Dzwonkówka gromadna
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
dzwonkówka gromadna |
| Nazwa systematyczna | |
| Entoloma sodale Kühner & Romagn. ex Noordel. Int. J. Mycol. Lichenol. 1(1): 58 (1982) | |
Dzwonkówka gromadna (Entoloma sodale Kühner & Romagn. ex Noordel.) – gatunek grzybów z rodziny dzwonkówkowatych (Entolomataceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo
[edytuj | edytuj kod]Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Entoloma, Entolomataceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
- Leptonia sodalis (Kühner & Romagn.) P.D. Orton 1991
- Rhodophyllus sodalis Kühner & Romagn. 1953
- Rhodophyllus sodalis var. longipes Kühner 1954
- Rhodophyllus sodalis Kühner & Romagn. 1953 var. sodalis
Nazwę polską zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r.[3]
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Średnica 1,5–3 cm. Początkowo dzwonkowaty, potem kolejno wypukły, płasko-wypukły i rozpostarty, zazwyczaj z niewielką wklęsłością, lub nawet lejkowaty. Brzeg początkowo podgięty, potem wyprostowany. Jest higrofaniczny. W stanie wilgotnym przeźroczysty i prążkowany do połowy promienia, skórzasto-blado-brązowy z drobnymi, szarymi łuseczkami, szczególnie na środku. Na obrzeżu zaś wełnisto-włóknisty, lun niemal łuseczkowaty, rzadko gładki. W stanie suchym nieprzeźroczysty i nieprążkowany oraz o wiele jaśniejszy[4].
W liczbie 25–35, z międzyblaszkami (l=1–3), średniogęste, przyrośnięte do głęboko zbiegających, brzuchate, początkowo o barwie od białej do szarej, potem różowe, w końcu brązowo-różowe. Ostrza tej samej barwy, oprószone[4].
Wysokość 1–6 cm, grubość 1–4 mm, cylindryczny, czasami górą rozszerzający się, początkowo pełny, potem pusty. Powierzchnia blado szaroniebieska, z wiekiem płowiejąca i brązowawa, szczególnie górą. W górnej części czasami delikatnie oprószony, dołem nagi, błyszczący lub z drobnymi, rozproszonymi włókienkami, u podstawy biało filcowaty[4].
Cienki, tej samej barwy co powierzchnia. Smak i zapach niewyraźny, lub nieco mączny[4].
- Cechy mikroskopijne
Zarodniki 9,5–12,5 (–14) × 7–8 μm, w widoku z boku elipsoidalne, 5–9-kątowe. Podstawki 24–50 × 7,5–12,5 μm, 4–zarodnikowe, ze sprzążkami. Cheilocystydy 22-60 × (8-) 12–30 μm, szerokomaczugowate lub elipsoidalne. Strzępki skórki kapelusza ułożone promieniście, cylindryczne lub nabrzmiałe, o szerokości 10–22 μm, z końcowymi elementami o szerokości do 35 μm. Zawierają wewnątrzkomórkowy pigment. W tramie czasami występują piękne błyszczące granulki. Sprzążek brak[4].
Występowanie i siedlisko
[edytuj | edytuj kod]Dzwonkówka gromadna występuje w kilku krajach Europy[5]. Jest dość rzadka, częstsza w Europie Zachodniej i Północnej[4]. Znajduje się na liście gatunków zagrożonych w Niemczech, Danii, Holandii i Norwegii. W literaturze naukowej na terenie Polski do 2003 r. podano tylko jedno stanowisko (Pieniny, 1976). Jej rozprzestrzenienie się w Polsce i stopień zagrożenia nie są znane[3].
Owocniki rosną na ziemi, na słabo nawożonych łąkach, wałach przeciwpowodziowych, wydmach. Pojawiają się w niewielkich grupach od czerwca do października[4].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Index Fungorum. [dostęp 2019-01-02]. (ang.).
- ↑ Species Fungorum. [dostęp 2019-01-02]. (ang.).
- ↑ a b Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d e f g Flora Agaricina Neerlandica. Critical monographs on the families of agarics and boleti occuring in the Netherlands. 1: Entolomataceae. 1, 1988, s.158
- ↑ Discover Life Maps. [dostęp 2019-01-03].