Gajusz Duiliusz
| Miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Stanowiska |
dowódca floty rzymskiej |
| Główne wojny i bitwy | |
Gajusz Duiliusz, łac. Gaius Duilius (III wiek p.n.e.) – rzymski polityk i wojskowy, konsul w 260 roku p.n.e., zwycięzca w bitwie morskiej pod Mylae podczas pierwszej wojny punickiej.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Pochodził z rodu Duiliuszów o plebejskich korzeniach. W 260 roku p.n.e. został jako homo novus wybrany konsulem razem z Gnejuszem Korneliuszem Scypionem[1]. Po wzięciu Scypiona do niewoli przez Kartagińczyków w bitwie koło Wysp Liparyjskich, Gajusz Duiliusz przejął dowodzenie flotą rzymską. W bitwie koło przylądka Mylae po raz pierwszy wykorzystał ruchome pomosty do abordażu (tzw. kruki, łac. corvus), które wbijając się w pokład okrętów kartagińskich uniemożliwiły im użycie taranów, zaś Rzymianom pozwoliły na walkę wręcz na sczepionych jednostkach. Sukces odniesiony pod Mylae był pierwszym w historii zwycięstwem rzymskiej floty[2].
Jako zwycięski wódz Gajusz Duiliusz odbył w 259 roku p.n.e. triumf w Rzymie, a na jego cześć wzniesiono na Forum Romanum kolumnę ozdobioną dziobami okrętów (tzw. columna rostrata; po zwycięskiej bitwie pod Mylae motyw dziobu okrętu pojawił się także na rzymskich monetach)[3]. Ze zdobyczy wojennych Gajusz Duiliusz ufundował świątynię Janusa na rzymskim Forum Holitorium[1]. W 258 roku p.n.e. został wraz z Lucjuszem Korneliuszem Scypionem wybrany cenzorem.
Posąg Gajusza Duiliusza znajdował się, wśród wyobrażeń innych zwycięskich wodzów rzymskich, w bocznym portyku świątyni Marsa Mściciela (Mars Ultor) na Forum Augusta[4].
Jego imię (Caio Diuilio) tradycyjnie nadawane jest dużym jednostkom wojennym floty włoskiej od XIX wieku (1876)[5].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Mała encyklopedia kultury antycznej A–Z (red. Z. Piszczek). Warszawa: PWN, 1988, s. 206. ISBN 83-01-03529-3.
- ↑ Bernard Nowaczyk: Kartagina 149-146 p.n.e. Warszawa: Bellona, 2008, s. 41, 66. ISBN 978-83-11-11270-4.
- ↑ Maria Jaczynowska: Historia starożytnego Rzymu. Warszawa: PWN, 1982, s. 85. ISBN 83-01-00268-9.
- ↑ Jerzy Ciechanowicz: Rzym: Ludzie i budowle. Warszawa: PIW, 1987, s. 217-218. ISBN 83-06-01503-7.
- ↑ Conway’s All the World’s Fighting Ships 1860–1905 (ed. R. Gardiner). London: Conway Maritime Press, 1979, s. 340.