Geografia Wysp Morza Koralowego

Wyspy Morza Koralowego są zbiorowiskiem wysp należących do Australii, które leżą w zachodniej części Morza Koralowego (Ocean Spokojny). Wyspy te charakteryzują się znikomą powierzchnią lądową.

Powierzchnia i rozmieszczenie wysp

Powierzchnia – 3 km², zajmują obszar wodny o powierzchni 780 000 km².

Wyspy rozciągają się pomiędzy zwrotnikiem Koziorożca, a 15°S wzdłuż australijskiego stanu Queensland.

Ukształtowanie poziomie

W skład terytorium wchodzi 29 raf i atoli skupionych w trzech grupach i jednej osobnej rafie. 12 z raf stale znajduje się pod wodą, na 17 istnieją zaś niewielkie wysepki (łącznie 51) niezalewane w czasie przypływu. Te wyspy, które nie są regularnie zalewane charakteryzują się piaszczystym, rafowym wybrzeżem. Jest to region występowania raf koralowych.

Skład Wysp Morza Koralowego

Grupa północna składa się z 21 raf, atoli lub ich grup:

Osprey Reef(inne języki) – podwodny atol o wymiarach 25 na 12 km, zajmujący około 195 km², z laguną o głębokości do 30 m
Shark Reef – podwodna rafa, około 15 km na południe od Osprey Reef
Bougainville Reef – mały podwodny atol o wymiarach 2,5 na 4 km, zajmujący z laguną około 8 km², wynurzający się w czasie odpływu
East Holmes Reef – podwodny atol o wymiarach 14 na 10 km, zajmujący około 125 km²
West Holmes Reef – atol o wymiarach 18 na 7 km, zajmujący około 125 km², z dwoma małymi wysepkami niezalewanymi w czasie przypływów
Flora Reef – mały podwodny atol o wymiarach 5 na 4 km, zajmujący około 12 km²
Diane Bank – podwodny atol o wymiarach 65 na 25 km, zajmujący około 1300 km², z niezalewaną Sand Cay w północno-zachodniej części
North Moore Reef – mały podwodny atol o wymiarach 4 na 3 km, zajmujący około 8 km²
South Moore Reef – mała podwodna rafa położona 5 km na południe od North Moore Reef
Willis Island (także jako Willis Islets) – atol o wymiarach 45 na 19 km, zajmujący około 500 km², z 3 wysepkami w północno-zachodniej części: North Cay, Mid Islet, Willis Island (South Islet)
Magdelaine Cays i Coringa Islets – duży atol o wymiarach 90 na 30 km, zajmujący około 1500 km², z 4 wysepkami North West Islet (około 0,2 km²), South East Cay (0,37 km²), Southwest Islet zwana też Coringa Islet (0,173 km²) i Chilcott Islet (0,163 km²)
Herald Cays – 2 wysepki: Northeast Cay o powierzchni 0,34 km², otoczona rafą o wymiarach 3 na 3 km, zajmującą około 6 km²; Southwest Cay o powierzchni 0,188 km², otoczona rafą o wymiarach 2 na 2 km, zajmującą około 3 km²
Lihou Reef and Cays – duży atol o wymiarach 100 na 30 km, zajmujący około 2500 km² z 18 wysepkami, powierzchnia lądu wynosi 1,03 km²: Juliette Cay (78 000 m²), Kathy Cay (40 000 m²), Lorna Cay (168 000 m²), Little Margaret Cay (10 000 m²), Margaret Cay (30 000 m²), Turtle Islet (31 000 m²), Middle Cay (78 000 m²), Observatory Cay (88 000 m²), Licklick Cay (40 000 m²), Anne Cay (112 000 m²), Betty Cay (37 000 m²), Carol Cay (5 000 m²), Dianna Cay (16 000 m²), Fanny Cay (7 000 m²), Edna Cay (73 000 m²), Helen Cay (10 000 m²), Georgina Cay (105 000 m²), Nellie Cay (104 000 m²)
Diamond Islets i Tregosse Reefs – duży atol o wymiarach 80 na 35 km, zajmujący około 1500 km², z 4 wysepkami: West Diamond Islet, Central Diamond Islet, East Diamond Islet i South Diamond Islet
North Flinders Reef – duży atol o wymiarach 34 na 23 km, zajmujący około 600 km², z 2 wysepkami
South Flinders Reef – atol o wymiarach 15 na 5 km, zajmujący około 60 km²
Herald's Surprise – mała podwodna rafa o wymiarach 3 na 2 km
Dart Reef – mała podwodna rafa o wymiarach 3 na 3 km, zajmująca około 6 km²
Malay Reef – mała podwodna rafa
Abington Reef – mała podwodna rafa o wymiarach 4 na 2,5 km, zajmująca około 7 km²
Marion Reef – duży atol składający się z trzech głównych części (Marion Reef, Long Reef i Wansfell Reef) i wielu mniejszych raf z 4 wysepkami

