Dienis Ten

Dienis Ten
	; Dienis Ten na podium Trophée de France 2016
Reprezentacja	Kazachstan
Data i miejsce urodzenia	13 czerwca 1993 ; Ałmaty
Data i miejsce śmierci	19 lipca 2018 ; Ałmaty
Wzrost	168 cm
Konkurencja	Soliści
Trener	Frank Carroll, Nikołaj Morozow, Rafael Arutyunyan, Tatjana Tarasowa, Jelena Bujanowa
Klub	Kiyal Almaty
Rekordy życiowe ISU
Nota łączna	289,46; Mistrzostwa czterech kontynentów 2015
Program krótki	97,61; Mistrzostwa czterech kontynentów 2015
Program dowolny	191,85; Mistrzostwa czterech kontynentów 2015
Dorobek medalowy
	Reprezentacja Kazachstan
	Igrzyska olimpijskie
	Mistrzostwa świata
	Mistrzostwa czterech kontynentów
	Zimowe igrzyska azjatyckie
	Zimowa uniwersjada
	Multimedia w Wikimedia Commons

Dienis Jurjewicz Ten, ros. Денис Юрьевич Тен (ur. 13 czerwca 1993 w Ałmaty, zm. 19 lipca 2018 tamże) – kazachski łyżwiarz figurowy pochodzenia koreańskiego startujący w konkurencji solistów. Brązowy medalista olimpijski z Soczi (2014) i uczestnik igrzysk olimpijskich (2010, 2018), medalista mistrzostw świata, mistrz czterech kontynentów (2015), mistrz igrzysk azjatyckich (2011) oraz pięciokrotny mistrz Kazachstanu.

Zginął tragicznie w wieku 25 lat po ugodzeniu nożem przez złodziei, którzy próbowali okraść jego samochód w Ałmaty^[1].

Życie prywatne

Ten był członkiem koreańskiej mniejszości w Kazachstanie. Jego prapradziadek Min Geung-ho był słynnym wojownikiem w czasach Cesarstwa Koreańskiego, który walczył o uwolnienie Korei spod okupacji japońskiej^[2].

Przez 5 lat uczęszczał do szkoły muzycznej i należał do chóru^[3]. W 2002 r. jego grupa zdobyła srebrny medal na Międzynarodowej Olimpiadzie Chórów, która odbyła się w Pusan^[3]. Oprócz tego trenował m.in. akrobatykę, karate, pływanie, tenis, taekwondo^[4]. W 2004 r. Ten przeniósł się wraz z matką do Moskwy, a następnie w 2010 r. do Kalifornii, podczas gdy jego ojciec i starszy brat Aleksiej pozostali w Kazachstanie. W maju 2014 r. Ten został absolwentem Kazachskiej Akademii Sportu i Turystyki z cum laude, a następnie rozpoczął studia na Kazachstańsko-Brytyjskim Uniwersytecie Technicznym.

Śmierć

Został zamordowany przez dwóch mężczyzn, którzy próbowali ukraść z jego auta lusterka samochodowe^[5]. Ten wdał się z nimi w bójkę, podczas której jeden ze złodziei pchnął go nożem w udo. Ten został przyjęty do szpitala w stanie krytycznym, tracąc ok. 3 litry krwi, a lekarze walczyli o jego życie prawie 3 godziny^[6]. Zmarł 19 lipca 2018 r. w godzinach popołudniowych w szpitalu w Ałmaty, co potwierdził kazachski minister kultury i sportu Arystanbek Muchamediuły^[7]. Dzień później, tj. 20 lipca, władze Kazachstanu poinformowały o zatrzymaniu podejrzanego Nuralego Kijasowa, który w obecności swojego adwokata przyznał się do popełnienia zbrodni, zaś drugi z podejrzanych napastników, Arman Kudajbergenow, był nadal poszukiwany przez policję^[8].

Upamiętnienie

Śmierć Tena poruszyła środowisko łyżwiarskie na całym świecie. Kondolencje dla rodziny Tena i żal z powodu jego śmierci wyrazili w mediach społecznościowych m.in. Alona Sawczenko, Adam Rippon, Mirai Nagasu, Kaitlyn Weaver, Tessa Virtue, Scott Moir, Jewgienija Miedwiediewa i inni.

