Zasłonak słonawy

Zasłonak słonawy
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	gołąbkowce
Rodzina	zasłonakowate
Rodzaj	zasłonak
Gatunek	zasłonak słonawy
	Nazwa systematyczna
	Cortinarius salor Fr.; Epicr. syst. mycol. (Upsaliae): 276 (1838)
	Zasięg
	; Zasięg w Europie
	Multimedia w Wikimedia Commons

Zasłonak słonawy (Cortinarius salor Fr.) – gatunek grzybów należący do rodziny zasłonakowatych (Cortinariaceae)^[1].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Cortinarius, Cortinariaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

W niektórych ujęciach taksonomicznych zaliczany jest w obrębie bardzo licznego w gatunki rodzaju Cortinarius do sekcji Salor^[2].

Synonimy naukowe^[3]:

Cortinarius salor Fr. 1838, subsp. salor
Cortinarius salor var. coniferarum Melot 1985
Cortinarius salor Fr. 1838, var. salor

Nazwę polską nadał Andrzej Nespiak w 1975 r.^[4].

Morfologia

Kapelusz

Zasłonak średniej wielkości. Średnica kapelusza 3–7 cm, kształt początkowo półkulisty, później dzwonkowaty, w końcu łukowaty i rozpostarty z tępym garbem. Brzeg ostry, długo pozostaje podwinięty. Powierzchnia podczas wilgotnej pogody błyszcząca i lepka, podczas suchej matowa z delikatnymi, wrośniętymi włókienkami. U młodych owocników kapelusz ma barwę niebieskofioletową, w miarę ich dojrzewania stopniowo, poczynając od środka, zaczyna blednąć i zmienia barwę poprzez różowofioletową i żółtoochrową do siwoochrowej. Początkowo u młodych okazów brzeg kapelusza połączony jest z trzonem białawą zasnówką^[5].

Blaszki

Średnio gęste, wąsko przyrośnięte. U młodych owocników maja barwę różowofioletową, później ochrową, u starszych – rdzawobrązową^[5].

Trzon

Wysokość 4–9 cm, grubość 3–7 cm. Jest pełny i sprężysty, ma walcowaty kształt i zgrubiałą podstawę, ale czasami dolna jego część jest cieńsza. Powierzchnia u młodych owocników jest gładka, lub nieco podłużnie włóknista, biaława i pokryta różowofioletową, śliska osłoną. U starszych owocników powierzchnia jest biaława lub jasnoochrowa z pierścieniowatą, włóknistą strefą^[5].

Miąższ

O barwie od białej do bladoochrowej, tylko na szczycie kapelusza jest niebieskawy. Smak cierpki, zapach niewyczuwalny^[5].

Występowanie i siedlisko

Opisano jego występowanie w północno-wschodniej części Ameryki Północnej, w większości krajów Europy (wraz z Islandią), w Korei, Japonii i na Nowej Zelandii^[6]. W Polsce jest gatunkiem mało znanym, do 2003 r. w fachowej literaturze mykologicznej podano tylko dwa jego stanowiska – w N. Elblągu (1912 r.) i w Zakopanem (Stanisław Domański, 1997 r.). Jego rozprzestrzenienie w Polsce nie jest dokładniej znane^[4]. Na Słowacji jednak nie należy do grzybów rzadkich^[5].

Rośnie na ziemi, w różnego typu lasach, pod jodłami, świerkami, bukami, i tylko na glebach wapiennych. Owocniki tworzy od lipca do października^[5].

Znaczenie

Grzyb mikoryzowy^[4]. Według niektórych atlasów grzybów jest grzybem jadalnym^[5]. Biorąc jednak pod uwagę, że większość zasłonaków jest trująca, a rozróżnienie gatunków jest trudne, lepiej nie zbierać żadnego zasłonaka w celach spożywczych^[7].

Gatunki podobne

zasłonak słodkomodry (Cortinarius croceocaeruleus). Ma podobne ubarwienie, które również z wiekiem płowieje, ale w smaku jest gorzki (zasłonak słony tylko cierpki)^[8],
zasłonak przyprószony (Cortinarius epipoleus). Rośnie tylko w iglastych lasach^[5].

Przypisy

↑ ^a ^b Index Fungorum. [dostęp 2015-01-26]. (ang.).
↑ Andreas Gminder: Atlas grzybów. Jak bezbłędnie oznaczać 340 gatunków grzybów Europy Środkowej. Warszawa: Weltbild, 2011. ISBN 978-83-258-0588-3.
↑ Species Fungorum. [dostęp 2014-02-20]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Pavol Škubla: Wielki atlas grzybów. Poznań: Elipsa, 2007. ISBN 978-83-245-9550-1.
↑ Discover Life Maps. [dostęp 2015-01-10].
↑ Barbara Gumińska, Władysław Wojewoda: Grzyby i ich oznaczanie. Warszawa: PWRiL, 1985. ISBN 83-09-00714-0.
↑ Geoffrey Kibby*, Antony Burnham** & Alick Henrici. Cortinarius subgen. Myxacium. [dostęp 2018-09-25].

[if-1] Index Fungorum. [dostęp 2015-01-26]. (ang.).

[Gminder-2] Andreas Gminder: Atlas grzybów. Jak bezbłędnie oznaczać 340 gatunków grzybów Europy Środkowej. Warszawa: Weltbild, 2011. ISBN 978-83-258-0588-3.

[3] Species Fungorum. [dostęp 2014-02-20]. (ang.).

[checklist-4] Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.

[wag-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Pavol Škubla: Wielki atlas grzybów. Poznań: Elipsa, 2007. ISBN 978-83-245-9550-1.

[6] Discover Life Maps. [dostęp 2015-01-10].

[guminska-7] Barbara Gumińska, Władysław Wojewoda: Grzyby i ich oznaczanie. Warszawa: PWRiL, 1985. ISBN 83-09-00714-0.

[8] Geoffrey Kibby*, Antony Burnham** & Alick Henrici. Cortinarius subgen. Myxacium. [dostęp 2018-09-25].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]