Włochatka ciemna
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
włochatka ciemna |
| Nazwa systematyczna | |
| Coriolopsis gallica (Fr.) Ryvarden Norw. Jl Bot. 19: 230 (1973) | |
Włochatka ciemna (Coriolopsis gallica (Fr.) Ryvarden) – gatunek grzybów z rodziny żagwiowatych (Polyporaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo
[edytuj | edytuj kod]Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Coriolopsis , Polyporaceae, Polyporales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy zdiagnozował go w 1821 r. Elias Fries, nadając mu nazwę Polyporus gallicus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu Leif Ryvarden w 1973 r.[1]
Synonimów naukowych ma około 50. Niektóre z nich[2]:
- Cerrena gallica (Fr.) Zmitr. 2001
- Coriolopsis extenuata (Durieu & Mont.) Domański 1967
- Funalia extenuata (Durieu & Mont.) Domański 1967
- Hexagonia gallica (Fr.) Teixeira 1994
- Trametella extenuata (Durieu & Mont.) Domański 1968
Polską nazwę nadał Władysław Wojewoda w 1999 r., wcześniej gatunek ten opisywany był przez Stanisława Domańskiego jako brunatka włochata[3], inne źródła wymieniają też nazwę brunatka kosmata[4].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Jednoroczny, do podłoża przyrasta zazwyczaj bokiem, rzadko tylko jest rozpostarty. Ma półkulisty, konsolowaty lub poduszeczkowaty kształt. Szerokość do 10 cm, grubość do 15 cm. Brzeg jaśniejszy, tępy i stopniowo przechodzący w hymenofor. Górna powierzchnia o barwie początkowo kremowożółtej, potem brązowawej, w końcu orzechowobrunatnej. Jest guzowata i omszona gęstymi i miękkimi włoskami. Włoski na obrzeżu owocnika jaśniejsze, w środku ciemniejsze i dłuższe, czasami przejścia barw włosków tworzą koncentryczne strefy. Hymenofor jednowarstwowy, rurkowaty, u młodych owocników białawy, potem kremowobeżowy. Rurki o długości do 15 mm, przy brzegu krótsze. Mają ostre ostrza i duże, pięciokątne, i nieregularne pory. Miąższ cienki, korkowaty, początkowo jasny, potem beżowoorzechowy, w końcu orzechowobrązowy. Zapach grzybowy, słaby[5].
- Cechy mikroskopowe
Strzępki generatywne cienkościenne ze sprzążkami, luźno i rzadko ułożone, nieamyloidalne. Mają średnicę 2–4,5 μm. Strzępki szkieletowe grubościenne, w kontekście i tramie o barwie złoto-brunatnej, we włoskach przeźroczyste. Mają średnicę 2,5–6 μm. Strzępki łącznikowe zwarte, o jasnobrunatnej barwie i średnicy 2,5–4,5 μm. W hymenium brak cystyd i innych elementów. Podstawki 4-sterygmowe, o wymiarach 20–40 x 5,5–8 μm, ze sprzążką w podstawie. Zarodniki cylindryczne, hialinowe, cienkościenne, gładkie, nieamyloidalne, o wymiarach 10–16 × 3–5 μm.
Występowanie i siedlisko
[edytuj | edytuj kod]Znane jest występowanie tego gatunku w Ameryce Północnej, Europie, w Chile, na Wyspach Kanaryjskich i w Gruzji. W Europie na północy sięga po około 62 stopień szerokości geograficznej w Szwecji[6]. W Polsce jest rzadki. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status R – gatunek potencjalnie zagrożony z powodu ograniczonego zasięgu geograficznego i małych obszarów siedliskowych[7]. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Austrii, Niemczech, Anglii, Holandii, Szwecji[3].
Saprotrof rosnący na martwym drewnie w lasach liściastych, parkach, przy drogach. Rozwija się na pniakach oraz na leżących na ziemi pniach drzew i gałęziach drzew liściastych. W Polsce notowano jego występowanie na drewnie klonu jawora, olchy szarej, buka pospolitego, jesiona wyniosłego, topoli osiki, wierzby[3]. Powoduje białą zgniliznę drewna[5].
Gatunki podobne
[edytuj | edytuj kod]Podobna jest włochatka jasna (Trametes trogii), ale jest jaśniejsza, ma biały kontekst i białawe pory. Owłosiony owocnik ma także wrośniak szorstki (Trametes hirsuta), ale również jest jaśniejszy, ponadto jego owocnik jest cieńszy[5].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Index Fungorum. [dostęp 2017-09-29]. (ang.).
- ↑ Species Fungorum. [dostęp 2014-08-22]. (ang.).
- ↑ a b c Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ Barbara Gumińska, Władysław Wojewoda: Grzyby i ich oznaczanie. Warszawa: PWRiL, 1985. ISBN 83-09-00714-0.
- ↑ a b c Mycobank. Coriolopsis gallica. [dostęp 2017-09-28].
- ↑ Discover Life Maps. [dostęp 2017-09-28].
- ↑ Zbigniew Mirek: Red list of plants and fungi in Poland = Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany. Polish Academy of Sciences, 2006. ISBN 83-89648-38-5.