21 lipca 2018 hiszpański kolarz Omar Fraile z kazachskiej drużyny kolarskiej Astana Pro Team zadedykował Tenowi zwycięstwo etapowe (etap 14. z Saint-Paul-Trois-Châteaux do Mende) w najbardziej prestiżowym wyścigu kolarskim Tour de France 2018^[9].

Kariera

Rozpoczął jazdę na łyżwach na otwartym lodowisku w Ałmaty i lodowisku w galerii handlowej^[3]. W 2003 r. wyjechał do Omska na zawody łyżwiarskie, które wygrał. Sędzia główny Alexander Kogan zaprosił go na kolejne zawody w Odincowie, gdzie poznał swoją przyszłą trenerkę Jelenę Bujanową^[3]. Po treningach z Bujanową na obozie łyżwiarskim CSKA Moskwa dołączył do jej grupy i rozpoczął regularne treningi łyżwiarskie^[3].

Starty w zawodach na arenie międzynarodowej rozpoczął w sezonie 2006/2007 mając 13 lat. Zadebiutował 5 października 2006 r. na zawodach z cyklu Junior Grand Prix w Hadze zajmując 10 miejsce^[10]. Ten nie przeszedł eliminacji na mistrzostwach świata juniorów 2007, jednak wygrał zawody juniorskie Dragon Trophy i Haabersti Cup.

W lutym 2009 r. w wieku 15 lat zadebiutował na mistrzostwach czterech kontynentów. Zajął 10. miejsce w programie krótkim^[11] i 8. miejsce w programie dowolnym^[12], zajmując ostatecznie 9. miejsce w zawodach^[13]. Dwa tygodnie później Ten rywalizował na Mistrzostwach świata juniorów, zajmując 4 miejsce. Do brązowego medalu zabrakło mu jedynie 0,63 pkt. Sezon 2008/2009 zakończył na mistrzostwach świata w Los Angeles, gdzie był najmłodszym zawodnikiem. Zajął wysokie 8. miejsce i wywalczył po raz pierwszy w historii, dwie kwalifikacje olimpijskie dla Kazachstanu w łyżwiarstwie figurowym.

W debiucie olimpijskim na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich 2010 w Vancouver zajął 11. miejsce i był pierwszych łyżwiarzem figurowym z Kazachstanu, który wystąpił w zawodach olimpijskich.

Na Zimowych Igrzysk Azjatyckich 2011 zdobył złoty medal. Był najlepszy w programie krótkim i trzeci w programie dowolnym. Po zdobyciu wicemistrzostwa świata w 2013 r., został pierwszą osobą z Kazachstanu, która stanęła na podium Mistrzostw Świata. Przegrał jedynie z Kanadyjczykiem Patrickiem Chanem o 1,3 pkt w nocie łącznej.

W lutym 2014 r., Ten wystartował na Zimowych Igrzyskach olimpijskich 2014, zajmując 9. miejsce w programie krótkim i 3. w programie dowolnym. Ostatecznie w zawodach solistów zdobył brązowy medal, co było największym sukcesem w jego karierze. Był to pierwszy w historii medal olimpijski dla zawodnika z Kazachstanu w łyżwiarstwie figurowym. W Soczi Ten wystartował w butach, które pochodziły z dwóch różnych par^[14]. Po wielkim sukcesie kazachski łyżwiarz został ogłoszony Przełomem Roku przez Agencję Sportu i Wychowania Fizycznego Kazachstanu^[15] oraz nagrodzony przez burmistrza miasta Ałmaty samochodem^[16].

W sezonie 2014/2015 po raz pierwszy stanął na podium na zawodach z cyklu Grand Prix zajmując trzecie miejsce na Trophée Eric Bompard 2014. Podczas mistrzostw czterech kontynentów 2015 ustanowił swoje rekordy życiowe: w programie krótki 97,61 pkt, programie dowolnym 191,85 pkt oraz nocie łącznej 289,46 pkt co pozwoliło mu zostać mistrzem czterech kontynentów^[17]. Na mistrzostwach świata 2015 zdobył brązowy medal przegrywając jedynie z Hiszpanem Javierem Fernándezem i Japończykiem Yuzuru Hanyū^[18].

