Przejdź do zawartości

Cerkiew św. Jana Chrzciciela w Odrzechowej

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Cerkiew św. Jana Chrzciciela
obecnie kościół św. Jana Chrzciciela
Zabytek: nr rej. A-178 z dnia 22.01.1970[1]
kościół parafialny
Ilustracja
Państwo

 Polska

Województwo

 podkarpackie

Miejscowość

Odrzechowa

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Parafia

św. Jana Chrzciciela w Odrzechowej

Wezwanie

Świętego Jana Chrzciciela

Położenie na mapie gminy Zarszyn
Mapa konturowa gminy Zarszyn, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Odrzechowa, cerkiew”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Odrzechowa, cerkiew”
Położenie na mapie województwa podkarpackiego
Mapa konturowa województwa podkarpackiego, blisko centrum po lewej na dole znajduje się punkt z opisem „Odrzechowa, cerkiew”
Położenie na mapie powiatu sanockiego
Mapa konturowa powiatu sanockiego, u góry po lewej znajduje się punkt z opisem „Odrzechowa, cerkiew”
Ziemia49°32′53,7″N 21°58′44,2″E/49,548250 21,978944
Multimedia w Wikimedia Commons

Cerkiew św. Jana Chrzciciela w Odrzechowej – dawna parafialna cerkiew greckokatolicka, wzniesiona w 1813 w Odrzechowej.

Cerkiew była do 1947 kościołem greckokatolickim[2]. Po wysiedleniach ludności łemkowskiej została przejęta przez kościół rzymskokatolicki. W latach 1945–1958 użytkowana jako kościół filialny parafii w Głębokiem. Od 1958 pełni funkcję kościoła parafialnego parafii św. Jana Chrzciciela w Odrzechowej.

Świątynię wraz z dzwonnicą, cmentarzem przykościelnym i ogrodzeniem wpisano w 1970 do rejestru zabytków[1].

Historia obiektu

[edytuj | edytuj kod]

Cerkiew powstała w 1813, przypuszczalnie według projektu rządowego, w stylu zwanym józefińskim, z niewielką wieżą nad wejściem do nawy[3]. Jej fundatorem był ówczesny właściciel dóbr Ignacy Urbański[4]. W 1898 w trakcie prac remontowych wykonano nowy dach pokryty blachą, a obiekt odmalowano. W 1944 cerkiew została poważnie uszkodzona w czasie działań wojennych. Remontowana w latach 1955, 1959, 1973 i 2020[5].

  • Widok od prezbiterium
    Widok od prezbiterium
  • Dzwonnica
    Dzwonnica
  • Drzwi główne
    Drzwi główne

Architektura i wyposażenie

[edytuj | edytuj kod]

Cerkiew murowana, jednoprzestrzenna, otynkowana[6]. Prezbiterium zwrócone na północ, zamknięte półkolistą absydą. Przy nim od zachodu zakrystia. Szersza prostokątna nawa, z niewyodrębnionym zewnątrz babińcem od południa przechodząca w kruchtę. W prezbiterium ściany rozczłonkowane pilastrami, w nawie filarami przyściennymi o wgłębionych narożnikach. Chór muzyczny w wieży otwarty trzema arkadami do nawy.

Wewnątrz ikonostas malowany w 1870 oraz późnobarokowy ołtarz główny.

W cerkwi znajduje się tablica poświęcona beatyfikowanemu przez Jana Pawła II w 2001 błogosławionemu Kościoła greckokatolickiego Iwanowi Ziatykowi, urodzonemu w Odrzechowej.

W 2020 powróciło do cerkwi kilka ikon przechowywanych na strychu, a także fragmenty wrót carskich i diakońskich oraz bogato zdobione tabernakulum. Odtworzono też dawny mur cerkiewny z rzecznych kamieni[2].

Otoczenie świątyni

[edytuj | edytuj kod]

Obok świątyni znajduje się murowana z kamienia rzecznego dzwonnica parawanowa zbudowana prawdopodobnie w 1850. Cerkiew otacza murek z kamienia łamanego. W granicach ogrodzenia istnieje stary przycerkiewny cmentarz. Są tam położone m.in.: grobowiec rodziny Władysława Morawskiego, a także nagrobki oficerów Władysława Gniewosza i Władysława Kozubowskiego.

Obok dzwonnicy znajduje się pomnik upamiętniający 570 żołnierzy poległych w I wojnie światowej.

  • Nagrobek na cmentarzu przycerkiewnym
    Nagrobek na cmentarzu przycerkiewnym
  • Pomnik I wojny światowej przed cerkwą
    Pomnik I wojny światowej przed cerkwą
  • Tablica na pomniku
    Tablica na pomniku

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b Rejestr zabytków nieruchomych – województwo podkarpackie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024 [dostęp 2018-05-11].
  2. ↑ a b Maciej Kluczka: Kościół św. Jana Chrzciciela w Odrzechowej na Podkarpaciu odnowiony!. misyjne.pl, 2020-03-31. [zarchiwizowane z tego adresu (2024-08-25)].
  3. ↑ Jarosław Giemza: Cerkwie i ikony Łemkowszczyzny. Libra PL, Rzeszów 2017, Wydanie I, s. 151. ISBN 978-83-63526-11-5.
  4. ↑ Piotr Libicki: Dwory i pałace wiejskie w Małopolsce i na Podkarpaciu. Dom Wydawniczy Rebis, Poznań 2012, s. 321. ISBN 978-83-7510-597-1.
  5. ↑ Adam Śliwa: Kościół coraz piękniejsze. malygosc.pl, 2020-03-31. [zarchiwizowane z tego adresu (2024-08-25)].
  6. ↑ Zbigniew Muzyk: Cerkwie. Wschodnia część Beskidu Niskiego. Wydawnictwo Fundacja, Nowy Sącz 2000, s. 25. ISBN 83-913147-2-3.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
Cerkwie w powiecie sanockim

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Cerkiew_św._Jana_Chrzciciela_w_Odrzechowej&oldid=74612947”