Dziobogłowiec

Dziobogłowiec
	Berardius
	Duvernoy, 1851
	; Dziobogłowiec południowy (B. arnuxii)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	parzystokopytne
Podrząd	Whippomorpha
Infrarząd	walenie
Parvordo	zębowce
Nadrodzina	Ziphioidea
Rodzina	zyfiowate
Rodzaj	dziobogłowiec
	Typ nomenklatoryczny
	Berardius arnuxii Duvernoy, 1851
Synonimy
	Berardus J.E. Gray, 1863; Rostrifer Zenkovicz, 1947;
	Berardus J.E. Gray, 1863; Rostrifer Zenkovicz, 1947;
Gatunki
	4 gatunki (w tym 1 wymarły) – zobacz opis w tekście
	4 gatunki (w tym 1 wymarły) – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Dziobogłowiec^[4] (Berardius) – rodzaj ssaków z rodziny zyfiowatych (Ziphiidae).

Rozmieszczenie geograficzne

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w wodach półkuli południowej i w północnym Oceanie Spokojnym^[5]^[6]^[7].

Morfologia

Długość ciała 800–1200 cm; masa ciała 9500–12000 kg^[6]^[8].

Systematyka

Rodzaj zdefiniował w 1851 roku francuski zoolog Georges Louis Duvernoy w artykule poświęconym osteologii żyjących i wymarłych waleni opublikowanym na łamach Annales des Sciences Naturelles^[1]. Gatunkiem typowym jest (oryginalne oznaczenie) dziobogłowiec południowy (B. arnuxii).

Etymologia

Berardius (Berardus): Auguste Bérard (1802–1846), kapitan (późniejszy admirał) francuskiej marynarki wojennej, dowódca korwety „Ren”, na której podczas rejsu, zebrano holotyp^[9].
Rostrifer: łac. rostrum ‘dziób, pysk’^[10]; -fera ‘noszący’, od ferre ‘nosić’^[11]. Typ nomenklatoryczny (oznaczenie monotypowe): Rostrifer nestoresmirnovi Zenkovicz, 1947 (= Berardius bairdii Stejneger, 1883).

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące występujące współcześnie gatunki^[12]^[8]^[5]:

Gatunek	Autor i rok opisu	Nazwa zwyczajowa^[4]	Podgatunki^[6]^[5]^[8]	Rozmieszczenie geograficzne^[6]^[5]^[8]	Podstawowe wymiary^[6]^[8]^[b]	Status IUCN^[13]
Berardius bairdii	Stejneger, 1883	dziobogłowiec północny	gatunek monotypowy	chłodniejsze wody północnego Oceanu Spokojnego, na północ do płytkich wód Morza Beringa, na południe do południowej Japonii na zachodzie i Kalifornii Dolnej (Meksyk) na wschodzie; południowa granica w środkowym Ocenie Spokojnym niejasna	DC: 1000–1200 cm MC: 10000–12000 kg	LC
Berardius arnuxii	Duvernoy, 1851	dziobogłowiec południowy	gatunek monotypowy	subantarktyczne i antarktyczne wody od Ameryki Południowej, Południowej Afryki, południowej Australii i północnej Nowej Zelandii do Antarktydy	DC: 800–930 cm MC: około 9500 kg	LC
Berardius minimus	Yamada, Kitamura, S. Abe, Tajima, Matsuda, Mead & Matsuishi, 2019		gatunek monotypowy	znany z północnego Oceanu Spokojnego u wybrzeży północnego Hokkaido w Japonii (40–60° szerokości geograficznej północnej) i wysp na zachód od Alaski (od 140° szerokości geograficznej wschodniej do 160° szerokości geograficznej zachodniej); prawdopodobnie dalej na południe	DC: 630–690 cm MC: brak danych	NT

Kategorie IUCN: LC – gatunek najmniejszej troski, NT – gatunek bliski zagrożenia.

