Dirk Bogarde

Dirk Bogarde

Imię i nazwisko	Derek Jules Gaspard Ulric Niven van den Bogaerde
Data i miejsce urodzenia	28 marca 1921 Londyn
Data i miejsce śmierci	8 maja 1999 Londyn
Zawód	aktor, pisarz, scenarzysta
Lata aktywności	1939–1990

Dirk Bogarde, właśc. Derek Jules Gaspard Ulric Niven van den Bogaerde (ur. 28 marca 1921 w Londynie, zm. 8 maja 1999 tamże) – brytyjski aktor, pisarz i scenarzysta.

Początkowo był idolem poranka w filmach dla organizacji Rank, później występował w filmach artystycznych. Napisał siedem najlepiej sprzedających się tomów wspomnień, sześć powieści i artykułów w „The Daily Telegraph”.

Życiorys

Był najstarszym z trójki dzieci Margaret Niven (1898–1980) i Ulrica van den Bogaerde (1892–1972). Jego ojciec urodził się w Perry Barr w Birmingham, był pochodzenia flamandzkiego i pełnił funkcję dyrektora artystycznego tygodnika „The Times”. Jego matka pochodziła z Glasgow w Szkocji i była aktorką. Bogarde spędził większość dzieciństwa w Sussex, wychowywany przez starszą siostrę Elizabeth i ukochaną nianię Lally. Uczęszczał do Allen Glen’s School w Glasgow, zanim ukończył University College School w Londynie i Allan Glens College w Glasgow. Uczęszczał także do Chelsea School of Art.

Zaczynał w teatrze od drobnych prac pomocniczych; był gońcem, rekwizytorem i dekoratorem. W 1937 rozpoczął studia w Royal College of Art. W 1939 w wieku 19 lat zadebiutował na scenie z Amersham Repertory Company i na ekranie w niewielkiej roli w komedii Chodź, George! u boku George’a Formby’ego. W 1941 wstąpił do wojska. Brał udział w walkach na Pacyfiku, walczył na frontach Europy i Azji, pełniąc też służbę komentatora radia BBC na Jawie.

Po zakończeniu II wojny światowej wrócił do aktorstwa. Sukcesem scenicznym był występ w sztuce Johna Boyntona Priestleya Kiedy się pobierzemy. W 1950 podpisał kontrakt z wytwórnią Arthura Ranka. Wystąpił w szeregu popularnych filmów i zyskał status gwiazdy filmowej, jednak pod względem artystycznym najlepszym okresem w jego karierze były lata 60. i początek następnej dekady.

W dramacie Ofiara (1961) wystąpił jako szanowany prawnik szantażowany z powodu swej homoseksualnej orientacji. Współpracował z Josephem Loseyem, amerykańskim reżyserem realizującym swe filmy w Anglii – zagrał w dramatach psychologicznych Służący (1963) i Wypadek (1967). Najwybitniejsze kreacje stworzył w dziełach Luchino Viscontiego – Zmierzchu bogów (1969) i Śmierci w Wenecji (1971). Inne znaczące pozycje filmowe, w których wystąpił to Darling (1965), Żyd Jakow (1968), Nocny portier (1974) i O jeden most za daleko (1977).

Przewodniczył jury konkursu głównego na 37. MFF w Cannes (1984).

Bogarde był także utalentowanym pisarzem, autorem wspomnień i powieści. W 1992 królowa Elżbieta II nadała mu tytuł szlachecki (za osiągnięcia aktorskie).

Życie prywatne

Był homoseksualistą. W latach 1938–1988 był partnerem aktora Anthony’ego Forwooda.

Śmierć

Bogarde zmarł 8 maja 1999 w Londynie na atak serca w wieku 78 lat. Prochy artysty zostały rozsypane przy jego byłej posiadłości „Le Haut Clermont” w Grasse w południowej Francji.

Filmografia

• 1978: Desperacja (Despair) jako Hermann Hermann
• 1977: Opatrzność (Providence) jako Claude Langham
• 1977: O jeden most za daleko (A Bridge Too Far) jako generał broni Frederick „Boy” Browning
• 1975: Spirala śmierci (Permission to Kill) jako Alan Curtis
• 1974: Nocny portier (Il Portiere di notte) jako Maximilian Theo Aldorfer
• 1973: Wąż (Le Serpent) jako Philip Boyle
• 1971: Śmierć w Wenecji (Morte a Venezia) jako Gustav von Aschenbach
• 1969: Och, co za urocza wojenka (Oh! What a Lovely War) jako Stephen
• 1969: Zmierzch bogów (La caduta degli dei) jako Friedrich Bruckmann
• 1968: Żyd Jakow (The Fixer) jako Bibikow
• 1968: Sebastian jako Sebastian
• 1967: Dom matki (Our Mother’s House) jako Charlie Hook
• 1967: Wypadek (Accident) jako Stephen
• 1965: Darling jako Robert Gold
• 1964: Za króla i ojczyznę (King and Country) jako kapitan Hargreaves
• 1963: I dalej będę śpiewać (I Could Go on Singing) jako David Donne
• 1963: Służący (The Servant) jako kamerdyner Barret
• 1963: Wyjątkowo upalny czerwiec (Hot Enough for June) jako Nicholas Whistler
• 1962: Hasło „Odwaga” (The Password Is Courage) jako sierżant major Charles Coward
• 1962: Nawiedzony okręt (H.M.S. Defiant) jako porucznik Scott-Padget
• 1961: Ofiara (Victim) jako Melville Farr
• 1960: Pieśń bez końca (Song Without End) jako Franciszek Liszt
• 1960: Anioł w czerwonej sukni (The Angel Wore Red) jako Arturo Carre
• 1958: Lekarz na rozdrożu (The Doctor’s Dilemma) jako Louis Dubedat
• 1958: Opowieść o dwóch miastach (A Tale of Two Cities) jako Sydney Carton
• 1957: Królestwo Campbella (Campbell’s Kingdom) jako Bruce Campbell
• 1954: Lekarz domowy (Doctor in the House) jako dr Simon Sparrow
• 1954: Śpiący tygrys (The Sleeping Tiger) jako Frank Clemmons
• 1948: Kwartet (Quartet) jako George Bland

Nagrody

Rok	Nagroda	Kategoria	Film
1964	Nagroda BAFTA	Najlepszy aktor brytyjski	Służący (1963)
1966			Darling (1965)
1987	Nagroda Brytyjskiej Akademii Filmowej	–	–
1990	Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Valladolid	Najlepszy aktor	Daddy Nostalgie (1990)

Linki zewnętrzne

• Dirk Bogarde w bazie IMDb (ang.)
• Dirk Bogarde w bazie Filmweb
• Dirk Bogarde w bazie Notable Names Database (ang.)