Craseomys

	Craseomys
	G.S. Miller, 1900
	; Nornica szaroruda (C. rufocanus)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Rząd	gryzonie
Podrząd	Supramyomorpha
Infrarząd	myszokształtne
Nadrodzina	myszowe
Rodzina	chomikowate
Podrodzina	karczowniki
Plemię	Clethrionomyini
Rodzaj	Craseomys
	Typ nomenklatoryczny
	Hypudaeus rufocanus Sundevall, 1846
Synonimy
	Phaulomys O. Thomas, 1905; Neoaschizomys Tokuda, 1935;
	Phaulomys O. Thomas, 1905; Neoaschizomys Tokuda, 1935;
Podrodzaje i gatunki
	2 podrodzaje i 6 gatunków (w tym 1 wymarły) – zobacz opis w tekście
	2 podrodzaje i 6 gatunków (w tym 1 wymarły) – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Craseomys – rodzaj ssaków z podrodziny karczowników (Arvicolinae) w obrębie rodziny chomikowatych (Cricetidae).

Rozmieszczenie geograficzne

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w północnej Europie (Norwegia, Szwecja, Finlandia, europejska część Rosji) i Azji (azjatycka część Rosji, Mongolia, Chińska Republika Ludowa, Korea Północna, Korea Południowa i Japonia)^[4]^[5].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 70–149 mm, długość ogona 25–68 mm; masa ciała 20–76,7 g^[5]^[6].

Systematyka

Rodzaj zdefiniował w 1900 roku amerykański botanik i zoolog Gerrit Smith Miller w artykule poświęconym wstępnej rewizji taksonomicznej europejskich nornic opublikowanym w czasopiśmie Proceedings of the Biological Society of Washington^[1]. Gatunkiem typowym jest (oryginalne oznaczenie) nornica szaroruda (C. rufocanus).

Etymologia

Craseomys: gr. κρασις krasis, κρασεως kraseōs ‘mieszanina, połączenie’^[7]; μυς mus, μυος muos ‘mysz’^[8].
Phaulomys: gr. φαυλος phaulos ‘słaby, kiepski’^[9]; μυς mus, μυος muos ‘mysz’^[8]^[2]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Evotomys (Phaulomys) smithii O. Thomas, 1905.
Neoaschizomys: gr. νεος neos ‘nowy’^[10]; rodzaj Aschizomys G.S. Miller, 1899 (górzak). Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Neoaschizomys sikotanensis Tokuda, 1935 (= Hypudaeus rufocanus Sundevall, 1846).

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące występujące współcześnie gatunki zgrupowane w dwóch podrodzajach^[11]^[6]^[4]:

Podrodzaj	Gatunek	Autor i rok opisu	Nazwa zwyczajowa^[12]	Podgatunki^[5]^[4]^[6]	Rozmieszczenie geograficzne^[5]^[4]^[6]	Podstawowe wymiary^[5]^[6]^[a]	Status IUCN^[13]
Craseomys	Craseomys rufocanus	(Sundevall, 1846)	nornica szaroruda	gatunek monotypowy	Półwysep Fennoskandzki na wschód do półwyspu Kamczatka, na południe do południowego Uralu, góry Ałtaj, północna Mongolia, północna Chińska Republika Ludowa, północna Korea Północna i północna Japonia	DC: 10–14,2 cm DO: 2,7–6,3 cm MC: 27–52 g	LC
Craseomys	Craseomys rex	(Imaizumi, 1971)	nornica królewska	gatunek monotypowy	wschodnia Rosja (środkowy i południowy Sachalin) i Japonia (Kokkaido i południowe Wyspy Kurylskie)	DC: 11,2–14,9 cm DO: 4,4–6,8 cm MC: 33–77 g	LC
Phaulomys	Craseomys regulus	O. Thomas, 1907	nornica koreańska	gatunek monotypowy	Półwysep Koreański (z wyjątkiem północno-wschodniej części)	DC: 10–11,6 cm DO: 3,7–5,1 cm MC: 23–38 g	LC
Phaulomys	Craseomys andersoni	(O. Thomas, 1905)	nornica wyspowa	gatunek monotypowy	endemit Japonii (północne i środkowe Honsiu i półwysep Kii	DC: 7,9–13,2 cm DO: 4–7,9 cm MC: 11–60 g	LC
Phaulomys	Craseomys smithii	(O. Thomas, 1905)	nornica japońska	gatunek monotypowy	endemit Japonii (środkowe i południowe Honsiu, Sikoku i Kiusiu)	DC: 7–11,7 cm DO: 3–5 cm MC: 20–35 g	LC

Kategorie IUCN: LC – gatunek najmniejszej troski.

