Przejdź do zawartości

Daniel Carleton Gajdusek

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Daniel Carleton Gajdusek
ilustracja
Państwo działania

Stany Zjednoczone

Data i miejsce urodzenia

9 września 1923
Yonkers

Data i miejsce śmierci

12 grudnia 2008
Tromsø

Specjalność: wirusologia, pediatria
Alma Mater

University of Rochester

Nagrody

Nagroda Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny

Daniel Carleton Gajdusek (ur. 9 września 1923 w Yonkers, zm. 12 grudnia 2008 w Tromsø) – amerykański wirusolog i pediatra pochodzenia słowackiego, członek m.in. National Academy of Sciences, laureat Nagrody Nobla z dziedziny fizjologii i medycyny w roku 1976 za badania nad prionami, wtedy nazywanymi „powolnymi wirusami” (ang. slow viruses).

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]
Obszar zamieszkały przez lud Fore[1]

Studiował biologię, chemię i matematykę w University of Rochester. Studia I stopnia ukończył w 1943 roku. Stopień doktora medycyny otrzymał w Harvard University (1946), po czym odbył badawcze staże podoktoranckie w Columbia University, California Institute of Technology i Harvard University. W latach 1952–1953 pracował w Instytucie Pasteura w Teheranie, badając choroby zakaźne, następnie był:

  • od 1958 – kierownikiem laboratorium badawczego Instytutu Neurologii w National Institutes of Health w Bethesda
  • tamże od 1971 – kierownikiem sekcji chorób przewlekłych w Laboratorium Badań Ośrodkowego Układu Nerwowego

Prowadził badania z zakresu pediatrii, wirusologii, neurologii, m.in. badania terenowe w Papui-Nowej Gwinei wśród chorujących na kuru, która dziesiątkowała przedstawicieli ludu Fore[2]. Przełomowe znaczenie miało potwierdzenie możliwości przeniesienia patogenu z mózgu człowieka do mózgu szympansa. Eksperyment rozpoczął się w sierpniu 1963 roku, gdy z Papui-Nowej Gwinei przewieziono próbki tkanki mózgu dwojga dzieci zmarłych na kuru. 17 sierpnia do czaszki szympansicy Daisey wstrzyknięto 0,03 g tkanki mózgowej dziewczynki o imieniu Kigea, a cztery dni później podobną próbkę z mózgu chłopca Eiro wprowadzono do mózgu szympansicy Georgette. Zespół współpracowników Gajduska obserwował szympansice przez trzy lata. Dopiero w 1966 roku u obu zwierząt pojawiły się objawy charakterystyczne dla kuru; Gajdusek, przebywający wówczas na wyspie Guam, został pilnie wezwany do Maryland. Po uśpieniu szympansic próbki tkanki mózgowej wysłano do pracowni anatomii patologicznej. Stwierdzono gąbczaste zwyrodnienie, które pojawia się w różnych chorobach neurodegeneracyjnych, np. w kuru, scrapie lub chorobie Creutzfeldta-Jakoba[a][2]. W pierwszych publikacjach zespołu Gajduska nieznany patogen określano jako „powolny wirus”[3][4][5].

Za odkrycie dotyczące nowych mechanizmów rozprzestrzeniania się chorób zakaźnych w 1976 roku przyznano D.C. Gajduskowi Nagrodę Nobla (odkrycie prionów wyróżniono Nagrodą Nobla dwadzieścia lat później; Stanley Prusiner, Nobel 1997). Daniel Carleton Gajdusek został uhonorowany również w Polsce – w 1995 roku otrzymał tytuł doktora honoris causa Akademii Medycznej w Łodzi[6].

Publikacje naukowe

[edytuj | edytuj kod]

Jest autorem lub współautorem wielu publikacji, m.in.[7]:

  • Epidemiology of Viliuisk Encephalomyelitis in Eastern Siberia
  • Family Clustering of Viliuisk Encephalomyelitis in Traditional and New Geographic Regions
  • Natural and experimental oral infection of nonhuman primates by bovine spongiform encephalopathy agents
  • Genetic studies in relation to Kuru. III. Distribution of the inherited serum group-specific protein (Gc) phenotypes in New Guineans: An association of Kuru and the Gc Ab phenotype
  • Amyotrophic lateral sclerosis, Parkinson's disease, and the amyotrophic lateral sclerosis-Parkinsonism-dementia complex on Guam: a review and summary of attempts to demonstrate infection as the aetiology
  • Isolation and characterization of the subacute spongiform virus encephalopathies of man: kuru and Creutzfeldt-Jakob disease
  • Early images of kuru and the people of Okapa
  • Kuru and its contribution to medicine
  • New studies on the heat resistance of hamster-adapted scrapie agent: Threshold survival after ashing at 600 °C suggests an inorganic template of replication
  • Phenotype-genotype studies in kuru: Implications for new variant Creutzfeldt–Jakob disease
  • Different patterns of truncated prion protein fragments correlate with distinct phenotypes in P102L Gerstmann–Sträussler–Scheinker disease
  • Heterogeneic Autoantibody Against Neurofilament Protein in the Sera of Animals with Experimental Kuru and Creutzfeldt-Jakob Disease and Natural Scrapie Infection
  • Evidence for Normal Cell-Mediated Immunity in Scrapie-Infected Mice
  • Genetic studies in relation to Kuru. V. Distribution of human gamma globulin allotypes in New Guinea populations
  • Genetic studies in relation to Kuru. I. Cultural, historical, and demographic background
  • Spongiform virus encephalopathies

Wykorzystywanie seksualnie dzieci

[edytuj | edytuj kod]

Gajdusek był pedofilem. Odpowiadały mu zwyczaje panujące w rejonie, w którym w zabawach erotycznych uczestniczyły – bez przymusu – nawet ośmioletnie dzieci, a homoseksualizm miał charakter obrzędowy (podobnie jak kanibalizm – przyczyna zakażeń prionami)[8][2]. Miał w wieku 7 lat stosunki seksualne ze stryjem, o którym mówił: „Był to najważniejszy człowiek w moim życiu”[8].

