Drobnołuszczak żółtooliwkowy

Drobnołuszczak żółtooliwkowy

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	pieczarkowce
Rodzina	łuskowcowate
Rodzaj	drobnołuszczak
Gatunek	drobnołuszczak żółtooliwkowy
Nazwa systematyczna
Pluteus chrysophaeus (Schaeff.) Quél. Mém. Soc. Émul. Montbéliard, Sér. 2 5: 82 (1872)

Drobnołuszczak żółtooliwkowy (Pluteus chrysophaeus (Schaeff.) Quél.) – gatunek grzybów należący do rodziny łuskowcowatych (Pluteaceae).

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Pluteus, Pluteaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi.

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1774 r. Jacob Christian Schaeffer nadając mu nazwę Agaricus chrysophaeus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1896 r. Lucien Quélet przenosząc go do rodzaju Pluteus.

Ma 11 synonimów. Niektóre z nich:

• Pluteus galeroides P.D. Orton 1960
• Pluteus galeroides var. romagnesii Consiglio 2001
• Pluteus luteovirens Rea 1927
• Pluteus xanthophaeus P.D. Orton 1960

Franciszek Błoński w 1889 r. opisał ten gatunek pod nazwą rumieniak złotawy, Stanisław Domański w 1955 r, pod nazwą łuskowiec złotawy. Władysław Wojewoda w 2003 r. zaproponował nazwę drobnołuszczak żółtooliwkowy.

Morfologia

Kapelusz

Średnica 1,5–4 cm, u młodych okazów stożkowaty, z wiekiem rozpościerający się, płaskowypukły, na koniec płaski. Powierzchnia gładka, o barwie żółtawobrązowej, żółtawoochrowej lub oliwkowożółtej, na środku ciemniejsza, podczas wysychania staje się pomarszczony i w kierunku brzegu żyłkowany, na środku jaśniejszy, poza tym żółty z odcieniem oliwkowym. Brzeg prążkowany co najwyżej do połowy średnicy.

Blaszki

Dość gęste, brzuchate, o szerokości do 5 mm, początkowo jasne, żótaworóżowawe, potem o barwie od różowej do żółtawopłowej. Ostrze biało kosmkowate.

Trzon

Wysokość 2,5–6 cm, grubość do 0,2–0,4 cm, walcowaty. Powierzchnia o barwie od jasnokremowej do płowej, gładka, błyszcząca. Wewnątrz jest włókienkowaty, przy podstawie z białą, filcowatą grzybnią.

Miąższ

Pod skórką szarożółtawy lub oliwkowoszary, w stanie wilgotnym szary, w stanie suchym biały. Zapach słaby i nieokreślony, smak gorzki.

Cechy mikroskopowe

Zarodniki 6–7 × 5–6 µm, o kształcie od maczugowatego do szerokoelipsoidalnego, szkliste. Cheilocystydy liczne, o kształcie od maczugowatego do workowatego, zwężone na szczycie i wymiarach (25–)50–60 × 10–17 µm. Pleurocystydy liczne, (35–)60–75 × 12–23 µm, wrzecionowate lub na trzoneczkach, bezbarwne lub z żółtawe. Skórka kapelusza zbudowana z podnoszących się strzępek o końcowych elementach kształtu maczugowatego lub kulistego na trzoneczkach i wymiarach 27–40 × 16–30 µm. Mają jasnobrązową zawartość. Głębiej położone strzępki w okolicy środka kapelusza również są żółtawo zabarwione.

Występowanie

Występuje w Ameryce Północnej, Europie i Azji. W. Wojewoda w zestawieniu grzybów wielkoowocnikowych Polski w 2003 r. przytacza 8 jego stanowisk, ale część z nich bardzo dawnych. Gatunek ten w Polsce znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status R – gatunek rzadki o ograniczonym zasięgu geograficznym, o małych obszarach siedliskowych, lub występujący na dużym obszarze, ale w rozproszeniu.

Grzyb saprotroficzny. Występuje w lasach liściastych na próchniejącym drewnie drzew liściastych, zwłaszcza buków i dębów. Czasem rozwija się na drewnie zagrzebanym w ziemi, pozornie sprawiając wrażenie, że rośnie na ziemi. Powoduje białą zgniliznę drewna.

Jest grzybem niejadalnym.

Gatunki podobne

Dzięki charakterystycznej barwie kapelusza jest łatwo odróżnialny od innych, podobnych grzybów. Drobnołuszczak żółtonogi (Pluteus romellii) ma kapelusz oliwkowobrązowy z brązowym środkiem. Drobnołuszczak żółtawy (Pluteus leoninus) ma kapelusz charakterystycznie łuskowaty i aksamitny.