Franciszek Perl

Franciszek Perl
	; Franciszek Perl (przed 1934)
	major piechoty
Data i miejsce urodzenia	4 października 1897 ; Toruń
Data i miejsce śmierci	20 lutego 1957 ; Biała Podlaska
	Przebieg służby
Lata służby	1916–1940
Siły zbrojne	Armia Cesarstwa Niemieckiego; Wojsko Polskie; Polskie Siły Zbrojne
Formacja	Armia Wielkopolska
Jednostki	58 Pułk Piechoty,; 67 Pułk Piechoty; 4 Pułk Strzelców Podhalańskich; 3 Pułk Grenadierów Śląskich
Stanowiska	dowódca batalionu
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa; powstanie wielkopolskie; wojna polsko-bolszewicka; II wojna światowa; kampania wrześniowa; kampania francuska 1940
	Odznaczenia
	;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Franciszek Perl (ur. 4 października 1897 w Toruniu, zm. 20 lutego 1957 w Białej Podlaskiej) – major piechoty Wojska Polskiego i Polskich Sił Zbrojnych, powstaniec wielkopolski, uczestnik wojny polsko-bolszewickiej i II wojny światowej, kawaler Orderu Virtuti Militari.

Życiorys

Urodził się w rodzinie brukarza Juliana i Walerii ze Skowrońskich. W 1905 jego rodzina przeniosła się z Torunia do Gniezna, gdzie brał udział w strajku szkolnym, a później został wydalony z gimnazjum za przynależność do tajnej organizacji niepodległościowej^[1].

W 1916 został powołany do armii pruskiej i wysłany na front zachodni. Walczył także na froncie wschodnim w Rumunii i we Włoszech. Był czterokrotnie ranny i został awansowany do stopnia sierżanta^[1].

W listopadzie 1918 wrócił jako rekonwalescent do Gniezna i wkrótce potem włączył się do powstania wielkopolskiego^[1]. Brał udział w zdobywaniu niemieckich koszar w Gnieźnie, a następnie został dowódcą plutonu w kompanii gnieźnieńsko-żnińskiej, z którą walczył m.in. pod Kcynią, Szubinem, Żninem i Rynarzewem.

Następnie w składzie 58 pułku piechoty brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej. W sierpniu 1920 za bohaterstwo na polu walki został odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari^[1].

Po zakończeniu wojny ukończył kurs oficerski w Grudziądzu i został awansowany na stopień podporucznika. Po przeniesieniu do 67 pułku piechoty w Brodnicy dosłużył się stopnia kapitana^[1]. Na stopień majora został mianowany ze starszeństwem z 19 marca 1937 roku i 98. lokatą w korpusie oficerów piechoty^[2]. W 1939 roku był dowódcą I batalionu 4 pułku strzelców podhalańskich w Cieszynie.

Na czele tego batalionu walczył w kampanii wrześniowej. Został ranny i trafił do niewoli niemieckiej, z której udało mu się uciec. Następnie wraz z synem przedostał się do Wojska Polskiego we Francji. W czasie kampanii francuskiej 1940 walczył jako dowódca III batalionu 3 Pułku Grenadierów Śląskich. Po klęsce Francji został internowany w Szwajcarii. W 1944 uciekł ze Szwajcarii i ponownie włączył się do walki z Niemcami, tym razem jako żołnierz francuskich oddziałów ruchu oporu.

W grudniu 1947 wrócił do kraju i osiedlił się w Białej Podlaskiej. W 1948 wyjechał na Pomorze Zachodnie, gdzie dwa lata później został aresztowany przez UB w Pyrzycach. Niesłusznie oskarżony, został skazany na sześć lat więzienia. Po uwolnieniu powrócił do Białej Podlaskiej, gdzie w 1957 zmarł. Spoczywa na miejscowym cmentarzu rzymskokatolickim^[3].

Franciszek Perl był żonaty z Praksedą Ciemnoczołowską, z którą miał troje dzieci: Zbigniewa (ur. 1923), Danutę (ur. 1924) i Janusza (ur. 1931). Z drugiego małżeństwa – z Jadwigą Reszelewską (zm. 1972) – miał syna Jerzego (ur. 1949).

Ordery i odznaczenia

Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 2182
Krzyż Walecznych (siedmiokrotnie)
Złoty Krzyż Zasługi (25 maja 1939)^[4]
Medal Niepodległości (19 grudnia 1933)^[5]
Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921
Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
Medal 3 Maja
Odznaka za Rany i Kontuzje (dwukrotnie)
Krzyż Wojenny (Francja)
Medal Wojny 1939–1945 (Wielka Brytania)

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e Kolekcja VM ↓, s. 4.
↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 29.
↑ Nieobecni.com.pl - polskie cmentarze i groby [online], nieobecni.com.pl [dostęp 2022-01-25] .
↑ M.P. z 1939 r. nr 121, poz. 282 „za zasługi w służbie wojskowej”.
↑ M.P. z 1933 r. nr 292, poz. 318 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.

Bibliografia

Perl Franciszek. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari; sygn. I.482.58-4899 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-02-15].
Bogusław Polak: Powstańcy Wielkopolscy-tom III. Poznań: Towarzystwo Pamięci Powstania Wielkopolskiego 1918–1919, 2007. ISBN 978-83-920103-8-8. (pol.).
Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik Oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.

Linki zewnętrzne

Militaria Cieszyn – Fotografia Franciszka Perla

[CITEREFKolekcja_VMs._4-1] Kolekcja VM ↓, s. 4.

[CITEREFRybkaStepan200629-2] Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 29.

[3] Nieobecni.com.pl - polskie cmentarze i groby [online], nieobecni.com.pl [dostęp 2022-01-25] .

[4] M.P. z 1939 r. nr 121, poz. 282 „za zasługi w służbie wojskowej”.

[5] M.P. z 1933 r. nr 292, poz. 318 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]