Dzwonkówka dwubarwna

Dzwonkówka dwubarwna
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	pieczarkowce
Rodzina	dzwonkówkowate
Rodzaj	dzwonkówka
Gatunek	dzwonkówka dwubarwna
	Nazwa systematyczna
	Entoloma dichroum (Pers.) P. Kumm.; Führ. Pilzk. (Zerbst): 97 (1871)
	Multimedia w Wikimedia Commons

Dzwonkówka dwubarwna (Entoloma dichroum (Pers.) P. Kumm.) – gatunek grzybów z rodziny dzwonkówkowatych (Entolomataceae)^[1].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Entoloma, Entolomataceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1801 r. Christiaan Hendrik Persoon nadając mu nazwę Agaricus dichrous. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1871 r. Paul Kummer^[1].

Synonimy^[2]:

Agaricus dichrous Pers. 1801
Entoloma dichroum var. corsicum (Romagn.) Courtec. 2008
Entoloma dichroum (Pers.) P. Kumm. 1871 var. dichroum
Entoloma dichroum var. leptosporum E. Ludw. & Noordel. 2007
Leptonia dichroa (Pers.) P.D. Orton 1991
Rhodophyllus dichrous (Pers.) Quél. 1886
Rhodophyllus dichrous var. corsicus Romagn. 1976
Rhodophyllus dichrous (Pers.) Quél. 1886 var. dichrous

Nazwę polską zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r. Stanisław Chełchowski w 1878 r. opisywał ten gatunek pod nazwą wieruszka dwubarwna^[3].

Morfologia

Kapelusz

Średnica 0,7–5,5 cm, początkowo stożkowaty, potem wypukły, w końcu płaskowypukły z garbem lub bez, nigdy jednak nie staje się wklęsły. Jest niehigrofaniczny, w stanie wilgotnym bez prześwitujących blaszek. Początkowo włóknisty, na środku chropowaty lub ziarenkowaty, potem na całej powierzchni łuseczkowaty. Barwa początkowo brązowo-fioletowa, potem w kolorze sepii lub różowo-brązowym z fioletowym odcieniem^[4].

Blaszki

W liczbie około 25, z międzyblaszkami (l = 1-3), średniogęste, wąsko przyrośnięte, początkowo trójkątne i białe, potem wybrzuszone i różowe, w końcu różowo-brązowe^[4].

Trzon

Wysokość 2–6 cm, grubość 2–5 mm, kształt cylindryczny, nieco poszerzający się ku podstawie, początkowo pełny, potem pusty w środku. Powierzchnia gładka, o barwie od bardzo ciemno-szaro-niebieskiej do błękitno-niebieskiej, u podstawy biała^[4].

Miąższ

Tej samej barwy co powierzchnia, tylko w środku jaśniejszy. Bez zapachu, o nieokreślonym smaku^[4].

Cechy mikroskopowe

Zarodniki w widoku z boku wielokątne, o dość ostrych kątach, nieco grubościenne. Mają wymiary (7,0–) 7,5–9,5 (–10,5) × 7,0–10,0 μm. Podstawki 4–zarodnikowe, ze sprzążkami, o rozmiarach 27–50 × 7–15 μm. Pomiędzy podstawkami nieregularnie cylindryczne, zagięte, czasami septowane cheilocystydy o wymiarach 20–42 × 5–16 (–25) μm. Strzępki w skórce ułożone promieniście, cylindryczne, o szerokości do 20 μm, na końcach maczugowato nabrzmiałe do rozmiarów 35–100 × 20–42 μm. Wewnątrz komórek skórki i górnej warstwy tramy obficie występuje brązowawy pigment. Sprzążki występują we wszystkich strzępkach^[4].

Występowanie i siedlisko

Występuje głównie w Europie. Poza nią opisano występowanie tego gatunku tylko w Japonii^[5]. Jest bardzo rzadki^[4]. W piśmiennictwie naukowym na terenie Polski do 2003 r. podano 2 stanowiska, obydwa dawne (Międzyrzec Podlaski, 1895 r. i Kotlina Rabczańska, 1932 r.). Według W. Wojewody jest to gatunek w Polsce wymarły^[3], w internetowym atlasie roślin podane jest jednak jego nowe stanowisko i gatunek ten zaliczony jest w nim do rejestru gatunków rzadkich i chronionych^[6].

Saprotrof występujący pojedynczo lub w grupach, w lasach, na ziemi^[4].

Gatunki podobne

Charakterystycznymi cechami dzwonkówki dwubarwnej są: gładki trzon, silnie kanciaste zarodniki i wyłącznie wewnątrzkomórkowy pigment. Entoloma tjallingiorum różni się kolorem, pokrojem, cienkościennymi, tępo rozwidlonymi zarodnikami oraz inkrustacją pigmentu w skórce i tramie. Entoloma callichroum różni się między innymi różowawo-fioletowym kapeluszem. Wśród występujących w Polsce dzwonkówek podobna jest dzwonkówka fioletowawa (Entoloma euchroum), ale ma kapelusz i blaszki fioletowe^[7].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Index Fungorum. [dostęp 2018-12-09]. (ang.).
↑ Species Fungorum. [dostęp 2018-12-09]. (ang.).
↑ ^a ^b Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Mycobank. Entoloma dichroum. [dostęp 2018-12-09]. (ang.).
↑ Discover Life Maps. [dostęp 2018-12-10].
↑ Nowe stanowiska dzwonkówki dwubarwnej w Polsce. [dostęp 2018-12-09]. (ang.).
↑ Pavol Škubla: Wielki atlas grzybów. Poznań: Elipsa, 2007. ISBN 978-83-245-9550-1.

[if-1] Index Fungorum. [dostęp 2018-12-09]. (ang.).

[sf-2] Species Fungorum. [dostęp 2018-12-09]. (ang.).

[checklist-3] Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.

[mycobank-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Mycobank. Entoloma dichroum. [dostęp 2018-12-09]. (ang.).

[discover-5] Discover Life Maps. [dostęp 2018-12-10].

[6] Nowe stanowiska dzwonkówki dwubarwnej w Polsce. [dostęp 2018-12-09]. (ang.).

[wag-7] Pavol Škubla: Wielki atlas grzybów. Poznań: Elipsa, 2007. ISBN 978-83-245-9550-1.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]