Przejdź do zawartości

Franz Jonas

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Franz Jonas
Ilustracja
Franz Jonas (1965)
Data i miejsce urodzenia

4 października 1899
Wiedeń

Data i miejsce śmierci

24 kwietnia 1974
Wiedeń

Prezydent Austrii
Okres

od 9 czerwca 1965
do 24 kwietnia 1974

Przynależność polityczna

Socjalistyczna Partia Austrii

Poprzednik

Adolf Schärf

Następca

Rudolf Kirchschläger

Odznaczenia
Klasa Specjalna Odznaki Honorowej za Zasługi

Franz Josef Jonas ([fʀanʦ ˈjoːnas]; ur. 4 października 1899[1] w Wiedniu, zm. 24 kwietnia 1974 tamże[2]) – austriacki polityk, działacz Socjalistycznej Partii Austrii, deputowany, od 1951 do 1965 burmistrz Wiednia, w latach 1965–1974 prezydent Austrii.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Syn Josefa i Kathariny z domu Rokos[3]. Urodził się w rodzinie robotniczej. Od 1913 przyuczał się do zawodu zecera, uczęszczał również do branżowej szkoły zawodowej. W 1917 w okresie I wojny światowej zmobilizowany, wysłany na front rosyjski, a następnie na front włoski. Po wojnie wstąpił do wojska nowej republiki, po czym w 1919 brał udział w walkach w Karyntii. Później pracował jako zecer i korektor. Działał w związku zawodowym drukarzy, młodzieżowej socjalistycznej organizacji robotniczej i Sozialdemokratische Arbeiterpartei (SDAP), poprzedniczce Socjalistycznej Partii Austrii. W 1923 zdał egzamin nauczycielski w zakresie esperanto, prowadził później kursy językowe. Od 1928 był słuchaczem szkoły robotniczej w dzielnicy Döbling[4]. W latach 1932–1934 pełnił funkcję sekretarza SDAP w dzielnicy Floridsdorf[5]. W połowie lat 30. z powodów politycznych więziony, po zwolnieniu przez jakiś czas bezrobotny. Od 1938 ponownie pracował jako zecer, a od 1939 jako urzędnik do spraw rozliczeń w fabryce lokomotyw[4].

Po wojnie powrócił do działalności politycznej. W 1945 został członkiem władz dzielnicy Floridsdorf, a rok później jej burmistrzem. W 1948 dołączył do władz wykonawczych Wiednia, w których odpowiadał kolejno za kwestie dotyczące żywności (do 1949) i budownictwa (do 1951)[2]. Gdy w 1951 Theodor Körner został prezydentem Austrii, Franz Jonas zastąpił go na stanowisku burmistrza Wiednia[4], które zajmował do 1965. W międzyczasie był też członkiem Rady Federalnej (1952–1953) oraz Rady Narodowej VII, VIII, IX i X kadencji (1953–1965)[2].

W 1965 wystartował w wyborach prezydenckich, które wygrał z wynikiem 50,7% głosów, pokonując byłego chadeckiego kanclerza Alfonsa Gorbacha[6]. Urząd objął 9 czerwca tegoż roku[2]. W 1971 z powodzeniem ubiegał się o reelekcję – z wynikiem 52,8% głosów wygrał z Kurtem Waldheimem[7].

Od 1922 był żonaty z Margarethe Towarek[3]. Chorował na raka żołądka, zmarł w kwietniu 1974 w trakcie urzędowania[4] (podobnie jak trzech jego poprzedników). Pochowany na Cmentarzu Centralnym w Wiedniu[4].

Odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Według przekazów Franz Jonas urodził się w rzeczywistości 29 września, a datę 4 października miała wpisać położna (zob. Franz Jonas. europaschule.at, 31 marca 2006. [dostęp 2020-09-20]. (niem.).).
  2. a b c d Franz Jonas. parlament.gv.at. [dostęp 2020-09-20]. (niem.).
  3. a b Franz Jonas. Wien Geschichte Wiki. [dostęp 2022-02-01]. (niem.).
  4. a b c d e Franz Jonas. europaschule.at, 31 marca 2006. [dostęp 2020-09-20]. (niem.).
  5. Jonas, Franz. austria-forum.org. [dostęp 2020-09-20]. (niem.).
  6. Die Wahl des Bundespräsidenten am 23. Mai 1965.. bmi.gv.at. [dostęp 2020-09-20]. (niem.).
  7. Die Wahl des Bundespräsidenten am 25. April 1971.. bmi.gv.at. [dostęp 2020-09-20]. (niem.).
  8. Statut der bundesstaatlichen Auszeichnungen. verwaltung.steiermark.at, 18 kwietnia 2003. [dostęp 2024-01-17]. (niem.).