Dzioborożec rdzawogłowy
| Buceros hydrocorax[1] | |||
| Linnaeus, 1766 | |||
 Przedstawiciel podgatunku nominatywnego w ptasim parku w Holandii | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
dzioborożec rdzawogłowy | ||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Podgatunki | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
 | |||
Dzioborożec rdzawogłowy[4], dzioborożec filipiński[5] (Buceros hydrocorax) – gatunek dużego ptaka z rodziny dzioborożców (Bucerotidae). Występuje wyłącznie na Filipinach. Jest narażony na wyginięcie.
Systematyka
[edytuj | edytuj kod]
Gatunek ten po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1766 roku Karol Linneusz w 12. edycji Systema Naturae. Autor nadał gatunkowi nazwę Buceros hydrocorax[2][6], która obowiązuje do tej pory[4][7]. Jako miejsce typowe błędnie wskazał Moluki[6], co później poprawiono na Filipiny[2].
Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny (IOC) wyróżnia trzy podgatunki B. hydrocorax[7]:
- B. h. hydrocorax Linnaeus, 1766 – dzioborożec rdzawogłowy[4] – Luzon i Marinduque (północne Filipiny)
- B. h. semigaleatus Tweeddale, 1878 – Wschodnie Visayas (środkowe Filipiny)
- B. h. mindanensis Tweeddale, 1877 – dzioborożec czerwononogi[4] – Mindanao i sąsiednie wyspy (południowe Filipiny)
Na liście ptaków świata opracowywanej we współpracy BirdLife International z autorami Handbook of the Birds of the World podgatunki semigaleatus i mindanensis wydzielane są do osobnego gatunku Buceros mindanensis. Ujęcie systematyczne według tej listy jest stosowane przez Międzynarodową Unię Ochrony Przyrody (IUCN)[8][9].
Opisano też podgatunek basilanicus, ale jest on traktowany jako synonim B. h. mindanensis[2][10].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Długość ciała 60–65 cm[10]. Masa ciała: samce 1185–1824 g, samice 1017–1662 g[10].
Podgatunek nominatywny ma cały czerwony dziób i narośl na nim, pozostałe podgatunki bliższą nasady połowę dzioba mają czerwoną, a połowę dalszą – żółtą[10]. Obie płcie są do siebie podobne, choć samice są mniejsze i mają mniejszą narośl na dziobie[10].
Status
[edytuj | edytuj kod]IUCN klasyfikuje Buceros hydrocorax i Buceros mindanensis jako gatunki narażone na wyginięcie (VU – Vulnerable). Ich liczebność nie została oszacowana, ale ptaki te opisywane są jako lokalnie pospolite. Trend liczebności populacji obu tych taksonów oceniany jest jako spadkowy[3][9].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Buceros hydrocorax, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c d e f g D. Lepage: Rufous Hornbill Buceros hydrocorax. [w:] Avibase [on-line]. [dostęp 2022-11-12]. (ang.).
- ↑ a b Buceros hydrocorax, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ a b c d Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Bucerotidae Rafinesque, 1815 - dzioborożce - Hornbills (wersja: 2015-10-31). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2022-11-12].
- ↑ P. Mielczarek & W. Cichocki. Polskie nazewnictwo ptaków świata. „Notatki Ornitologiczne”. Tom 40. Zeszyt specjalny, s. 170, 1999.
- ↑ a b K. Linneusz, Systema naturae per regna tria naturae :secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis, wyd. 12, t. 1 cz. 1, Holmiae 1766, s. 153 (łac.).
- ↑ a b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v12.2). [dostęp 2022-11-12]. (ang.).
- ↑ HBW and BirdLife International, Handbook of the Birds of the World and BirdLife International digital checklist of the birds of the world. Version 6b [online], lipiec 2022 [dostęp 2022-11-11].
- ↑ a b BirdLife International, Buceros mindanensis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2020-05-04] (ang.).
- ↑ a b c d e Kirwan, G.M., A.C. Kemp, J. del Hoyo, N. Collar & P.F.D. Boesman: Rufous Hornbill (Buceros hydrocorax), version 2.0. [w:] Birds of the World (red. B.K. Keeney) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2021. [dostęp 2022-11-12]. (ang.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).