W sezonie olimpijskim 2017/2018 doznał kontuzji prawej kostki^[19]. Na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich 2018 w Pjongczangu zajął 27. miejsce.

W czerwcu 2018 r. Ten zaprosił do swojej rewii łyżwiarskiej Denis and friends największe gwiazdy łyżwiarstwa figurowego^[7]. Rewia zbiegła się z obchodami 20. rocznicy Astany i celebrowaniem 25. urodzin Tena^[7]. Jak się później okazało był to ostatni występ Dienisa Tena nazywanego w Kazachstanie „złotym chłopcem” przed jego tragiczną śmiercią w lipcu 2018 r^[7].

Programy

Sezon	Program krótki (SP)	Program dowolny (FS)	Pokazy mistrzów
2017–18	Tu sei – Vittorio Grigolo choreografia: David Wilson	SOS d'un terrien en détresse (z musicalu Starmania) – Dimash Kudaibergen, oryg. Luc Plamondon, Michel Berger choreografia: David Wilson	Lose Yourself (remix) – Eminem choreografia: Shae-Lynn Bourne
2016–17	Romeo i Julia – Siergiej Prokofjew choreografia: Nikołaj Morozow	Tosca – Giacomo Puccini choreografia: Nikołaj Morozow	Lose Yourself (remix) – Eminem choreografia: Shae-Lynn Bourne
2015–16	Misa Tango – Luis Bacalov choreografia: Lori Nichol	Romeo i Julia – Piotr Czajkowski choreografia: Lori Nichol	Made to Love – John Legend Lose Yourself (remix) – Eminem choreografia: Shae-Lynn Bourne
2014–15	Caruso – Lucio Dalla choreografia: Lori Nichol	Ambush from Ten Sides (z filmu New Impossibilities) – Yo-Yo Ma, Silk Road Project Vocussion (z filmu New Impossibilities) – Sandeep Das, Joseph Gramley, Dong-Won Kim, Shane Shanahan, Mark Suter choreografia: Lori Nichol	Mi Mancherai – Josh Groban choreografia: Dienis Ten, Stéphane Lambiel Money on My Mind – Sam Smith
2013–14	Danse macabre – Camille Saint-Saëns choreografia: Lori Nichol	The Lady and the Hooligan – Dmitrij Szostakowicz choreografia: Lori Nichol	Mi Mancherai – Josh Groban choreografia: Dienis Ten, Stéphane Lambiel Money on My Mind – Sam Smith
2012–13	The Artist medley – Ludovic Bource The Artist Overture Waltz for Peppy The Sound of Tears L'ombre des larmes choreografia: Lori Nichol, Stéphane Lambiel	The Artist medley – Ludovic Bource Happy Ending George Valentin Happy Ending My Suicide Peppy and George choreografia: Lori Nichol, Stéphane Lambiel	Singin' in the Rain choreografia: Stéphane Lambiel
2011–12	Elegie Op. 3 nr. 1 – Siergiej Rachmaninow	Adios Nonino – Astor Piazzolla	Per Te – Josh Groban Cinema Paradiso – Ennio Morricone
2010–11	Primavera Porteño – Ástor Piazzolla choreografia: Stéphane Lambiel	Totentanz – Ferenc Liszt choreografia: Lori Nichol
2009–10	Sing, Sing, Sing (With a Swing) – Louis Prima choreografia: Tatjana Tarasowa	Paso doble Concierto de Aranjuez – Joaquín Rodrigo horeografia: Tatjana Tarasowa	You Are Not Alone – Michael Jackson Black or White – Michael Jackson
2008–09	Flamenco Once Upon a Time in Mexico – Brian Setzer choreografia: Tatjana Tarasowa	II Koncert fortepianowy – Siergiej Rachmaninow choreografia: Tatjana Tarasowa	You Are Not Alone – Michael Jackson Black or White – Michael Jackson Jezioro łabędzie Techno Music
2007–08	Flamenco Once Upon a Time in Mexico – Brian Setzer choreografia: Tatjana Tarasowa	Peer Gynt – Edvard Grieg choreografia: Tatjana Tarasowa
2006–07	Fantasy (z opery Faust) – Charles Gounod	Maska – Randy Edelman Moonlight Serenade – Glenn Miller Chattanooga Choo Choo Summertime – George Gershwin