Gromadząc próbki do analiz (części zwłok ofiar kuru, przesyłane do Stanów Zjednoczonych) D.C. Gajdusek korzystał z pomocy wielu papuańskich chłopców[2]. Po odebraniu Nagrody Nobla, w czasie nagrywania szwedzkiego filmu dokumentalnego „Geniusz i chłopcy”, przyznał się reżyserowi (Bosse Lindquist) do seksualnego współżycia z setkami spośród chłopców (300–400). Twierdził, że nie czuli się seksualnie wykorzystywani – wszyscy prosili o te zbliżenia. Traktowali go jak ojca, a on długo otaczał ich opieką, m.in. zapewniając wykształcenie w Stanach Zjednoczonych[2][8]. Gdy w 1976 roku odbierał Nagrodę Nobla, w apartamentach rodzinnych sztokholmskiego Grand Hotelu zamieszkał z ośmioma młodymi mężczyznami, a odbiór miliona dolarów skomentował: „Przez najbliższe 2,5 roku nie będę się musiał martwić o utrzymanie mojej rodziny”[8].

Po ujawnieniu tych faktów naukowiec został aresztowany. Wywołało to falę sprzeciwu wśród środowiska naukowego, w obronie Gajduska stanęli Benoît Mandelbrot, Robert Gallo, Oliver Sacks czy Lena Einhorn. Ostatecznie w 1997 roku poszedł na ugodę z sądem i w więzieniu spędził tylko rok[8]. Po uwolnieniu przeniósł się do Europy – w lecie mieszkał w Paryżu i Amsterdamie, a w zimie w Norwegii. Zmarł samotny w hotelowym pokoju w Tromsø[2].

  1. Gajdusek dostrzegał też, jako pierwszy, pewne podobieństwa między kuru i AD, ang. Alzheimer's disease, jednak nie podjął odpowiednich badań[2].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. John Collinge, Jerome Whitfield, Edward McKintosh, Adam Frosh, Simon Mead, Andrew F Hill, Sebastian Brandner, Dafydd Thomas, Michael P Alpers. A clinical study of kuru patients with long incubation periods at the end of the epidemic in Papua New Guinea. „Philosophical Transactions of the Royal Society B: Biological Sciences”, s. 3725–3739, 27 November 2008. Royal Society. DOI: 10.1098/rstb.2008.0068. (ang.). 
  2. a b c d e f g Śmierć, która się śmieje. W: Sam Kean (przekł. Adam Wawrzyński): Dziwne przypadki ludzkiego mózgu. Historie szaleństw i powrotów do zdrowia z neurochirurgami w roli głównej. Łódź: Wydawnictwo JK (oryg. Feeria Science), 2017, s. 191–224. ISBN 978-83-7229-647-4.
  3. E. Beck, PM. Daniel, M. Alpers, DC. Gajdusek i inni. Experimental „kuru” in chimpanzees. A pathological report.. „Lancet”. 2 (7472), s. 1056-1059, Nov 1966. ISSN 0140-6736. PMID: 4162508. (ang.). 
  4. C. Gajdusek, CJ. Gibbs, M. Alpers. Slow-acting virus implicated in kuru.. „JAMA”. 199 (7), s. 34, Feb 1967. ISSN 0098-7484. PMID: 6071272. (ang.). 
  5. C. Gajdusek. Discussion on kuru, scrapie and the experimental kuru-like syndrome in chimpanzees.. „Curr Top Microbiol Immunol”. 40, s. 59-63, 1967. PMID: 6069978. (ang.). 
  6. Krystyna Breker. Doktorzy honoris causa łódzkich uczelni medycznych; Akademia Medyczna w Łodzi. „Kronikarz”. s. 58. 
  7. Carleton Gajdusek Search results. [w:] Baza PubMed [on-line]. National Center for Biotechnology Information, U.S. National Library of Medicine. [dostęp 2017-10-02].
  8. a b c d e Tomasz Walat: Noblista pedofil. Gajdusek u nagusków. POLITYKA Sp. z o.o. S.K.A., 27 kwietnia 2010. [dostęp 2017-10-02].

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
  • PP. Liberski, P. Brown. Kuru-fifty years later.. „Neurol Neurochir Pol”. 41 (6), s. 548-56, Nov-Dec 2007. PMID: 18224577. 
  • MP. Alpers. Review. The epidemiology of kuru: monitoring the epidemic from its peak to its end.. „Philos Trans R Soc Lond B Biol Sci”. 363 (1510), s. 3707-13, Nov 2008. DOI: 10.1098/rstb.2008.0071. PMID: 18849286.