Lejkówka szarobiaława
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
lejkówka szarobiaława |
| Nazwa systematyczna | |
| Clitocybe robusta Peck Ann. Rep. Reg. N.Y. St. Mus. 49: 31 (1897) [1896] | |
Lejkówka szarobiaława (Clitocybe robusta Peck) – gatunek grzybów z rzędu pieczarkowców (Agaricales)[1].
Systematyka i nazewnictwo
[edytuj | edytuj kod]Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Clitocybe, Incertae sedis, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten opisał w 1897 r. Charles Horton Peck[1]. Synonim: Lepista robusta (Peck) Harmaja 1976[2].
Władysław Wojewoda w 2003 r. podał polską nazwę lejkówka biaława, ale w spisie treści ten sam gatunek ma nazwę lejkówka szarobiaława. Nazwa lejkówka biaława jest błędna, taką samą nazwę bowiem W. Wojewoda podaje dla innego gatunku – Clitocybe candicans[3]. Według niektórych mykologów Clitocybe robusta to synonim lejkówki szarawej Clitocybe nebularis (Batsch) P. Kumm.[4]
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Średnica 6–20 cm, początkowo wypukły, potem płaski z płytko zagłębionym środkiem, często nieregularny i zniekształcony, miękki i skórzasty, biały do brudno płowożółtego. Brzeg początkowo podwinięty[4].
Szeroko przyrośnięte lub nieco zbiegające na trzon, średnio gęte lub gęste, początkowo białawe z wiekiem blado brązowawe, z międzyblaszkami. Dają się oddzielić od kapelusza, jak u białokrowiaka (Leucopaxillus)[4].
Wysokość 4–15 cm, grubość do 3 cm, cylindryczny z podstawą o szerokości do 5 cm. Powierzchnia naga lub z drobnymi włóknami; biaława, przebarwiająca się na brązowo;. Podstawa z białą grzybnią[4].
Biały, gruby, nie zmieniający barwy po przekrojeniu. Często ma mdły, cuchnący zapach[4].
- Cechy mikroskopowe
Podstawki 26–30 × 4–6 µm, maczugowate z 4-sterygmami. Cystyd brak. Zarodniki 5–9 × 3–4 µm, elipsoidalne, gładkie, w KOH szkliste, nieamyloidalne. Często przylegają do siebie dwójkami, trójkami i czwórkami. W skórce strzępki o szerokości 2,5–5 µm, gładkie, w KOH szkliste, ze sprzążkami[4].
- Gatunki podobne
Lejkówka szarobiaława tworzy średniej wielkości owocniki z kapeluszem, który nie jest typowo lejkowaty jak u innych lejkówek, a często jest zniekształcony wskutek tego, że owocniki rosną w gęstych kępach. Inne cechy charakterystyczne to: bladożółty wysyp zarodników, szeroko zbiegające blaszki, gruby trzon z często bulwiastą podstawą i dość małe, gładkie zarodniki. Jest kilka podobnych gatunków, których odróżnienie może wymagać solidnych kolekcji młodych i starych okazów, wysypu zarodników i badań mikroskopowych. Lejkówka liściowa (Clitocybe phyllophila) ma cieńszy trzon i mniejsze zarodniki. Clitocybe densifolia, Clitocybe glaucocana i Clitocybe irina mają zarodniki z ornamentacją i różnokolorowe ich wysypy. Leucopaxillus albissimus jest również podobny, ale ma mączysty zapach i amyloidalne zarodniki z ornamentacją[4].
Występowanie i siedlisko
[edytuj | edytuj kod]Lejkówka szarobiaława występuje w Ameryce Północnej, Europie i Azji. Najwięcej stanowisk podano w USA[5]. Jest tu szeroko rozprzestrzeniony[4]. W Polsce do 2003 r. znane było tylko jedno stanowisko podane przez Marię Ławrynowicz w 1973 r. Według W. Wojewody częstość występowania i stopień zagrożenia tego gatunku nie są znane[3].
Grzyb saprotroficzny naziemny występujący w lasach liściastych i mieszanych[3]. Owocniki tworzy w gęstych kępach latem i jesienią[4].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2022-12-27] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2022-12-27] (ang.).
- ↑ a b c Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d e f g h i Michael Kuo, Clitocybe robusta [online], Mushroom Expert [dostęp 2022-12-23] (ang.).
- ↑ Występowanie Clitocybe robusta na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2022-12-23] (ang.).