Żyłkoblaszka wklęsłokapeluszowa
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
żyłkoblaszka wklęsłokapeluszowa |
| Nazwa systematyczna | |
| Delicatula integrella (Pers.) Fayod Annls Sci. Nat., Bot., sér. 7 9: 313 (1889) | |
Żyłkoblaszka wklęsłokapeluszowa (Delicatula integrella Pers.) Fayod – gatunek grzybów z rzędu pieczarkowców (Agaricales)[1].
Systematyka i nazewnictwo
[edytuj | edytuj kod]Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Delicatula, Incertae sedis, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy opisał go w 1800 r. Christiaan Hendrik Persoon nadając mu nazwę Agaricus integrellus[1]. Obecną nazwę nadał mu Victor Fayod w 1889 r.[1]
Ma 11 synonimów. Niektóre z nich:
- Delicatula integrella var. macrospora J.Aug. Schmitt 2020
- Delicatula integrella var. macrospora J.Aug. Schmitt 2022
- Mycena integrella (Pers.) Gray 1821
- Omphalia integrella (Pers.) P. Kumm. 1871[2].
Franciszek Błoński w 1889 r. podał polską nazwę bedłka całobrzega, W. Wojewoda w 2003 r. zarekomendował nazwę żyłkoblaszka wlęsłokapeluszowa[3].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Średnica 3–12 mm, początkowo półkulisty, potem rozpostarty, na koniec silnie wklęsły, prześwitujący z ostrym, ząbkowanym brzegiem. Powierzchnia biaława, naga i gładka[4].
Blaszkowato-żyłkowaty. Blaszkożyłki wąskie, rzadkie, czasami rozgałęziające się i anastomozujące, przyrośnięte i nieco zbiegające na trzon[4].
Nitkowaty o wysokości 10–15 mm i grubości 0,5–1 mm. Podstawa bulwkowataz delikatną grzybnią. Powierzchnia biała[4].
Miękki, błonkowaty, bez wyraźnego zapachu, o łagodnym smaku[4].
- Cechy mikroskopowe.
Zarodniki elipsoidalne, jajowate, cytrynowate lub migdałowate, gładkie, 7,5–8,5 × 4–5 µm, amyloidalne[5].
- Gatunki podobne
Charakterystyczną cechą żyłkoblaszki wklęsłokapeluszowej są słabo wykształcone, żyłkowate blaszki (tzw. blaszkożyłki). Podobne, drobne i białe, są niektóre gatunki z rodzaju Hemimycena (białogrzybówka), ale mają dobrze wykształcone blaszki[4]. Grzybówka cytrynowa (Mycena epipterygia) ma cytrynowe wybarwienia[5].
Występowanie i siedlisko
[edytuj | edytuj kod]Żyłkoblaszka wklęsłokapeluszowa występuje na wszystkich kontynentach poza Antarktydą. W Europie występuje na całym obszarze, poza Bałkanami[6]. W Polsce W. Wojewoda w 2003 r. przytoczył wiele stanowisk z uwagą, że częstość występowania i stopień zagrożenia nie są znane[3]. Bardziej aktualne i liczne stanowiska podaje internetowy atlas grzybów. Znajduje się w nim na liście gatunków zagrożonych i wartych objęcia ochroną[4].
Naziemny i nadrzewny grzyb saprotroficzny występujący w lasach i parkach wśród mchów i opadłych liści, w zbiorowiskach z lepiężnikiem wyłysiałym (Petasites kablikianus), na spróchniałym drewnie i opadłych liściach drzew, zwłaszcza olszy[3].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d Index Fungorum (wyszukiwarka) [online] [dostęp 2023-01-27] (ang.).
- ↑ Species Fungorum (wyszukiwarka) [online] [dostęp 2023-01-27] (ang.).
- ↑ a b c Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d e f Aktualne stanowiska żyłkoblaszki wklęsłokapeluszowej w Polsce [online], grzyby.pl [dostęp 2023-01-27].
- ↑ a b Delicatula integrella (Pers.) Fayod [online], First Nature [dostęp 2023-01-25] (ang.).
- ↑ Miejsca występowania Dasyscyphella nivea na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2023-01-27].