Osiągnięcia

Zawody	04–05	05–06	06–07	07–08	08–09	09–10	10–11	11–12	12–13	13–14	14–15	15–16	16–17	17–18
Międzynarodowe^[20]
Igrzyska olimpijskie						11				3				27
Mistrzostwa świata					8	13	14	7	2		3	11	16	WD
Mistrzostwa czterech kontynentów					9	10		6	12	4	1			15
GP Cup of China						10				4
GP NHK Trophy							12
GP Rostelecom Cup									9					9
GP Skate America							11	5		WD	4	9	WD
GP Skate Canada International						7		5	6
GP Internationaux de France											3	4	2	8
CS Golden Spin of Zagreb						1		2			1	1	WD	4
Volvo Open Cup									1
Cup of Nice														5
Istanbul Cup								1
Merano Cup										1
Nebelhorn Trophy								9	7
NRW Trophy						4						2
Coupe du Printemps												2
Uniwersjada										WD			1
Zimowe igrzyska azjatyckie							1						10
Międzynarodowe: Kategorie młodzieżowe^[20]
Mistrzostwa świata juniorów			26	16	4	9		4
JGP Finał					5
JGP na Białorusi					1
JGP w Estonii				10
JGP we Francji					4
JGP w Holandii			10
JGP w Rumunii				6
Cup of Nice			1 N
Dragon Trophy			1 J
Haabersti Cup			1 J
Mentor Cup							1 J
NRW Trophy				1 J
Memoriał Hellmuta Seibta				1 J
Krajowe^[20]
Mistrzostwa Kazachstanu	4	1	2			1		1	1	1
Zawody zespołowe^[20]
Team Challenge Cup												3 T 7 P

Przypisy

↑ Denis Ten: Olympic figure skater who won bronze stabbed to death. The Guardian, 2018-07-19. [dostęp 2022-02-25]. (ang.).
↑ Young Korean Kazakhstani Aims to Become World Figure Skating Star. chosun.com, 2010-05-07. [dostęp 2018-07-19]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Paula Slater: Denis Ten: The surprise from Kazakhstan. Golden Skate, 2009-06-28. [dostęp 2018-07-19]. (ang.).
↑ Interview with Denis Ten. figureskating-online.com. [dostęp 2018-07-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-03-16)]. (ang.).
↑ Tomasz Skrzypczyński: Brązowy medalista igrzysk z Soczi nie żyje. Wirtualna Polska, 2018-07-19. [dostęp 2018-07-19]. (pol.).
↑ Kazakh figure skater Denis Ten dies at the age of 25. Kazinform, 2018-07-19. [dostęp 2018-07-19]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Sport Minister calls Denis Ten's untimely death 'irreparable loss'. Kazinform, 2018-07-19. [dostęp 2018-07-19]. (ang.).
↑ Morderca Denisa Tiena zatrzymany. Interia, 2018-07-20. [dostęp 2018-07-20]. (pol.).
↑ Sadhbh O’Shea: Share on Facebook Share on Twitter Share on Google Plus Share on Reddit Fraile takes his chances at the Tour de France. Cycling News, 2018-07-21. [dostęp 2018-07-22]. (ang.).
↑ ISU Junior Grand Prix of Figure Skating 2006/2007 – The Hague – Men – Result. ISU, 2006-10-07. [dostęp 2018-07-19]. (ang.).
↑ ISU Four Continents Figure Skating Championships 2009 – Men – Short Program. ISU, 2009-02-05. [dostęp 2018-07-19]. (ang.).
↑ ISU Four Continents Figure Skating Championships 2009 – Men – Free Program. ISU, 2009-02-07. [dostęp 2018-07-19]. (ang.).
↑ ISU Four Continents Figure Skating Championships 2009 – Men – Result. ISU, 2009-02-07. [dostęp 2018-07-19]. (ang.).
↑ Olympics: Odd boots key to Denis skating bronze For more information. Tengri News, 2014-02-17. [dostęp 2018-07-19]. (ang.).
↑ Breakthrough of the year Denis Ten. Tengi News, 2014-03-06. [dostęp 2018-07-19]. (ang.).
↑ Almaty Mayor awards Denis Ten with car for Olympic bronze. Tengri News, 2014-02-28. [dostęp 2018-07-19]. (ang.).
↑ Dmitry Lee: Denis Ten Takes Gold at Four Continents Figure Skating Championship. The Astana Times, 2015-02-17. [dostęp 2018-07-19]. (ang.).
↑ Nick Zaccardi: Javier Fernandez wins upset World Championship; top American fourth. NBC Sports, 2015-03-28. [dostęp 2018-07-19]. (ang.).
↑ Denis Ten (KAZ) battles injury while preparing for the Olympic season. ISU, 2017-09-21. [dostęp 2018-07-19]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Competition Results – Denis TEN. ISU. [dostęp 2020-05-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-05-25)]. (ang.).