Grupa środkowa składa się z 5 raf, atoli lub ich grup:

Frederick Reefs – rafa o wymiarach 10 na 4 km, zajmująca około 30 km², z niezalewaną Observatory Cay i kilku innymi wysepkami pojawiającymi się w czasie odpływu
Kenn Reef – podwodny atol o wymiarach 15 na 8 km, zajmujący około 40 km², z niezalewaną Observatory Cay
Saumarez Reefs – rafa o wymiarach 27 na 14 km, zajmująca około 300 km², z dwoma wysepkami: North East Cay i South West Cay
Wreck Reefs – atol o wymiarach 25 na 5 km, zajmujący około 75 km², z 3 wysepkami: Bird Islet, West Islet i Porpoise Cay
Cato Reef – rafa o wymiarach 3,3 na 1,8 km, zajmująca około 5 km², z niezatapianą Cato Island

Grupa południowa składa się z dwóch raf:

Middleton Reef – atol o wymiarach 8,9 na 6,3 km, zajmujący około 37 km², z niezatapianą wysepką The Sound (5 000 m²)
Elizabeth Reef – atol o wymiarach 8,2 na 5,5 km, zajmujący około 51 km², z niezatapianą Elizabeth Island (Elizabeth Cay, 0,2 km²)

Mellish Reef położona około 300 km na wschód od grupy północnej, o wymiarach 10 na 3 km i powierzchni 25 km², z niezatapianą Heralds-Beacon Islet (57 000 m²)

Geologia i rzeźba

Wyspy są pochodzenia koralowego i zbudowane są wyłącznie z osadów koralowych. Proces rozwoju wysp miała miejsce w czwartorzędzie, tak jak większości innych wysp koralowych. Wierzchnia warstwa podłoża wysp to przede wszystkim luźne warstwy piaszczyste, gdzie nie ma wykształconej pokrywy glebowej. Wyspy Morza Koralowe, to obszary wybitnie nizinne i płaskie, których wysokość na poziom morza nie przekracza 2 m. Część wysp jest na tyle nisko położona, że są regularnie zalewane przez pływy morskie. Wyspy Morza Koralowego są zagrożone przez całkowite zalanie wodami oceanu, w wyniku procesu globalnego ocieplenia.

Klimat

Wyspy Morza Koralowego leżą w strefie klimatu podrównikowego wilgotnego, kształtowanego południowo-wschodnie pasaty i ciepłe prądy morskie. Przebieg temperatur jest typowy dla klimatu równikowego, gdzie średnia roczna temperatura wynosi 24-26 °C. Roczne i dobowe wahania są niewielkie. Opady największe są w okresie letnim, a najmniejsze zimą. Średnio w ciągu roku w zależności od położenia wyspy spada 1000 do nawet 3000 mm rocznie. Wyspy okresowo nawiedzane są przez huragany.

Wody

Całkowity brak wód powierzchniowych. Wyspy są z tego względu nie zamieszkane, z wyjątkiem Willis Island, gdzie przebywa czteroosobowa obsługa latarni morskiej. Wody gruntowe to w zasadzie wody oceaniczne. Podłoże wysp jest przepuszczalne, przez co wody deszczowe szybko wsiągają w piaszczysty grunt.

Gleby

Gleby są słabo wykształcone. Są to płytkie i piaszczyste pokrywy glebowe nie nadające się pod uprawę roślin. Wierzchnie warstwy gruntu są zasolone.

Flora i fauna

Pokrywa roślinna jest uboga, ogranicza się do subtropikalne roślinności krzewiastej. Większość wysp to obszary pozbawione roślinności, pokryte łachami piachu. Świat zwierząt reprezentują ptaki morskie i żółwie morskie. Dużo bogatszy jest świat zwierząt żyjących w morzu, gdzie obecność raf koralowych stwarza dobre warunki do rozwoju fauny morskiej.

Część z raf jest chroniona w ramach rezerwatów:

Coringa-Herald National Nature Reserve (utworzony w 1982)
Lihou Reef National Nature Reserve (utworzony w 1982)
Elizabeth and Middleton Reefs Marine National Nature Reserve (utworzony w 1987)

Bibliografia

Encyklopedia Geograficzna Świata: Australia, Oceania Antarktyda. Wyd. OPRES Kraków 1997 ISBN 83-85909-24-9

Linki zewnętrzne

O Wyspach Morza Koralowego na stronie rządowej Australii. dotars.gov.au. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-07-19)].
Elizabeth and Middleton Reefs Marine National Nature Reserve
Lihou Reef National Nature Reserve
Coringa-Herald National Nature Reserve
Mapa terytorium. dotars.gov.au. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-09-02)].