Woskowniczek jamkowaty
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
woskowniczek jamkowaty |
| Nazwa systematyczna | |
| Crystallicutis serpens (Tode) El-Gharabawy, Leal-Dutra & G.W. Griff Fungal Biology 125: 453 (2021) | |
.jpg)
Woskowniczek jamkowaty (Crystallicutis serpens (Tode) El-Gharabawy, Leal-Dutra & G.W. Griff) – gatunek grzybów z rzędu żagwiowców (Polyporales)[1].
Systematyka i nazewnictwo
[edytuj | edytuj kod]Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Crystallicutis, Irpicaceae, Polyporales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Takson ten w 1783 r. opisał Heinrich Julius Tode, nadając mu nazwę Merulius serpens. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadali mu El-Gharabawy, Leal-Dutra i G.W. Griff. w 2021 r. przenosząc go z rzędu Amylocorticiales do rzędu Polyporales (żagwiowce)[1]
Ma ponad 20 synonimów. Niektóre z nich[2]:
- Byssomerulius serpens (Tode) Parmasto 1967
- Ceraceomerulius serpens (Tode) J. Erikss. & Ryvarden 1973
- Ceraceomyces serpens (Tode) Ginns 1976
Franciszek Błoński w 1888 r. nadał mu polską nazwę stroczek pełzający, Władysław Wojewoda w 2003 r. zaproponował nazwę woskowniczek jamkowaty (dla synonimu Ceraceomyces serpens)[3]. Obydwie polskie nazwy są niespójne z aktualną nazwą naukową.
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Rozpostarty, o grubości około 0,5 mm. Powierzchnia początkowo gładka, biała, potem meruliowata, mniej lub bardziej żółtawa, pomarańczowa, bladoczerwona lub nawet zielonkawa. Brzeg biały, włóknisty. Subikulum białe. Tworzy małe ryzomorfy często obecne w zbutwiałym drewnie i w obrzeżu owocnika[4].
- Cechy mikroskopowe
System strzępkowy monomityczny. Wszystkie strzępki ze sprzążkami, w subhymenium mają one szerokość 2,5–3,5 µm, są gęsto splecione, mniej lub bardziej wysycone kryształkami. Strzępki tramy są szersze, o średnicy 3-5 µm, luźniej splecione i rzadziej rozgałęzione, często. Pomiędzy strzępkami obficie występują kryształki o średnicy do 20 µm. Cystyd brak. Podstawki wąsko maczugowate, 18–28 × 4–5 µm z 4 sterygmami. Zarodniki wąsko elipsoidalne, 4–5,5 × 2–2,5 µm[4].
Występowanie i siedlisko
[edytuj | edytuj kod]Znane jest występowanie woskowniczka jamkowatego w Ameryce Północnej (w USA i Kanadzie), Europie, Azji i na Nowej Zelandii[5]. W Polsce do 2003 r. znane było 7 stanowisk i to już historycznych (1889–1963). W. Wojewoda uznał go za gatunek w Polsce wymarły[3]. W Czerwonej liście roślin i grzybów Polski w 2006 r. ma status E – gatunek wymierający, którego przeżycie jest mało prawdopodobne, jeśli nadal będą działać czynniki zagrożenia[6]. Znaleziono nowe stanowiska. Podaje je m.in. internetowy atlas grzybów. Znajduje się w nim na liście gatunków zagrożonych, wartych objęcia ochroną[7].
Nadrzewny grzyb saprotroficzny. Występuje w lasach na martwym drewnie drzew iglastych i liściastych. W Polsce notowany na drewnie jodły, leszczyny, buka, sosny i topoli osiki od wczesnej wiosny do października[3]. Powoduje białą zgniliznę drewna[4].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2021-12-18].
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2021-12-18].
- ↑ a b c Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c Crystallicutis serpens [online], Mycobank [dostęp 2021-12-15].
- ↑ Mapa występowania Crystallicutis serpens na świecie [online], DiscoverLife [dostęp 2021-12-18].
- ↑ Zbigniew Mirek i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, ISBN 83-89648-38-5.
- ↑ Aktualne stanowiska woskowniczka jamkowatego w Polsce [online] [dostęp 2021-12-18].