Diecezja litomyska

Diecezja litomyska
(1344–1554)
	; Herb diecezji litomyskiej
Państwo	Królestwo Czech
Siedziba	Litomyśl
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Metropolia	czeska
Katedra diecezjalna	Świętego Krzyża w Litomyślu
	Współczesne położenie
Państwo	Czechy
	Stolica tytularna
Obecny biskup	Prokop Brož

Diecezja litomyska, czeski: Diecéze Litomyšl, niem.: Bistum Leitomischl – historyczna diecezja katolicka we wschodnich Czechach, istniejąca w średniowieczu, wchodząca w skład czeskiej prowincji kościelnej. Obecnie stolica tytularna w Kościele katolickim.

Historia

Diecezja litomyska została założona 30 kwietnia 1344 r. przez papieża Klemensa IV jako sufragania diecezji praskiej, podniesionej do rangi archidiecezji. Została ona utworzone we wschodnich Czechach na granicy z Morawami z inicjatywy cesarza Karola IV Luksemburskiego, który zamierzał również w dalszej perspektywie podporządkować nowo powstałej metropolii praskiej sąsiednią diecezję wrocławską, wchodzącą w skład metropolii gnieźnieńskiej, co wynikało z tego, że od 1348 r. Śląsk wchodził w skład krajów Korony Świętego Wacława. W skład biskupstwa weszło łącznie 151 parafii, wydzielonych z archidiecezji praskiej i diecezji ołomunieckiej.

Podstawę materialną nowo utworzonej diecezji stanowiły posiadłości należące od XII w. do norbertanów z Litomyšla, których kościół został katedrą. Pierwszym ordynariuszem został opat norbertanów Jan I. Podczas jego pontyfikatu trwały spory majątkowe, wynikające z rozwiązania klasztoru norbertanów w Litomyślu. Wsparcia w rozwiązaniu tej sprawy udzielił diecezji z poparcia papieża biskup wrocławski Przecław z Pogorzeli, który w 1347 r. określił uposażenie biskupstwa. W tym samym czasie cesarz Karol IV nadał biskupom prawo do swobodnego rozporządzania mieniem diecezji. Mimo to nadal trwał spór o określenie w pełni granic diecezji, wskutek protestów sąsiednich biskupów. Między 1349 a 1350 r. arcybiskup praski Arnoszt z Pardubic dokonał podziału diecezji na cztery dekanaty: Chrudim, Vysoké Mýto, Polička i Lanškroun. Dołączono także dekanaty ołomunieckie: Šumperk i Úsov.

W celu stabilizacji ekonomicznej pozycji diecezji, biskupi zakładali wiele klasztorów, w tym dla augustianów eremitów w Litomyšlu (1356), augustianów kanonicznych w Villach (1371) i kartuzów w Tržek (1372). Za rządów bpa Albrechta von Sternberga przywieziono do stolicy diecezji w 1376 r. relikwie św. Wiktoryna, który został mianowany patronem diecezji.

Podczas długiej kadencji bpa Jana IV Bucca miał miejsce rozwój diecezji. W 1401 r. odbył synod diecezjalny. Została założona biblioteka i szkoła katedralna. Był on zwolennikiem Zygmunta Luksemburczyka i przeciwnikiem doktryny Jana Husa. Na soborze w Konstancji, brał udział jako delegat. Z kolei jego następca Albrecht Březí należał do obrońców husytów, za co musiał uciekać w 1425 r. na Morawy.

Ucieczka biskupa doprowadziła faktycznie do jej likwidacji, choć wciąż mianowano jej biskupów i administratorów. Ostatecznie zlikwidowano ją w 1554 r., dzieląc jej terytorium między sąsiednie diecezje: praską i ołomuniecką

Współczesność

Dzisiaj Litomyšl jest jedną z tytularnych stolic biskupich Kościoła katolickiego.

Biskupi tytularni


Lp.	Biskup	Funkcja	Od	Do
1	Jaroslav Škarvada	biskup pomocniczy archidiecezji praskiej (Czechy)	18 grudnia 1982	14 czerwca 2010
2	Pavel Konzbul	biskup pomocniczy diecezji brneńskiej (Czechy)	21 maja 2016	26 czerwca 2022
3	Prokop Brož	biskup pomocniczy diecezji Hradec Králové (Czechy)	2 grudnia 2024

Zobacz też

Bibliografia

Hledíková Z., Bistum Leitomischl (tschech. Litomyšl), [w:] E. Gatz, Die Bistümer des Heiligen Römischen Reiches von ihren Anfängen bis zur Säkularisation, Freiburg 2003, ISBN 3-451-28075-2.
Handbuch der historischen Stätten Böhmen und Mähren, pod red. J. Bahlcke, Stuttgart 1998, ISBN 3-520-32901-8.
Hledíková Z., [w:] E. Gatz, Die Bischöfe des Heiligen Römischen Reiches, t. 2, ISBN 3-428-08422-5, s. 346.

Linki zewnętrzne

Litomyšl w bazie catholic-hierarchy.org (ang.).