Czapla zielonawa

Czapla zielonawa
	Butorides striata
	(Linnaeus, 1758)
	; Zdjęcie wykonane w Tajlandii
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	pelikanowe
Podrząd	czaplowce
Rodzina	czaplowate
Rodzaj	Butorides
Gatunek	czapla zielonawa
Synonimy
	Ardea striata Linnaeus, 1758; Butorides striatus (Linnaeus, 1758);
	Ardea striata Linnaeus, 1758; Butorides striatus (Linnaeus, 1758);
Podgatunki
	zobacz opis w tekście
	zobacz opis w tekście
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	; Tylko w sezonie lęgowym Występuje przez cały rok
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Czapla zielonawa^[4] (Butorides striata) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny czaplowatych (Ardeidae). Nie jest zagrożony.

Morfologia

Wygląd: Wierzch głowy czarny, policzki i boki ciemnobrązowe, na szyi białe paski. Dziób ciemny. Skrzydła wraz z plecami zielonoczarne. Tęczówki żółte, nogi pomarańczowożółte^[5]. Większość podgatunków różni się od siebie głównie upierzeniem głowy i szyi oraz wielkością^[6].
Rozmiary: Długość ciała 40–48 cm, rozpiętość skrzydeł 62–70 cm, masa ciała 200–250 g^[6].

Zasięg, środowisko

Wilgotne lasy, strumienie, mokradła, brzegi jezior oraz bagna^[5]. Zamieszkuje Amerykę Południową, Afrykę, południową i wschodnią Azję, Australię i Oceanię. Ptak ten jest przeważnie osiadły^[6]. Populacje z Azji Wschodniej są wędrowne^[3].

Podgatunki

Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny (IOC) wyróżnia 21 podgatunków B. striata (według stanu na 2021 rok)^[7]. Autorzy Handbook of the Birds of the World (a tym samym IUCN) do gatunku tego zaliczają także 4 podgatunki zamieszkujące Amerykę Północną i Środkową, przez innych systematyków wyodrębniane do osobnego gatunku o nazwie czapla zielona (Butorides virescens)^[2]^[3]^[7]. Wielu autorów za podgatunek B. striata uznaje też czaplę galapagoską (B. (s.) sundevalli)^[2]^[4], którą IOC traktuje jako osobny gatunek^[7]. Wyróżnia się następujące podgatunki^[7]:

B. s. striata (Linnaeus, 1758) – czapla zielonawa – wschodnia Panama do północnej Argentyna, Boliwii i Chile
B. s. atricapilla (Afzelius, 1804) – Afryka Subsaharyjska
B. s. brevipes (Hemprich & Ehrenberg, 1833) – Somalia i wybrzeża Morza Czerwonego
B. s. rutenbergi (Hartlaub, 1880) – Madagaskar i Reunion
B. s. rhizophorae Salomonsen, 1934 – Komory
B. s. crawfordi Nicoll, 1906 – Aldabra i Amiranty
B. s. degens Hartert, E, 1920 – Seszele
B. s. albolimbata Reichenow, 1900 – archipelag Czagos i Malediwy. Obejmuje proponowane podgatunki albidula i didi.
B. s. spodiogaster Sharpe, 1894 – Andamany, Nikobary i wyspy na zachód od Sumatry
B. s. amurensis (Schrenck, 1860) – południowo-wschodnia Syberia, północno-wschodnie Chiny i Japonia
B. s. actophila Oberholser, 1912 – wschodnie Chiny do północnej Mjanmy i północnego Wietnamu
B. s. javanica (Horsfield, 1821) – Pakistan, Indie i Sri Lanka do Tajlandii, Filipin, Wielkich Wysp Sundajskich aż po Celebes. Obejmuje proponowane podgatunki chloriceps i carcinophila.
B. s. steini Mayr, 1943 – Małe Wyspy Sundajskie
B. s. moluccarum Hartert, E, 1920 – Moluki
B. s. papuensis Mayr, 1940 – północno-zachodnia Nowa Gwinea
B. s. idenburgi Rand, 1941 – północna Nowa Gwinea
B. s. flyensis Salomonsen, 1966 – południowo-środkowa i południowo-wschodnia Nowa Gwinea
B. s. macrorhyncha (Gould, 1848) – wschodnia, północno-wschodnia Australia oraz Nowa Kaledonia
B. s. stagnatilis (Gould, 1848) – północno-zachodnia i północno-środkowa Australia. Obejmuje proponowany podgatunek rogersi.
B. s. patruelis (Peale, 1849) – Tahiti (Wyspy Towarzystwa)
B. s. solomonensis Mayr, 1940 – Nowy Hanower po Wyspy Salomona i Fidżi
B. s. sundevalli (Reichenow, 1877) – czapla galapagoska – Galapagos

Status

IUCN uznaje czaplę zielonawą za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern), wlicza jednak do tego taksonu czaplę zieloną (Butorides virescens) i galapagoską (B. (s.) sundevalli). Globalny trend liczebności populacji uznawany jest za spadkowy, choć niektóre populacje są stabilne, a trend liczebność części populacji nie jest znany^[3].

Przypisy

↑ ^a ^b Butorides striata, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b ^c Martínez-Vilalta, A., Motis, A., Christie, D.A. & Kirwan, G.M.: Green-backed Heron (Butorides striata). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2020. [dostęp 2020-02-19].
↑ ^a ^b ^c ^d Butorides striata, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ ^a ^b Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Ardeidae Leach, 1820 - czaplowate - Herons (wersja: 2020-06-25). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-08-31].
↑ ^a ^b Andrew Gosler: Atlas ptaków świata. Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2000. ISBN 83-7073-059-0.
↑ ^a ^b ^c N. Bouglouan: Green-backed Heron. [w:] oiseaux-birds.com [on-line]. [dostęp 2021-08-31]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v11.2). [dostęp 2021-08-31]. (ang.).

Linki zewnętrzne

Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[itis-1] Butorides striata, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[hbwa-2] Martínez-Vilalta, A., Motis, A., Christie, D.A. & Kirwan, G.M.: Green-backed Heron (Butorides striata). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2020. [dostęp 2020-02-19].

[iucn-3] Butorides striata, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[Mielczarek&Kuziemko-4] Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Ardeidae Leach, 1820 - czaplowate - Herons (wersja: 2020-06-25). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-08-31].

[atlas-5] Andrew Gosler: Atlas ptaków świata. Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2000. ISBN 83-7073-059-0.

[oiseaux-6] N. Bouglouan: Green-backed Heron. [w:] oiseaux-birds.com [on-line]. [dostęp 2021-08-31]. (ang.).

[ioc-7] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v11.2). [dostęp 2021-08-31]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]