Opisano również gatunek wymarły z plejstocenu dzisiejszej Japonii^[14]:

Clethrionomys japonicus Kawamura, 1988

Uwagi

↑ DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała

Przypisy

↑ ^a ^b G.S. Miller. Preliminary revision of the European redbacked mice. „Proceedings of the Biological Society of Washington”. 2, s. 87, 1900. (ang.).
↑ ^a ^b O. Thomas. On some new Japanese Mammals presented to the British Museum by Mr. R. Gordon Smith. „The Annals and Magazine of Natural History”. Seventh series. 15, s. 493, 1905. (ang.).
↑ M. Tokuda. Neoaschizomys, a new genus of Microtinae from Sikotan, a South Kuril’ Island. „Memoirs of the College of Science, Kyoto Imperial University”. Series B. 10 (3), s. 242, 1935. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 346. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e U. Pardiñas, P. Myers, L. León-Paniagua, N.O. Garza, J. Cook, B. Kryštufek, R. Haslauer, R. Bradley, G. Shenbrot & J. Patton. Opisy gatunków Cricetidae: U. Pardiñas, D. Ruelas, J. Brito, L. Bradley, R. Bradley, N.O. Garza, B. Kryštufek, J. Cook, E.C. Soto, J. Salazar-Bravo, G. Shenbrot, E. Chiquito, A. Percequillo, J. Prado, R. Haslauer, J. Patton & L. León-Paniagua: Family Cricetidae (True Hamsters, Voles, Lemmings and New World Rats and Mice). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 299–301. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 223. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ Jaeger 1959 ↓, s. 69.
↑ ^a ^b Jaeger 1959 ↓, s. 160.
↑ Jaeger 1959 ↓, s. 192.
↑ Jaeger 1959 ↓, s. 165.
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-10-03]. (ang.).
↑ Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 238–239. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ Taxonomy: – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2024-08-24]. (ang.).
↑ Y. Kawamura. Quaternary rodent faunas in the Japanese islands (Part 1). „Memoirs of the Faculty of Science, Kyoto University, Series of Geology & Mineralogy”. 53 (1–2), s. 214, 1988. (ang.).

Bibliografia

E.C. Jaeger: Source-book of biological names and terms. Wyd. 3 (Revised second printing). Springfield: Charles C. Thomas, 1959, s. 1–316. (ang.).

[13] DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała

[Miller-1] G.S. Miller. Preliminary revision of the European redbacked mice. „Proceedings of the Biological Society of Washington”. 2, s. 87, 1900. (ang.).

[Thomas-2] O. Thomas. On some new Japanese Mammals presented to the British Museum by Mr. R. Gordon Smith. „The Annals and Magazine of Natural History”. Seventh series. 15, s. 493, 1905. (ang.).

[Tokuda-3] M. Tokuda. Neoaschizomys, a new genus of Microtinae from Sikotan, a South Kuril’ Island. „Memoirs of the College of Science, Kyoto Imperial University”. Series B. 10 (3), s. 242, 1935. (ang.).

[Burgin&inni-4] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 346. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[Pardiñas&inni-5] U. Pardiñas, P. Myers, L. León-Paniagua, N.O. Garza, J. Cook, B. Kryštufek, R. Haslauer, R. Bradley, G. Shenbrot & J. Patton. Opisy gatunków Cricetidae: U. Pardiñas, D. Ruelas, J. Brito, L. Bradley, R. Bradley, N.O. Garza, B. Kryštufek, J. Cook, E.C. Soto, J. Salazar-Bravo, G. Shenbrot, E. Chiquito, A. Percequillo, J. Prado, R. Haslauer, J. Patton & L. León-Paniagua: Family Cricetidae (True Hamsters, Voles, Lemmings and New World Rats and Mice). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 299–301. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).

[amw-6] Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 223. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[CITEREFJaeger1959[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=109_69]-7] Jaeger 1959 ↓, s. 69.

[CITEREFJaeger1959[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=200_160]-8] Jaeger 1959 ↓, s. 160.

[CITEREFJaeger1959[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=232_192]-9] Jaeger 1959 ↓, s. 192.

[CITEREFJaeger1959[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=205_165]-10] Jaeger 1959 ↓, s. 165.

[mdd-11] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-10-03]. (ang.).

[Cichocki&inni-12] Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 238–239. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[14] Taxonomy: – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2024-08-24]. (ang.).

[kaw-15] Y. Kawamura. Quaternary rodent faunas in the Japanese islands (Part 1). „Memoirs of the Faculty of Science, Kyoto University, Series of Geology & Mineralogy”. 53 (1–2), s. 214, 1988. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[a]

[13]

[14]