Przejdź do zawartości

DOS-7

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
DOS-7
Ilustracja
Zaangażowani

Państwowe Produkcyjno-Badawcze Centrum Kosmiczne im. M. Chruniczewa

Rakieta nośna

Proton K

Miejsce startu

Bajkonur, Kazachska SRR

Opis
Komponent stacji

Mir

Typ elementu

moduł bazowy

Konstrukcja bazowa

Salut 6, Salut 7

Czas trwania misji
Start

19 lutego 1986 (21:27 UTC)

Powrót do atmosfery

23 marca 2001

Wymiary
Długość

13,13 m

Średnica

4,15 m

Masa całkowita

20000 kg

Pojemność hermetyzowana

90 m3

Rozpiętość

20,73 m

DOS-7 – główny moduł radzieckiej (od 1992 rosyjskiej) stacji kosmicznej Mir, umieszczonej na niskiej orbicie okołoziemskiej w latach 1986-2001[1], zbudowany przez Zakłady Chruniczewa w Moskwie. Początkowo planowany jako kolejna stacja programu Salut, został modułem bazowym znacznie większej stacji Mir. Na potrzeby modułu, jak i całej stacji, opracowano pojazdy Sojuz-TM i Progress M.

Dane techniczne

[edytuj | edytuj kod]

DOS-7 swoją konstrukcję zawdzięczał stacjom Salut 6 i Salut 7. Miał długość 13 m i średnicę 4 m. Pojemność hermetyzowana wynosiła 90 m3. Masa startowa modułu miała wartość 20 ton. Moduł na starcie posiadał 2 baterie słoneczne o rozpiętości 21 m wykonane z arsenku galu, jednak po przyłączeniu modułu Kwant-1 załoga Mira domontowała trzeci panel o powierzchni 22 m². DOS-7 posiadał również antenę do komunikacji z Centrum Kontroli Misji w Korolowie, 2 silniki do korekcji orbity umieszczone przy porcie rufowym (w kwietniu 1987 zdezaktywowane po przyłączeniu Kwanta-1),6 portów cumowniczych (z których 5 było wyposażone w nowoczesny system zbliżania Kurs, port rufowy był wykorzystany przez system Igła), a także małą blokadę próżniową wykorzystywaną przy wykonywaniu doświadczeń lub wyrzucaniu odpadów na orbitę. Na module były również zamontowane 2 miniaturowe manipulatory typu Strieła, dostarczone na pokładzie zaopatrzeniowego statku Progress.

Głównym zadaniem DOS-7 było pełnienie sekcji mieszkaniowej dla załogi Mira. Stąd na pokładzie modułu było mniej aparatury naukowej niż na poprzedniczkach stacji Mir (niezbędna aparatura została dostarczona podczas rozbudowy stacji). W module znajdowały się: toaleta, 2 kabiny sypialne, pomieszczenie rozrywkowe, sprzęt do ćwiczeń, wyposażenie medyczne i stanowisko dowodzenia stacją wyposażone w ekrany telewizyjne i radio do komunikacji z Centrum Kontroli w Korolowie.

Historia

[edytuj | edytuj kod]
DOS-7 po starcie

DOS-7 został wystrzelony 19 lutego 1986 z Kompleksu nr 200 w kosmodromie Bajkonur za pomocą rakiety Proton K. Pierwsza załoga Mira zacumowała miesiąc później przy pomocy statku Sojuz T-15. Był to jedyny lot kosmiczny, w którym zadokowano do dwóch stacji na orbicie okołoziemskiej (Sojuz T-15 dokował również do Saluta 7). Rok później do DOS-7 był przyłączony moduł naukowy Kwant-1, a w 1989 moduł Kwant-2. W 1990 do DOS-7 zacumował moduł Kristałł, wyposażony w system cumowniczy APAS-89, który miał być wykorzystany w ramach programu Buran, lecz znalazł zastosowanie w 1995, podczas misji STS-71, kiedy to do modułu Kristałł po raz pierwszy zadokował amerykański wahadłowiec Atlantis.

W 1992 do Mira miał przylecieć prom Buran i wymienić moduł główny stacji na nowy, a starszy miał wrócić w ładowni promu na Ziemię i być wystawiony w muzeum lub zezłomowany, jednak wskutek rozpadu ZSRR i upadku programu Buran plany te nie doszły do skutku.

Przed misją STS-71 do DOS-7 zacumował w 1995 moduł Spiektr, który posiadał aparaturę naukową używaną w latach 1995-1998 w ramach międzynarodowego programu Shuttle-Mir prowadzonego przez Rosyjską Federalną Agencję Kosmiczną i NASA. Rozbudowę Mira zakończono w 1996 przyłączeniem do DOS-7 modułu doświadczalnego Priroda.

Koniec zarówno DOSa-7, jak i reszty elementów stacji Mir miał miejsce 23 marca 2001. Do deorbitacji stacji użyto statku Progress M1-5. O 5:44 UTC na wysokości 100 km nad wyspami Fidżi DOS-7 wraz z innymi modułami Mira rozpoczął destrukcyjne wejście w atmosferę ziemską, niszcząc wszystkie elementy stacji. Niespalone resztki Mira wylądowały na dnie Oceanu Spokojnego na półkuli południowej[2].

Ogólny przekrój modułu DOS-7

[edytuj | edytuj kod]

Tłumaczenie opisów:

  • 1. Pojazd załogowy Sojuz TM
  • 2. Blokada próżniowa
  • 3. Wertykalny port cumowniczy
  • 4. Antena systemu naprowadzania Kurs
  • 5. Chwytniki ułatwiające spacer kosmiczny
  • 6. Pokrywa włazu sekcji roboczej
  • 7. Gniazdo przyłączeniowe baterii słonecznych
  • 8. Sekcja robocza
  • 9. Panele słoneczne
  • 10. Antena naprowadzania
  • 11. Antena telemetryczna
  • 12. Przedział sypialny (tzw. kajutka)
  • 13. Antena systemu naprowadzania Igła
  • 14. Sekcja transferu
  • 15. Antena komunikacyjna
  • 16. Sekcja higieny
  • 17. Rufowy port cumowniczy
  • 18. Silnik główny
  • 19. Światło naprowadzające
  • 20. Właz cumowniczy
  • 21. Sekcja transferu
  • 22. Bieżnia do ćwiczeń
  • 23. Silniczki orientacyjne
  • 24. Zbiorniki paliwa
  • 25. Stół jadalny i do pracy
  • 26. Rower do ćwiczeń
  • 27. Panel sterowania komputerami pokładowymi
  • 28. Okno obserwacyjne
  • 29. Adapter cumowniczy
  • 30. Horyzontalny port cumowniczy
  • 31. Gniazdo na manipulator
  • 32. Chwytniki ułatwiające spacer kosmiczny
  • 33. Okno obserwacyjne

Wnętrze

[edytuj | edytuj kod]

Następca

[edytuj | edytuj kod]

Na bazie modułu DOS-7 został zbudowany DOS-8 (znany pod nazwą Zwiezda), planowany jako zapasowy moduł główny Mira lub moduł bazowy stacji Mir-2, od 2000 roku pełni funkcję modułu serwisowego Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS)[3].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Mir Hardware Heritage. [dostęp 2012-08-10].
  2. Mir Space Station Reentry Page. [dostęp 2012-08-10].
  3. ISS Zvezda [online], www.astronautix.com [dostęp 2022-07-11].

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]