GRB 030329
| Odkrywca | |
|---|---|
| Data obserwacji |
29 marca 2003 11:37 UTC |
| Dane obserwacyjne | |
| Gwiazdozbiór | |
| Rektascensja |
10h 44m 49,96s |
| Deklinacja |
21° 31′ 17,44″ |
| Odległość w ly |
1 914,5 Mly |
| Odległość w pc |
587 Mpc |
| Czas trwania |
>25 s |
GRB 030329 – rozbłysk gamma odkryty 29 marca 2003 roku przez detektor HETE-2 w gwiazdozbiorze Lwa; trwał ponad 25 sekund.
Był to pierwszy rozbłysk, którego poświata wykazywała cechy wybuchu supernowej, potwierdzając tym samym istnienie związku pomiędzy tymi zjawiskami.
Obserwacje
[edytuj | edytuj kod]GRB 030329 był jednym z trzech rozbłysków zarejestrowanych 29 marca 2003. Dwa kolejne otrzymały oznaczenia GRB 030329a[1] oraz GRB 030329b[2]. GRB 030329 został zarejestrowany przez kilka instrumentów na pokładzie HETE-2 o godz. 11:37 UTC i trwał ok. 25 sekund[3]. Optyczna poświata rozbłysku po raz pierwszy została zaobserwowana w Obserwatorium Siding Spring niecałe dwie godziny po jego wykryciu[4], natomiast poświatę rentgenowską jako pierwszy zarejestrował satelita RXTE ok. pięć godzin po rozbłysku[5]. Poświata radiowa została zarejestrowana przez zespół teleskopów VLA, w chwili odkrycia była najjaśniejszą zaobserwowaną poświatą[6]. Współrzędne tego GRB miały wartości: rektascensja = 10h 44m 49.95957s, deklinacja = 21° 31′ 17.4375″, a jego przesunięcie ku czerwieni wynosiło z = 0,1685, co daje odległość 587 megaparseków[7].
Powiązanie z supernową
[edytuj | edytuj kod]Dzięki temu, iż rozbłysk GRB 030329 nastąpił niedaleko Ziemi, jego poświata była badana na szeroką skalę. Widmo uzyskane z tej poświaty 6 kwietnia 2003 miało wartości szczytowe rzędu ok. 570 nm oraz 470 nm. Widmo to zostało odtworzone poprzez analizę parametrów widma z supernowej SN 1998bw[8]. Te objawy, charakterystyczne dla supernowych, nasilały się przez kilka tygodni od rozbłysku[9]. Obserwacje w świetle widzialnym, wykonywane w obserwatorium Kitt Peak wykazały, że poświata optyczna tego rozbłysku była jaśniejsza niż przewidywano; takie odchylenie, którego wyjaśnieniem mogło być dodatkowe światło (emitowane przez supernową)[10]. 10 kwietnia 2003 NASA ogłosiła, że GRB 030329 zapewnił niepodważalne dowody na powiązanie między rozbłyskami gamma a supernowymi[11]. Supernowa powiązana z tym rozbłyskiem otrzymała oznaczenie SN 2003dh[12].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Frederiks, Dmitry. GRB030329a: detection by Konus-Wind. „GCN Circulars”. 2026, s. 1, 30 marca 2003. Bibcode: 2003GCN..2026....1G.
- ↑ Frederiks, Dmitry. GRB030329b: detection by Konus-Wind and Helicon-CoronasF. „GCN Circulars”. 2025, s. 1, 30 marca 2003. Bibcode: 2003GCN..2025....1G.
- ↑ Lamb, Don. GRB030329 (=H2652): A Long, Extremely Bright GRB Localized by the HETE WXM and SXC. „GCN Circulars”. 1997, 29 marca 2003.
- ↑ Price, Paul. GRB 030329: Optical afterglow candidata. „GCN Circulars”. 1985, 29 marca 2003.
- ↑ Marshall, Frank. RXTE detection of GRB 030329 afterglow. „GCN Circulars”. 1996, 29 marca 2003.
- ↑ Berger, Edo. GRB 030329: Radio Observations. „GCN Circulars”. 2014, 30 marca 2003.
- ↑ Y. L. Pihlström, G. B. Taylor, J. Granot, S. Doeleman. Stirring the Embers: High-Sensitivity VLBI Observations of GRB 030329. „Astrophysical Journal”. 664 (1), s. 411, 20 lipca 2007. DOI: 10.1086/518955. arXiv:0704.2085. Bibcode: 2007ApJ...664..411P.
- ↑ Stanek, Krzysztof Z.. GRB 030329: Supernova Spectrum Emerging. „GCN Circulars”. 2107, 7 kwietnia 2003.
- ↑ Stanek, Krzysztof Z.. GRB 030329: Supernova Confirmed. „GCN Circulars”. 2120, 8 kwietnia 2003.
- ↑ Lindsay, Kevin. GRB 030329: SARA Optical Observations. „GCN Circulars”. 2143, 16 kwietnia 2003.
- ↑ It's a Supernova! [online], NASA Science News, 10 kwietnia 2003.
- ↑ K.Z. Stanek et al.. Spectroscopic Discovery of the Supernova 2003dh Associated with GRB 030329. „Astrophysical Journal Letters”. 591 (1), s. L17-L20, 2003. DOI: 10.1086/376976. (ang.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- GRB 030329 w bazie SIMBAD (ang.)