Ciemiernik biały

Ciemiernik biały
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	jaskropodobne
Rząd	jaskrowce
Rodzina	jaskrowate
Rodzaj	ciemiernik
Gatunek	ciemiernik biały
	Nazwa systematyczna
	Helleborus niger L.; Sp. pl. 1:558. 1753
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Ciemiernik biały (Helleborus niger) – gatunek wieloletniej rośliny z rodziny jaskrowatych. W naturze występuje na śródleśnych łąkach i skrajach lasów w środkowej i południowej części Europy^[3] (Austria, Niemcy, Szwajcaria, Słowenia, Bośnia i Hercegowina, Chorwacja, Czechy). W Polsce jest rośliną uprawianą. Polską nazwę zwyczajową zawdzięcza białym kwiatom, podczas gdy nazwa łacińska oznacza czarny (niger) – od ciemnobrunatnego, z czasem ciemniejącego do czarnego koloru korzeni rośliny^[4].

Morfologia

Pokrój: Roślina rosnąca do wysokości 25–30 cm.
Liście: Zimozielone, 7–9 sieczne, o odcinkach jajowatych.
Kwiaty: Osiągają 3–8 cm średnicy. Okwiat barwy białej (niekiedy czerwieniejący podczas owocowania), 5-działkowy z licznymi pręcikami oraz kilkoma, zrastającymi się w dolnej części słupkami^[5].
Owoc: Mieszek.

Zastosowanie

Roślina ozdobna. Jest uprawiany na rabatach głównie ze względu na swój nietypowy okres kwitnienia. Przy sprzyjających warunkach klimatycznych w Polsce roślina ta zakwita w grudniu, w okresie świąt Bożego Narodzenia, stąd też na zachodzie Europy i w Polsce posiada inną nazwę – "róży Bożego Narodzenia", jednakże w przypadku mrozu i śniegu roślina opóźnia swoje kwitnienie do pierwszych odwilży – w lutym bądź w marcu^[4].
Roślina lecznicza. Kłącza tej rośliny zawierają glikozydy o działaniu podobnym do strofantyny. Jest surowcem używanym do wyrobu leków nasercowych. Cała roślina jest trująca^[6].

Uprawa

Najlepiej rośnie na częściowo zacienionych stanowiskach, na przepuszczalnej, próchnicznej i stale wilgotnej ziemi^[6]. Rozmnaża się go przez nasiona wysiewane wkrótce po ich zbiorze, gdyż szybko tracą one zdolność kiełkowania^[7]. Można też rozmnażać go przez podział silnie rozrośniętych kęp; najlepiej robić to również zaraz po przekwitnieniu^[7]. Po przekwitnieniu wskazane jest usuwanie kwiatostanów oraz ściółkowanie gleby kompostem^[6]. Rośliny bywają atakowane przez mszyce, zwalcza się je preparatami chemicznymi.

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-07] (ang.).
↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-01-25].
↑ ^a ^b Rośliny użytkowe, Wiedza Powszechna, W-wa, 1966
↑ Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: PWRiL, 1989. ISBN 83-09-00256-4.
↑ ^a ^b ^c GeoffreyG. Burnie GeoffreyG. i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134 .
↑ ^a ^b Ciemierniki. [dostęp 2010-02-01].

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-07] (ang.).

[3] Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-01-25].

[A-4] Rośliny użytkowe, Wiedza Powszechna, W-wa, 1966

[5] Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: PWRiL, 1989. ISBN 83-09-00256-4.

[E-6] GeoffreyG. Burnie GeoffreyG. i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134 .

[B-7] Ciemierniki. [dostęp 2010-02-01].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]