Przejdź do zawartości

Franciszek Wieden

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Franciszek Wieden
Ilustracja
pułkownik lotnictwa pułkownik lotnictwa
Data i miejsce urodzenia

6 lutego 1891
Tarpa

Data i miejsce śmierci

30 września 1944
Blackpool

Przebieg służby
Siły zbrojne

Armia Austro-Węgier,
Wojsko Polskie,
Polskie Siły Zbrojne

Formacja

K.u.k. Luftfahrtruppen,
Lotnictwo Wojska Polskiego,
RAF

Jednostki

Krakowska Szkoła Pilotów
21 eskadra niszczycielska
1 pułk lotniczy
3 pułk lotniczy
Inspektorat Polskich Sił Powietrznych

Stanowiska

Oficer taktyczny
Szefa wydziału
Komendant CWOL

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-ukraińska
wojna polsko-bolszewicka
II wojna światowa

Odznaczenia
Polowa Odznaka Pilota
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Walecznych (1920–1941, dwukrotnie) Złoty Krzyż Zasługi (II RP) Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości Medal Brązowy za Długoletnią Służbę Wielki Komandor Orderu Feniksa (Grecja) Komandor Orderu Zasługi Wojskowej (Bułgaria) Oficer Orderu Gwiazdy Rumunii Medal Zasługi Wojskowej „Signum Laudis” (w czasie wojny) Krzyż Wojskowy Karola
Multimedia w Wikimedia Commons
Płk Franciszek Wieden (1. z lewej) wita dyrektora PLL LOT Wacława Makowskiego po jego przelocie Los Angeles-Rzym na samolocie Lockheed L-14 Super Electra

Franciszek Wieden (ur. 6 lutego 1891 w Tarpa na Węgrzech, zm. 30 września 1944 w Blackpool) – pułkownik lotnictwa inżynier Wojska Polskiego.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Urodził się 6 lutego 1891 w Tarpa, w rodzinie Karola i Idy z Abrahamów[1]. Absolwent lwowskiego gimnazjum (matura w 1910). Studia na wydziale budowy maszyn Politechniki Lwowskiej przerwało mu powołanie w 1914 do c. i k. armii[2]. Wcielony do 30 pułku piechoty, następnie przeniesiony do 40 pułku piechoty w którym dowodził plutonem i kompanią. Ukończył Oficerską Szkołę Rezerwy[3]. 5 grudnia 1917 po ukończeniu kursu obserwatorów w Wiener Neustadt, rozpoczął służbę jako oficer techniczny w 5 zapasowej kompanii lotniczej. Przeniesiony 12 czerwca 1918 do 4 kompanii lotniczej jako obserwator i oficer techniczny walczył na froncie.

W listopadzie 1918 zgłosił się do Legii Oficerskiej gen. Bolesława Roji i walczył w wojnie polsko-ukraińskiej[2]. Jako oficer wojsk lotniczych 7 stycznia 1919 otrzymał przydział do 9 eskadry lotniczej, po czym skierowany do Wojskowej Szkoły Lotniczej w Warszawie, a po jej zlikwidowaniu do Krakowskiej Szkoły Pilotów. Po jej ukończeniu podjął dalsze szkolenie w Wyższej Szkole Pilotów w podpoznańskiej Ławicy (od 20 grudnia 1919)[3]. Awansowany do stopnia kapitana otrzymał przydział do 21 eskadry niszczycielskiej[4], następnie przeniesiony do 14 eskadry wywiadowczej, potem do 5 eskadry lotniczej stacjonującej w Przemyślu[5].

Po reorganizacji lotnictwa służył w 1 pułku lotniczym w Warszawie. Na Politechnice Warszawskiej ukończył studia i został przeniesiony do 3 pułku lotniczego w Poznaniu. Był w pułku oficerem taktycznym[6]. W 1923 roku wziął udział w I Konkursie Szybowcowym w Białce. Na szybowcu M-1 zajął drugie miejsce klasyfikacji generalnej[7]. 2 kwietnia 1924 awansował do stopnia majora, a 1 listopada rozpoczął studia zagraniczne we Francji na École Supérieure d’Aéronautique. Po ukończeniu w 1925 francuskiej szkoły został przydzielony do Wyższej Szkoły Pilotażu w Grudziądzu. Następnie pełnił funkcje szefa wydziału IV Departamentu Lotnictwa Ministerstwa Spraw Wojskowych[2]. W 1928 uzyskał tytuł inżyniera w Wyższej Szkole Aeronautyki i Konstrukcji Mechanicznych w Paryżu[8]. 8 lutego 1933 Franciszek Wieden został komendantem Centrum Wyszkolenia Oficerów Lotnictwa w Dęblinie[2][9]. Pozostawał na tym stanowisku do października 1936. W listopadzie 1936 został dyrektorem Departamentu Lotnictwa Cywilnego Ministerstwa Komunikacji. Na stopień pułkownika został mianowany ze starszeństwem z dniem 19 marca 1937 i 1. lokatą w korpusie oficerów lotnictwa, grupa techniczna[10].