Bibliografia

International Skating Union Biography – Denis Ten. ISU. [dostęp 2020-05-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-05-25)]. (ang.).

[death-1] Denis Ten: Olympic figure skater who won bronze stabbed to death. The Guardian, 2018-07-19. [dostęp 2022-02-25]. (ang.).

[2] Young Korean Kazakhstani Aims to Become World Figure Skating Star. chosun.com, 2010-05-07. [dostęp 2018-07-19]. (ang.).

[goldenskate-3] Paula Slater: Denis Ten: The surprise from Kazakhstan. Golden Skate, 2009-06-28. [dostęp 2018-07-19]. (ang.).

[FSinterview-4] Interview with Denis Ten. figureskating-online.com. [dostęp 2018-07-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-03-16)]. (ang.).

[5] Tomasz Skrzypczyński: Brązowy medalista igrzysk z Soczi nie żyje. Wirtualna Polska, 2018-07-19. [dostęp 2018-07-19]. (pol.).

[6] Kazakh figure skater Denis Ten dies at the age of 25. Kazinform, 2018-07-19. [dostęp 2018-07-19]. (ang.).

[lastshow-7] Sport Minister calls Denis Ten's untimely death 'irreparable loss'. Kazinform, 2018-07-19. [dostęp 2018-07-19]. (ang.).

[8] Morderca Denisa Tiena zatrzymany. Interia, 2018-07-20. [dostęp 2018-07-20]. (pol.).

[9] Sadhbh O’Shea: Share on Facebook Share on Twitter Share on Google Plus Share on Reddit Fraile takes his chances at the Tour de France. Cycling News, 2018-07-21. [dostęp 2018-07-22]. (ang.).

[10] ISU Junior Grand Prix of Figure Skating 2006/2007 – The Hague – Men – Result. ISU, 2006-10-07. [dostęp 2018-07-19]. (ang.).

[11] ISU Four Continents Figure Skating Championships 2009 – Men – Short Program. ISU, 2009-02-05. [dostęp 2018-07-19]. (ang.).

[12] ISU Four Continents Figure Skating Championships 2009 – Men – Free Program. ISU, 2009-02-07. [dostęp 2018-07-19]. (ang.).

[13] ISU Four Continents Figure Skating Championships 2009 – Men – Result. ISU, 2009-02-07. [dostęp 2018-07-19]. (ang.).

[14] Olympics: Odd boots key to Denis skating bronze For more information. Tengri News, 2014-02-17. [dostęp 2018-07-19]. (ang.).

[15] Breakthrough of the year Denis Ten. Tengi News, 2014-03-06. [dostęp 2018-07-19]. (ang.).

[16] Almaty Mayor awards Denis Ten with car for Olympic bronze. Tengri News, 2014-02-28. [dostęp 2018-07-19]. (ang.).

[17] Dmitry Lee: Denis Ten Takes Gold at Four Continents Figure Skating Championship. The Astana Times, 2015-02-17. [dostęp 2018-07-19]. (ang.).

[18] Nick Zaccardi: Javier Fernandez wins upset World Championship; top American fourth. NBC Sports, 2015-03-28. [dostęp 2018-07-19]. (ang.).

[19] Denis Ten (KAZ) battles injury while preparing for the Olympic season. ISU, 2017-09-21. [dostęp 2018-07-19]. (ang.).

[ISUresults-20] Competition Results – Denis TEN. ISU. [dostęp 2020-05-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-05-25)]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]