękawa (1954–1955 →) Łęki Szlacheckie (1954–1972) Łękińsko (1954–1955 →) Mierzyn (1954–1968) Milejów (1954–1972) Moszczenica (1954–1972) Niechcice (1954–1972) Parzniewice (1954–1972) Parzno (1954–1955 →) Plucice (1954–1957) Polichno (1954–1968) Poniatów (1954–1972) Przygłów (1954–1972) Raków (1954–1959) Ręczno Rękoraj (1954–1957) Rozprza (1954–1972) Ruszczyn (1954–1955 →) Siomki (1954–1968) Sobaków (1954–1959) Srocko (1954–1972) Sromutka (1954–1955 →) Stobnica (1954–1957) Straszów (1954–1959) Suchcice (1954–1955 →) Szydłów (1954–1972) Trzepnica (1954–1972) Wadlew (1954–1955 →) Wiaderno (1954–1968) Wola Krzysztoporska (1954–1972) Wolbórz (1954–1972) Woźniki (1954–1968) Żerechowa (1954–1961) Żeronie (1954–1959)