Ezop

Ezop
Aisopos
	; Starożytna rzymska rzeźba marmurowa, przedstawiająca Ezopa jako człowieka brzydkiego i niekształtnego (Zbiór z Villa Albani)
Miejsce śmierci	Delfy
Narodowość	grecka
Dziedzina sztuki	literatura
Epoka	starożytność
	Ważne dzieła
	Chłopiec, który wołał o pomoc; Gęś, która zniosła złote jajka; Lew i mysz; Lis i winogrona; Mrówka i konik polny; Mysz miejska i mysz wiejska; Pies i kość; Pies w żłobie; Trzcina i oliwka; Wiatr północny i słońce; Wilk w owczej skórze; Wrona i dzban; Żaba i wół; Żaby, które pragnęły króla; Żółw i zając;
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Teksty w Wikiźródłach
	Cytaty w Wikicytatach

Ezop (gr. Αἴσωπος Aisopos) – grecki bajkopisarz pochodzący z Frygii w Azji Mniejszej. Przyjmuje się, że żył w VI wieku p.n.e., za panowania Krezusa, według tradycji był niewolnikiem Jadmosa z Samos. Postać na wpół legendarna, o której życiu i twórczości mało wiadomo. Daty jego urodzin i śmierci nie są znane^[1].

Uważany jest za twórcę bajki zwierzęcej, czyli takiej, w której bohaterami są zwierzęta (aczkolwiek pierwszą znaną bajkę tego typu – „Jastrząb i słowik” – stworzył (czy spisał) Hezjod), oraz moralizującej i satyrycznej. Z początku bajki nie były uznawane za typowe utwory dla dzieci, lecz dla dorosłych. W swoich bajkach wyśmiewał ludzi, ukazując ich pod postaciami zwierząt. Z pozoru zabawne, pisane prozą bajki Ezopa zawierały gorzką prawdę i głęboką mądrość. Urzekły one nawet Sokratesa, który podczas pobytu w więzieniu doszedł – według Platona (Plat. Fed. IVB) – do przekonania, że „poeta, jeśli ma być poetą, powinien przypowieści spisywać a nie myśli, choćby sam nie był bajarzem; dlatego, mając pod ręką i znając na pamięć bajki Ezopa, ułożyłem je wierszami”. Z próbek tych nic się nie zachowało, prawdopodobnie było to literackie zmyślenie Platona, niemniej dowodzi wielkiej popularności Ezopa^[2]

Nie zachował się oryginalny zbiór jego utworów, ani ich adaptacja dokonana przez Demetriusza z Faleronu (IV/III wiek p.n.e.). Znane są przede wszystkim z przeróbek wierszowanych Fedrusa i Babriosa^[3].

Na początku XIV w. zebrał przypisane mu bajki Maksym Planudes. Do literatury polskiej wprowadził go Biernat z Lublina. W dużej mierze z Ezopa zaczerpnął treść swoich utworów XVII-wieczny francuski bajkopisarz Jean de La Fontaine.

Przypisy

Bibliografia

Piotr Gruszka: Bajka, jej geneza, istota i dzieje. W: Fedrus (wyzwoleniec Augusta): Bajki. Gdańsk: Wydawnictwo Gdańskie, 1999. ISBN 83-8735-929-7.
Ezop – dzieła w bibliotece Polona

[CITEREFGruszka19998-1] Gruszka 1999 ↓, s. 8.

[CITEREFGruszka19998–9-2] Gruszka 1999 ↓, s. 8–9.

[CITEREFGruszka19999-3] Gruszka 1999 ↓, s. 9.

[1]

[2]

[3]