Po kampanii wrześniowej przez Rumunię ewakuował się do Francji, a następnie do Anglii[6], gdzie otrzymał numer służbowy RAF P-1484[11]. Od lipca 1940 szef wydziału personalnego Inspektoratu Polskich Sił Powietrznych w Londynie[6]. Następnie był komendantem Ośrodka Wyszkolenia Ziemnego[5]. W Blackpool od 1941 pełnił różne stanowiska w bazie PSP.

Od 1924 był mężem Zofii Langer[1].

Zmarł w szpitalu Victoria w Blackpool i został pochowany na cmentarzu Layton (grób nr B 500)[11][6].

Ordery i odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c d Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest? Uzupełnienia i sprostowania. Warszawa: 1939, s. 339. [dostęp 2021-11-26].
  2. ↑ a b c d Kolekcja VM ↓, s. 4.
  3. ↑ a b Wieden Franciszek – infolotnicze.pl [online], www.infolotnicze.pl [dostęp 2018-04-14] (pol.).
  4. ↑ Romeyko (red.) 1933 ↓, s. 206.
  5. ↑ a b Niebieska eskadra - groby, cmentarze, pomniki, miejsca pamięci polskich lotników.. [online], niebieskaeskadra.pl [dostęp 2018-04-14].
  6. ↑ a b c d Cumft i Kujawa 1989 ↓, s. 533.
  7. ↑ Nasze piętnastolecie. „Skrzydlata Polska”. 10/1938, s. 296, październik 1938. Warszawa: Liga Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej. ISSN 0137-866X. OCLC 839207783. 
  8. ↑ Mieczem i księgą bronią potęgi Polski. Nowe dyplomy wojskowych-naukowców. „Kurjer Czerwony”. Nr 176, s. 3, 2 sierpnia 1928. 
  9. ↑ Romeyko (red.) 1933 ↓, s. 263.
  10. ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 223, 446.
  11. ↑ a b Krzystek 2012 ↓, s. 604.
  12. ↑ M.P. z 1936 r. nr 263, poz. 468 „za zasługi w służbie wojskowej”.
  13. ↑ M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 634 „w uznaniu zasług, położonych w poszczególnych działach pracy dla wojska”.
  14. ↑ a b c Na podstawie fotografii [1]
  15. ↑ Zarządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej. Zezwolenie na przyjęcie i noszenie orderów. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”, s. 38, Nr 2 z 11 listopada 1937. Ministerstwo Spraw Wojskowych. 
  16. ↑ Zarządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”. Nr 2, s. 20, 11 listopada 1936. 
  17. ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. Nr 19 z 12 grudnia 1929 r., s. 367.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Wieden Franciszek. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari; sygn. I.482.18-1195 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-08-30].
  • Olgierd Cumft, Hubert Kazimierz Kujawa: Księga lotników polskich: poległych, zmarłych i zaginionych 1939–1946. Warszawa: Wydawnictwo MON, 1989, s. 533. ISBN 83-11-07329-5.
  • Marian Romeyko (red.): Ku czci poległych lotników. Księga pamiątkowa. Warszawa: Wydawnictwo Komitetu Budowy Pomnika ku Czci Poległych Lotników, 1933.
  • Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
  • Tadeusz Jerzy Krzystek, [Anna Krzystek]: Polskie Siły Powietrzne w Wielkiej Brytanii w latach 1940–1947 łącznie z Pomocniczą Lotniczą Służbą Kobiet (PLSK-WAAF). Sandomierz: Stratus, 2012. ISBN 978-83-61421-59-7. OCLC 276981965.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Franciszek_Wieden&oldid=74383658”