Dzwonkówka wysmukła

Dzwonkówka wysmukła
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	pieczarkowce
Rodzina	dzwonkówkowate
Rodzaj	dzwonkówka
Gatunek	dzwonkówka wysmukła
	Nazwa systematyczna
	Entoloma hebes (Romagn.) Trimbach; Docums Mycol. 11(no. 44): 6 (1981)
	Multimedia w Wikimedia Commons

Dzwonkówka wysmukła (Entoloma hebes (Romagn.) Trimbach) – gatunek grzybów z rodziny dzwonkówkowatych (Entolomataceae)^[1].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Entoloma, Entolomataceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy zdiagnozował go w 1954 r. H.Ch. Romagnesi nadając mu nazwę Rhodophyllus hebes. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu J.F. Trimbach w 1981 r.^[1]

Synonimy^[2]:

Entoloma hirtipes var. hebes (Romagn.) Esteve-Rav. 1990
Entoloma hirtipes var. obsoletum (Romagn.) Bon 1983
Entoloma leptopus Noordel. 1980
Nolanea hebes (Romagn.) P.D. Orton 1960
Nolanea tenuipes P.D. Orton 1960
Rhodophyllus hebes Romagn. 1954
Rhodophyllus mammosus var. obsoletus Romagn. 1954

Nazwę zwyczajową zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r.^[3].

Morfologia

Kapelusz

Średnica 9-40 (-45) mm, początkowo stożkowato-wypukły lub półkulisty, potem płaskowypukły, zwykle z wyraźnym garbem. Brzeg młodych owocników lekko podwinięty, potem prosty, z wiekiem często karbowany lub popękany. Kapelusz silnie niehigrofaniczny. W stanie wilgotnym żółto-brązowy, szaro-brązowy lub czerwonawo-brązowy, przy brzegu i między rozstępami wyraźnie bledszy i półprzezroczysto prążkowany do połowy promienia. W stanie suchym żółtawo-brązowy lub szaro-izabelowaty. Powierzchnia równa, silnie promieniście włókienkowata, w stanie suchym błyszcząca^[4].

Blaszki

W liczbie 20–30, z międzyblaszkami (l = 1-5 (-7), średniogęste, przyrośnięte lub wykrojone. Początkowo bladobrązowe, potem różowe, w końcu brązowo-różowe. Ostrza równe, tej samej barwy^[4].

Trzon

Wysokość 20–85 (–110) mm, grubość 1–3 (–5) mm, cylindryczny, nieznacznie poszerzający się w kierunku podstawy, sztywny, początkowo pełny, potem pusty. Powierzchnia blado czerwonawo-brązowa lub szarobrązowa, jaśniejsza od kapelusza, w górnej części włókienkowata i oprószona, w dolnej włókienkowato-prążkowana. Nigdy nie jest całkiem naga. U podstawy często poskręcane, białe strzępki grzybni^[4].

Miąższ

Cienki, w kapeluszu kruchy, w trzonie bardziej elastyczny. Pod skórką tej samej barwy co powierzchnia, w głębi jaśniejszy. Zapach zazwyczaj silnie zjełczały, podobny do gnijących ogórków, rzadziej słaby lub nieobecny. Smak zazwyczaj mocno zjełczały^[4].

Cechy mikroskopowe

Zarodniki w widoku z boku 7–8-kątowe o wymiarach (8,0–) 8,5–12,0 (–14,0) × (5,0–) 6,0–7,5 (–8,0) μm. Podstawki 24–40 × 7,5–13 μm, 4–zarodnikowe, rzadziej 2-zarodnikowe, ze sprzążkami. Cheilocystydy 25–55 × 4–10 μm, cylindryczne lub maczugowate, zazwyczaj z zaokrąglonymi, rzadko rozdętymi końcami. Trama blaszek regularna, złożona z promieniście ułożonych strzępek o szerokości do 3–9,5 (–13) μm. Warstwa pod skórką dobrze rozwinięta, złożona z rozdętych strzępek o wymiarach 32–80 × 11,5–32 μm. W strzępkach skórki i warstwy podskórkowej inkrustowane, ponadto występuje w nich bladobrązowy wewnątrzkomórkowy pigment. W strzępkach hymenium liczne sprzążki, gdzie indziej rzadkie^[4].

Występowanie i siedlisko

Dzwonkówka wysmukła w Europie jest szeroko rozpowszechniona – występuje od Hiszpanii po północne rejony Półwyspu Skandynawskiego, także w Anglii i Irlandii. Brak jej na Islandii oraz w Europie Wschodniej^[5]. W Europie Zachodniej i Północnej jest dość częsta^[4]. Na terenie Polski do 2003 r. notowana tylko 2 razy w Świętokrzyskim Parku Narodowym (1978, 1979 r.)^[3].

Owocniki wyrastają w grupach na wilgotnych glebach bogatych w próchnicę w lasach liściastych, zwłaszcza pod jesionami i olchami, rzadziej na omszałych łąkach z roślinnością Festuco-Thymetum. Pojawiają się od czerwca do listopada^[4].

Gatunki podobne

Dzwonkówka wysmukła jest makroskopowo łatwa do rozpoznania dzięki zestawowi charakterystycznych cech: ma smukły owocnik, stożkowaty, błyszczący kapelusz, smukły, kruchy i srebrzyście owłosiony trzon i zjełczały zapach. Mikroskopowo wyróżnia się smukłymi, heterodiametrycznymi zarodniami i cheilocystydami. Dzwonkówka kosmatotrzonowa (Entoloma hirtipes) odróżnia się posiadaniem znacznie większych i szerszych zarodników oraz ciemniejszych kolorów^[4].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Index Fungorum. [dostęp 2018-12-13]. (ang.).
↑ Species Fungorum. [dostęp 2018-12-13]. (ang.).
↑ ^a ^b Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Flora Agaricina Neerlandica. Critical monographs on the families of agarics and boleti occuring in the Netherlands. 1: Entolomataceae. 1988, 1:1-192
↑ Discover Life Maps. [dostęp 2018-12-13].

[if-1] Index Fungorum. [dostęp 2018-12-13]. (ang.).

[sf-2] Species Fungorum. [dostęp 2018-12-13]. (ang.).

[checklist-3] Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.

[flora-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Flora Agaricina Neerlandica. Critical monographs on the families of agarics and boleti occuring in the Netherlands. 1: Entolomataceae. 1988, 1:1-192

[discover-5] Discover Life Maps. [dostęp 2018-12-13].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]