Zasłonak brązowordzawy
.JPG)
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
zasłonak brązowordzawy |
| Nazwa systematyczna | |
| Cortinarius evernius (Fr.) Fr. Epicr. syst. mycol. (Upsaliae): 294 (1838) | |
.JPG)
Zasłonak brązowordzawy, z. nibyfioletowy (Cortinarius evernius (Fr.) Fr.) – gatunek grzybów należący do rodziny zasłonakowatych (Cortinariaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo
[edytuj | edytuj kod]Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Cortinarius, Cortinariaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy opisany został opisany w 1818 r. przez Eliasa Friesa jako Agaricus evernius, w 1838 r. ten sam autor przeniósł go do rodzaju Cortinarius[1].
Niektóre synonimy naukowe[2]:
- Agaricus evernius Fr. 1818
- Cortinarius evernius (Fr.) Fr. 1838, var. evernius
- Cortinarius evernius var. fragrans M.M. Moser 1983
- Hydrocybe evernia (Fr.) M.M. Moser 1953
- Telamonia evernia (Fr.) Ricken 1915
Andrzej Nespiak w swojej monografii zasłonaków opisywał ten gatunek jako zasłonak nibyfioletowy, w 2003 r. Władysław Wojewoda zaproponował lepszą według niego nazwę zasłonak brązowordzawy[3].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Średnica kapelusza 4–10 cm, kształt początkowo stożkowato-dzwonkowaty, później łukowaty, u starszych owocników rozpostarty z garbem. Jest silnie higrofaniczny. W stanie wilgotnym powierzchnia kapelusza jest gładka, brązowopurpurowa lub fioletowoczerwonawa i ma jaśniejsze brzegi, podczas suchej pogody, lub na starość, staje się izabelowata[4].
Dosyć szerokie, grube i gęste. Przyrastają do trzonu. U młodych owocników są różowofioletowe, potem purpurowe, u starszych cynamonowobrązowe[4].
Wysokość 8–12 cm, grubość do 2 cm. Początkowo jest pełny, potem pusty. Dołem bywa węższy niż górą, natomiast sama podstawa jest maczugowato rozszerzona. U młodych okazów jest intensywnie fioletowy, u starszych natomiast pokryty jest resztkami białawej zasnówki[4].
Wodnisty, w kapeluszu jasnobrązowy, w trzonie fioletowy. Ma zapach rzodkiewki i łagodny smak[4].
Rdzawy. Zarodniki eliptyczne, o rozmiarach 8,5–10 × 5–6 μm[5].
Występowanie i siedlisko
[edytuj | edytuj kod]Opisano jego występowanie w Ameryce Północnej, Europie i na Nowej Zelandii[6]. W Europie spotykany jest dość rzadko, nieco częściej w jej północnej części. W Polsce jest gatunkiem mało znanym. Dwa jego stanowiska – w Obornikach Śląskich i w Puszczy Białowieskiej podał Andrzej Nespiak w 1981 r.[3], a w 2013 r. nowe jego stanowiska podał J. Ślusarczyk w okolicach miejscowości Pociecha i w Kampinoskim Parku Narodowym[7].
Rośnie na ziemi, w lasach iglastych, głównie pod świerkami, rzadziej pod sosnami, oraz na torfowiskach, pod świerkami i brzozami. Owocniki tworzy od lipca do października[4].
Grzyb mikoryzowy, grzyb niejadalny[4].
Gatunki podobne
[edytuj | edytuj kod]Bardzo podobny jest Cortinarius scutulatus (Fr.) Fr. W. Wojewoda nie wymienił go w indeksie gatunków zasłonaków występujących w Polsce, jednak wymienił go jako synonim zasłonaka rzodkiewkowatego Cortinarius ionophyllus M.M. Moser[3]. Znak zapytania jaki przy tym postawił oznacza, że sprawa jest niejasna. Być może więc gatunek ten występuje w Polsce, konieczne są tylko dalsze badania terenowe.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Index Fungorum. [dostęp 2015-01-26]. (ang.).
- ↑ Species Fungorum. [dostęp 2014-02-20]. (ang.).
- ↑ a b c Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d e f Pavol Škubla: Wielki atlas grzybów. Poznań: Elipsa, 2007. ISBN 978-83-245-9550-1.
- ↑ Rogers Mushrooms. [dostęp 2015-01-28].
- ↑ Discover Life Maps. [dostęp 2015-01-10].
- ↑ Tomasz Ślusarczyk. Nowe stanowiska grzybów z rodzaju zasłonak (Cortinarius) w Polsce. Przegląd Przyrodniczy XXIV, 4 (2013): 42-68