Opisano również mioceński gatunek wymarły^[14]:

Berardius kobayashii Kawatani & Kohno, 2021

Uwagi

↑ Niepoprawna późniejsza pisownia Berardius Duvernoy, 1851.
↑ DC – długość ciała; MC – masa ciała

Przypisy

↑ ^a ^b G. L. Duvernoy. Mémoire sur les caractères ostéologiques des genres nouveaux ou des espèces kouvelles de Cétacés vivants ou fossiles. „Annales des Sciences Naturelles, Zoologie”. Troisiéme Série. 15, s. 41, 1851. (fr.).
↑ J.E. Gray. On the Arrangement of the Cetaceans. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1863, s. 200, 1863. (ang.).
↑ Б.А. Зенкович. Китобойный промысел СССР и перспективы его развития. „Рыбное хозяйство”. 10, s. 15, 1947. (ros.).
↑ ^a ^b Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 191. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 284. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e C. MacLeod: Family Ziphiidae (Beaked Whales). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 4: Sea Mammals. Barcelona: Lynx Edicions, 2014, s. 347. ISBN 978-84-96553-93-4. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Berardius. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-03-21]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 570–571. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 136, 1904. (ang.).
↑ Jaeger 1959 ↓, s. 224.
↑ Jaeger 1959 ↓, s. 102.
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, J. Zijlstra & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.13) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2024-09-07]. (ang.).
↑ Taxonomy: Berardius – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2024-09-06]. (ang.).
↑ A. Kawatani & N. Kohno. The oldest fossil record of the extant genus Berardius (Odontoceti, Ziphiidae) from the Middle to Late Miocene boundary of the western North Pacific. „Royal Society Open Science”. 8 (201152), s. 6, 2021. DOI: 10.1098/rsos.201152. (ang.).

Bibliografia

E.C. Jaeger: Source-book of biological names and terms. Wyd. 3 (Revised second printing). Springfield: Charles C. Thomas, 1959, s. 1–316. (ang.).

[2] Niepoprawna późniejsza pisownia Berardius Duvernoy, 1851.

[14] DC – długość ciała; MC – masa ciała

[Duvernoy-1] G. L. Duvernoy. Mémoire sur les caractères ostéologiques des genres nouveaux ou des espèces kouvelles de Cétacés vivants ou fossiles. „Annales des Sciences Naturelles, Zoologie”. Troisiéme Série. 15, s. 41, 1851. (fr.).

[Gray-3] J.E. Gray. On the Arrangement of the Cetaceans. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1863, s. 200, 1863. (ang.).

[zen-4] Б.А. Зенкович. Китобойный промысел СССР и перспективы его развития. „Рыбное хозяйство”. 10, s. 15, 1947. (ros.).

[Cichocki&inni-5] Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 191. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Burgin&inni-6] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 284. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).

[MacLeod-7] C. MacLeod: Family Ziphiidae (Beaked Whales). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 4: Sea Mammals. Barcelona: Lynx Edicions, 2014, s. 347. ISBN 978-84-96553-93-4. (ang.).

[Wilson&Reeder-8] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Berardius. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-03-21]. (ang.).

[amw-9] Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 570–571. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[Palmer-10] T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 136, 1904. (ang.).

[CITEREFJaeger1959[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=264_224]-11] Jaeger 1959 ↓, s. 224.

[CITEREFJaeger1959[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=142_102]-12] Jaeger 1959 ↓, s. 102.

[mdd-13] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, J. Zijlstra & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.13) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2024-09-07]. (ang.).

[15] Taxonomy: Berardius – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2024-09-06]. (ang.).

[Kawatani&Kohno-16] A. Kawatani & N. Kohno. The oldest fossil record of the extant genus Berardius (Odontoceti, Ziphiidae) from the Middle to Late Miocene boundary of the western North Pacific. „Royal Society Open Science”. 8 (201152), s. 6, 2021. DOI: 10.1098/rsos.201152. (ang.).

[1]

[a]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[b]

[13]

[14]