Przejdź do zawartości

Franciszek Lanckoroński

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Franciszek Lanckoroński
Herb
Zadora
Rodzina

Lanckorońscy herbu Zadora

Data urodzenia

ok. 1645

Data śmierci

1716

Ojciec

Pakosław Kazimierz Lanckoroński

Matka

Anna Dembińska, córka Franciszka Dembińskiego h. Rawicz

Żona

Jadwiga Morsztyn h. Leliwa

Dzieci

Wawrzyniec Lanckoroński
Józef Lanckoroński

Franciszek Lanckoroński herbu Zadora (ur. ok. 1645, zm. 1716) – wojewoda krakowski w latach 1706-1709, podkomorzy krakowski w latach 1698-1706 i 1709-1715[1], starosta budziszowski od 1679, stopnicki od 1683 i bocheński od 1703, oberszter piechoty.

W 1673 na czele stukonnej chorągwi kozaków wziął udział w bitwie pod Chocimiem. W 1674 roku był elektorem Jana III Sobieskiego z województwa krakowskiego[2]. Jako podpułkownik regimentu pieszego gen. Eliasza Jana Łąckiego brał udział w bitwie pod Wiedniem i pod Parkanami w 1683. 10 listopada 1683 został ciężko postrzelony w nogę, którą musiano amputować. Mimo kalectwa od 1 lutego 1685 objął dowództwo nad regimentem ks. kurlandzkiego Fryderyka Kazimierza Kettlera. Za swe zasługi wojskowe otrzymał w 1679 starostwo budziszowskie, w 1683 starostwo stopnickie. W 1696 został sędzią kapturowym w województwie krakowskim. Deputat województwa krakowskiego do rady stanu rycerskiego rokoszu łowickiego w 1697 roku[3]. W 1698 szlachta krakowska wybrała go na urząd podkomorzego.

Poseł sejmiku proszowickiego na sejm zwyczajny 1688 roku, sejm nadzwyczajny 1688/1689 roku, sejm zwyczajny 1692/1693 roku, poseł sejmiku podolskiego na sejm 1690 roku[4]. Poseł na sejm 1701 roku i sejm z limity 1701-1702 roku z województwa krakowskiego[5]. W styczniu 1702 roku podpisał akt pacyfikacji Wielkiego Księstwa Litewskiego[6]. Jago chrągiew pancerna walczyła pod Kliszowem w 1702, jako część pułku jazdy hetmana Hieronima Lubomirskiego. Za zasługi wojenne sejm przyznał mu w 1690 nagrodę w wysokości 50 000 złp. W latach 1699 i 1703 był mianowany komisarzem sejmowym do negocjacji z Brandenburgią w sprawie Elbląga. Był członkiem konfederacji sandomierskiej 1704 roku[7], jednak podpisał pacta conventa Stanisława Leszczyńskiego[8]. Jako reprezentant Augusta II występował w 1705 jako komisarz do rokowań ze Szwecją. W 1706 poparł Stanisława Leszczyńskiego, który obdarzył go urzędem wojewody krakowskiego. W 1709 zrezygnował z tej godności i powrócił na urząd podkomorzego krakowskiego. Pozostał jednak niechętny Augustowi II Mocnemu. Jako poseł województwa krakowskiego był uczestnikiem Walnej Rady Warszawskiej 1710 roku[9].

Był konsyliarzem powiatu krakowskiego i województwa krakowskiego w konfederacji tarnogrodzkiej 1715 roku[10].

Franciszek Lanckoroński podniósł znaczenie rodu, zrobił karierę i dorobił się magnackiej fortuny. Obok starostw stopnickiego i skalskiego, miał tenuty: bocheńską i wielicką, a przede wszystkim dochody z warzelni soli. Po ojcu odziedziczył klucz wodzisławski. Forunę tę powiększyli jego synowie Józef i Wawrzyniec, których miał z małżeństwa z Jadwigą Morsztynówną. Franciszek Lanckoroński żył jeszcze 25 kwietnia 1716, wtedy bowiem będąc ciężko chory, poprosił w liście do Adama Sieniawskiego o opiekę nad synami.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Urzędnicy województwa krakowskiego XVI–XVIII wieku. Spisy. Oprac. Stanisław Cynarski i Alicja Falniowska-Gradowska. Kórnik 1990, s. 235.
  2. ↑ Suffragia Woiewodztw, y Ziem Koronnych, y Wielkiego Xięstwá Litewskiego, zgodnie na Naiaśnieyszego Jana Trzeciego Obránego Krola Polskiego, Wielkiego Xiążęćiá Litewskiego, Ruskiego, Pruskiego, Mázowieckiego, Zmudzkiego, Inflantskiego, Smolenskiego, Kijowskiego, Wołhynskiego, Podolskiego, Podláskiego, y Czerniechowskiego Dáne między Wárszawą á Wolą / Dnia Dwudziestego pierwszego Máiá / Roku 1674, [b.n.s.]
  3. ↑ Rokosz Generalny ku obronie wiary swiętey katolickiey y zaszczytu wolności uczyniony na poparciu elekcyey w okopach elekcyalnych między Wolą a Warszawą die 26 Augusti Anno Millesimo Sexcentesimo Nonagesimo 7mo, [b.n.s]
  4. ↑ Robert Kołodziej, Ostatni wolności naszej klejnot. Sejm Rzeczypospolitej za panowania Jana III Sobieskiego, Poznań 2014, s. 614.
  5. ↑ Diariusz Sejmu Walnego Warszawskiego 1701-1702, Warszawa 1962, s. 349.
  6. ↑ Diariusz Sejmu Walnego Warszawskiego 1701-1702, Warszawa 1962, s. 305.
  7. ↑ Actum In Castro Sandomiriensi Sabbatho Ante Festvm Sanctorum Viti et Modesti martyrum proximo, Anno Domini millesimo sptingentesimo quarto, [b.n.s.].
  8. ↑ Articuli pactorum conventorum Stanów tej Rzeczypospolitej i W. X. L. i państw do nich nalężących z Posłami JKM [...], s. 18.
  9. ↑ Volumina Legum, t. VI, Petersburg 1860, s. 99.
  10. ↑ Lwowska Naukowa Biblioteka im. W. Stefanyka NAN Ukrain. Oddział Rękopisów. Zespół 4 (Zbiór rękopisów Biblioteki Baworowskich) Dział I (Inwentarz rękopisów Biblioteki Baworowskich), rkps 638 Akt konfederacji generalnej tarnogrodzkiej, 26 listopada 1715 (mylnie opisany w zasobach archiwalnych jako 26 lutego). Varia, brak foliacji.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Biografia w iPSB
  • Stanisław Cynarski: Dzieje rodu Lanckorońskich z Brzezia od XIV do XVIII wieku. Sprawy kariery urzędniczej i awansu majątkowego. Warszawa-Kraków: PWN, 1996, s. 174–177.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Franciszek_Lanckoroński&oldid=73140098”