Chenonetta

	Chenonetta
	von Brandt, 1836
	; Grzywienka zwyczajna (C. jubata)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	blaszkodziobe
Rodzina	kaczkowate
Podrodzina	kaczki
Plemię	Chenonettini
Rodzaj	Chenonetta
	Typ nomenklatoryczny
	Anser lophotus von Brandt, 1836 (= Anas jubata Latham, 1801)
Synonimy
	Chenalopex Wagler, 1832; Chlamidochen Bonaparte, 1854; Chlamydochen Bonaparte, 1856;
	Chenalopex Wagler, 1832; Chlamidochen Bonaparte, 1854; Chlamydochen Bonaparte, 1856;
Gatunki
	2 gatunki (w tym 1 wymarły) – zobacz opis w tekście
	2 gatunki (w tym 1 wymarły) – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Chenonetta – rodzaj ptaków z podrodziny kaczek (Anatinae) w obrębie rodziny kaczkowatych (Anatidae).

Rozmieszczenie geograficzne

Rodzaj obejmuje jeden współcześnie żyjący gatunek, występujący w Australii^[5].

Morfologia

Długość ciała 44–56 cm, rozpiętość skrzydeł 78–80 cm; masa ciała samców 700–955 g, samic 662–984 g^[6].

Systematyka

Rodzaj zdefiniował w 1836 roku niemiecki przyrodnik Johann Friedrich von Brandt w publikacji własnego autorstwa poświęconej opisowi i ilustracjom nowych lub mniej znanych rosyjskich zwierząt^[1]. Gatunkiem typowym jest (oznaczenie monotypowe) grzywienka zwyczajna (Ch. jubata).

Etymologia

Chenalopex: łac. chenalopex, chenalopeces ‘lis-gęś’, od gr. χηναλωπηξ khēnalōpēx, χηναλωπεκος khēnalōpekos ‘lis-gęś’, generalnie identyfikowane jako kazarka egipska, od χην khēn, χηνος khēnos ‘gęś’; αλωπηξ alōpēx, αλωπεκος alōpekos ‘lis’^[7]. Gatunek typowy: Anas jubata Latham, 1801.
Chenonetta: gr. χην khēn, χηνος khēnos ‘gęś’; νηττα nētta ‘kaczka’^[8].
Chlamydochen (Chlamidochen): gr. χλαμυς khlamus, χλαμυδος khlamudos ‘krótki płaszcz’; χην khēn, χηνος khēnos ‘gęś’^[9]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Anas jubata Latham, 1801.

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące gatunki^[10]:

Chenonetta jubata (Latham, 1801) – grzywienka zwyczajna
Chenonetta finschi (van Beneden, 1875) – grzywienka nowozelandzka – takson wymarły w XVII wieku^[11]

Uwagi

↑ Młodszy homonim Chenalopex Dumont, 1817 (Alcidae)
↑ Nomen nudum.

Przypisy

↑ ^a ^b J.F. von Brandt: Descriptiones et Icones animalium Rossicorum novorum vel minus rite cognitorum. T. 1. Petersburg: Jussu et sumptibus Academiae scientiarum, 1836, s. 5. (łac.).
↑ J.G. Wagler. Neue Sippen und Gattungen der Säugetiere und Vögel. „Isis von Oken”. 25, s. kol. 1235, 1832. (niem.).
↑ Ch.-L. Bonaparte. Conspectus systematis ornitiiologæ. „Annales des Sciences Naturelles, Zoologie”. Quatrième Série. 1, s. 151, 1854. (fr.).
↑ Ch.-L. Bonaparte. Excursion dans les divers Musées d’Allemagne, de Hollande et de Belgique (suite et fin), et Tableaux paralléliques de tordre des Palmipèdes. „Comptes Rendus Hebdomadaires des Séances de l’Académie des Sciences”. 43, s. 648, 1856. (fr.).
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v14.2). [dostęp 2024-11-01]. (ang.).
↑ D.W. Winkler, S.M. Billerman & I.J. Lovette, Ducks, Geese, and Waterfowl (Anatidae), version 1.0, [w:] S.M. Billerman, B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg (redaktorzy), Birds of the World, Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY 2020, Chenonetta, DOI: 10.2173/bow.anatid1.01 [dostęp 2024-11-01] (ang.).
↑ The Key to Scientific Names ↓, Chenalopex [dostęp 2022-01-19] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Chenonetta [dostęp 2022-01-19] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Chlamydochen [dostęp 2022-01-19] .
↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Chenonettini Salvadori, 1895 (wersja: 2024-09-29). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2024-11-01].
↑ BirdLife International, Chenonetta finschi, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2018, wersja 2018-1 [dostęp 2018-07-08] (ang.).

Bibliografia

The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).

[2] Młodszy homonim Chenalopex Dumont, 1817 (Alcidae)

[4] Nomen nudum.

[Brandt-1] J.F. von Brandt: Descriptiones et Icones animalium Rossicorum novorum vel minus rite cognitorum. T. 1. Petersburg: Jussu et sumptibus Academiae scientiarum, 1836, s. 5. (łac.).

[Wagler-3] J.G. Wagler. Neue Sippen und Gattungen der Säugetiere und Vögel. „Isis von Oken”. 25, s. kol. 1235, 1832. (niem.).

[Bonapartea-5] Ch.-L. Bonaparte. Conspectus systematis ornitiiologæ. „Annales des Sciences Naturelles, Zoologie”. Quatrième Série. 1, s. 151, 1854. (fr.).

[Bonaparteb-6] Ch.-L. Bonaparte. Excursion dans les divers Musées d’Allemagne, de Hollande et de Belgique (suite et fin), et Tableaux paralléliques de tordre des Palmipèdes. „Comptes Rendus Hebdomadaires des Séances de l’Académie des Sciences”. 43, s. 648, 1856. (fr.).

[ioc-7] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v14.2). [dostęp 2024-11-01]. (ang.).

[botw-8] D.W. Winkler, S.M. Billerman & I.J. Lovette, Ducks, Geese, and Waterfowl (Anatidae), version 1.0, [w:] S.M. Billerman, B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg (redaktorzy), Birds of the World, Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY 2020, Chenonetta, DOI: 10.2173/bow.anatid1.01 [dostęp 2024-11-01] (ang.).

[9] The Key to Scientific Names ↓, Chenalopex [dostęp 2022-01-19] .

[10] The Key to Scientific Names ↓, Chenonetta [dostęp 2022-01-19] .

[11] The Key to Scientific Names ↓, Chlamydochen [dostęp 2022-01-19] .

[Mielczarek&Kuziemko-12] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Chenonettini Salvadori, 1895 (wersja: 2024-09-29). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2024-11-01].

[iucn-13] BirdLife International, Chenonetta finschi, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2018, wersja 2018-1 [dostęp 2018-07-08] (ang.).

[1]

[a]

[2]

[b]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]