Dioptaz
 Dioptaz pochodzący z Kazachstanu. Średni wymiar widocznych kryształów wynosi 10 mm. | |
| Właściwości chemiczne i fizyczne | |
| Skład chemiczny |
uwodniony krzemian miedzi[1] |
|---|---|
| Twardość w skali Mohsa | |
| Przełam |
muszlowy, nierówny[1] |
| Łupliwość |
doskonała romboedryczna[2], trójkierunkowa |
| Pokrój kryształu |
słupowe kryształy zakończone ścianami romboedrów, masywny |
| Układ krystalograficzny | |
| Właściwości mechaniczne | |
| Gęstość |
3,28-3,35 g/cm³ |
| Właściwości optyczne | |
| Barwa |
szmaragdowa lub ciemnozielona (często z niebieskawym odcieniem)[1] |
| Rysa |
zielona[1] |
| Połysk | |
Dioptaz – minerał z gromady krzemianów pierścieniowych[2]. Należy do grupy minerałów rzadkich.
Nazwa pochodzi od gr. dia = poprzez i optomai (optos) = widzenie (widziany)[1].
Właściwości
[edytuj | edytuj kod]Tworzy kryształy krótkosłupowe o delikatnie prążkowanych ścianach zakończone romboedrami, niekiedy kryształy są pokroju izometrycznego. Występuje w skupieniach zbitych i ziarnistych[2]. Prawidłowe kryształy (narosłe, dobrze wykształcone) spotykane są w druzach. Nie topi się w płomieniu dmuchawy, rozpuszcza się w amoniaku i kwasach[2]. Jest kruchy, przezroczysty, przeświecający czasami zawiera domieszki żelaza. Sporadycznie wykazuje słaby pleochroizm w kolorach jasno i ciemnozielonej[1].
Występowanie
[edytuj | edytuj kod]Minerał wtórny, występuje w strefie wietrzenia kruszców miedzi. Współwystępuje z kalcytem, chryzokolą, malachitem, limonitem, azurytem, duftytem, wulfenitem, cerusytem i kwarcem[3].
Miejsca występowania: Kazachstan, Namibia, Demokratyczna Republika Konga, Chile, USA, Peru, Rosja, Iran, Rumunia[1][2].
Zastosowanie
[edytuj | edytuj kod]- bardzo atrakcyjny kamień kolekcjonerski,
- czasami bywa stosowany w jubilerstwie do wyrobu biżuterii artystycznej (do początku XIX w. był uważany za odmianę szmaragdu),
- używany jako imitacja szmaragdu (ma znacznie mniejszą twardość) – najczęściej stosowany szlif brylantowy (kamienie przezroczyste) lub kaboszonowy (odmiany zbite, słabo przeświecające),
- używany do dekoracji przedmiotów użytkowych.
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g h i j k Jerzy Żaba: ILUSTROWANA ENCYKLOPEDIA SKAŁ I MINERAŁÓW. Wydawnictwa Videograf SA, 2024, s. 114-115. ISBN 978-83-8293-231-7.
- ↑ a b c d e f g h i Jan Parafiniuk: ATLAS MINERAŁÓW. Multico Oficyna Wydawnicza, 2019, s. 230. ISBN 978-83-7073-845-7.
- ↑ Rupert Hochleitner, Minerały, kamienie szlachetne, skały, Multico Oficyna Wydawnicza, 15 kwietnia 2022, s. 230, ISBN 978-83-7073-816-7 [dostęp 2025-01-03].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Leksykon Przyrodniczy – Minerały i kamienie szlachetne, „Horyzont” 2002
- C. Hall: Klejnoty, Kamienie szlachetne i ozdobne, Wyd. Wiedza i Życie 1996
- W. Schumann: Kamienie szlachetne i ozdobne, Wyd. „Alma –Press” 2004
- W. Schumann: Minerały świata, O. Wyd. ”Alma – Press” 2003