Dziobowal rozdzielnozębny

Dziobowal rozdzielnozębny
	Mesoplodon bowdoini
	Andrews, 1908
	; Osobnik wyrzycony na brzeg i zmarły na Ocean Beach, niedaleko Strahan na Tasmanii
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Rząd	Cetartiodactyla
Podrząd	Whippomorpha
Infrarząd	walenie
Parvordo	zębowce
Nadrodzina	Ziphioidea
Rodzina	zyfiowate
Rodzaj	dziobowal
Gatunek	dziobowal rozdzielnozębny
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; brak danych
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Dziobowal rozdzielnozębny^[4], wal nowozelandzki^[5] (Mesoplodon bowdoini) – gatunek ssaka morskiego z rodziny zyfiowatych (Ziphiidae).

Taksonomia

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1908 roku amerykański przyrodnik Roy Chapman Andrews nadając mu nazwę Mesoplodon bowdoini^[2]. Holotyp pochodził z New Brighton Beach, w Canterbury, w Nowej Zelandii^[6]^[7]. Okazem typowym był szkielet dorosłego samca (numer katalogowy AMNH 35027) znajdujący się w kolekcji Amerykańskiego Muzeum Historii Naturalnej^[7].

Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten gatunek za monotypowy^[8].

Etymologia

Mesoplodon: gr. μεσος mesos „środkowy”; oπλα opla „uzbrojenie”; οδους odous, οδοντος odontos „ząb”^[9].
bowdoini: George Sullivan Bowdoin (1833–1913), amerykański prawnik, zarządca Amerykańskiego Muzeum Historii Naturalnej w latach 1883–1913, członek zarządu Metropolitan Opera w Nowym Jorku, dyrektor Guaranty Trust w latach 1896–1902^[10].

Zasięg występowania

Rozmieszczenie geograficzne dziobowala rozdzielnozębnego jest słabo poznane, ale wydaje się, że ogranicza się do chłodniejszych wód półkuli południowej między 32° szerokości geograficznej południowej a strefą konwergencji antarktycznej; wyrzucone na brzeg zwierzęta odnotowano na Ziemi Ognistej, Tristan da Cunha, Australii i Nowej Zelandii^[8]. Zasięg występowania może mieć charakter okołobiegunowy, ale możliwe jest również, że istnieje luka między Wyspami Chatham a Ameryką Południową^[8].

Morfologia

Długość ciała 390–441 cm; niepotwierdzona masa ciała około 1000 kg^[11]. Ubarwienie od ciemno szarego po matowo czarne^[12].

Status zagrożenia

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów został zaliczony do kategorii DD (ang. data deficient „brak danych”)^[3].

Przypisy

↑ Mesoplodon bowdoini, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b R.Ch. Andrews. Description of a new species of Mesoplodon from Canterbury Province, New Zealand. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 24 (13), s. 203, fig. 1–5, ryc. 13., 1908. (ang.).
↑ ^a ^b R.L. Pitman & R.L.R.L.P.& R.L. Brownell R.L. Pitman & R.L.R.L.P.& R.L., jr., Mesoplodon bowdoini, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2020, wersja 2022-1 [dostęp 2022-09-04] (ang.).
↑ Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 191. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ Polskie i łacińskie nazwy waleni. Stacja Morska Instytutu Oceanografii Uniwersytetu Gdańskiego. [dostęp 2020-03-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-02-23)].
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Mesoplodon bowdoini. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-09-04].
↑ ^a ^b P. Hershkovitz. Catalog of Living Whales. „Bulletin of the United States National Museum”. 246, s. 136, 1966. (ang.).
↑ ^a ^b ^c C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 286. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 415, 1904. (ang.).
↑ B. Beolens, M. Watkins & M. Grayson: The Eponym Dictionary of Mammals. Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 2009, s. 53. ISBN 978-0-8018-9304-9. (ang.).
↑ C. MacLeod: Family Ziphiidae (Beaked Whales). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 4: Sea Mammals. Barcelona: Lynx Edicions, 2014, s. 356–357. ISBN 978-84-96553-93-4. (ang.).
↑ Mesoplodon bowdoini Andrew's beaked whale. Animal Diversity Web. [dostęp 2009-11-08].

[itis-1] Mesoplodon bowdoini, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[and-2] R.Ch. Andrews. Description of a new species of Mesoplodon from Canterbury Province, New Zealand. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 24 (13), s. 203, fig. 1–5, ryc. 13., 1908. (ang.).

[iucn-3] R.L. Pitman & R.L.R.L.P.& R.L. Brownell R.L. Pitman & R.L.R.L.P.& R.L., jr., Mesoplodon bowdoini, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2020, wersja 2022-1 [dostęp 2022-09-04] (ang.).

[miiz-4] Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 191. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[smioug-5] Polskie i łacińskie nazwy waleni. Stacja Morska Instytutu Oceanografii Uniwersytetu Gdańskiego. [dostęp 2020-03-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-02-23)].

[msw-6] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Mesoplodon bowdoini. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-09-04].

[her-7] P. Hershkovitz. Catalog of Living Whales. „Bulletin of the United States National Museum”. 246, s. 136, 1966. (ang.).

[icmw-8] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 286. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).

[pal-9] T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 415, 1904. (ang.).

[edm-10] B. Beolens, M. Watkins & M. Grayson: The Eponym Dictionary of Mammals. Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 2009, s. 53. ISBN 978-0-8018-9304-9. (ang.).

[hmw-11] C. MacLeod: Family Ziphiidae (Beaked Whales). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 4: Sea Mammals. Barcelona: Lynx Edicions, 2014, s. 356–357. ISBN 978-84-96553-93-4. (ang.).

[12] Mesoplodon bowdoini Andrew's beaked whale. Animal Diversity Web. [dostęp 2009-11-08].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]