Przejdź do zawartości

Cerkiew św. Archanioła Michała w Wielopolu

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Cerkiew św. Archanioła Michała
w Wielopolu
Zabytek: nr rej. A-335 z dnia 16.03.2009
cerkiew parafialna
Ilustracja
Elewacja frontowa
Państwo

 Polska

Województwo

 podkarpackie

Miejscowość

Wielopole

Wyznanie

katolickie

Kościół

greckokatolicki

Parafia

św. Michała Archanioła

Wezwanie

św. Archanioła Michała

Położenie na mapie Zagórza
Mapa konturowa Zagórza, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Wielopole, cerkiew”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Wielopole, cerkiew”
Położenie na mapie województwa podkarpackiego
Mapa konturowa województwa podkarpackiego, na dole znajduje się punkt z opisem „Wielopole, cerkiew”
Położenie na mapie powiatu sanockiego
Mapa konturowa powiatu sanockiego, blisko centrum na prawo u góry znajduje się punkt z opisem „Wielopole, cerkiew”
Położenie na mapie gminy Zagórz
Mapa konturowa gminy Zagórz, u góry po prawej znajduje się punkt z opisem „Wielopole, cerkiew”
Ziemia49°29′45″N 22°16′01″E/49,495833 22,266944
Multimedia w Wikimedia Commons

Cerkiew św. Archanioła Michała w Wielopolu – parafialna cerkiew greckokatolicka pw. św. Michała Archanioła w Wielopolu w dekanacie sanockim w Archieparchii przemysko-warszawskiej.

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Według miejscowej tradycji już Kazimierz Wielki jadący z wyprawą wojenną na Ruś Czerwoną miał ujrzeć małą drewnianą cerkiew oraz pustelnię na wielopolskim wzgórzu. Pierwsza wzmianka o cerkwi na Wielopolu pochodzi z roku 1482, kolejno wzmiankowana w 1761 roku. W 1865 roku drewnianą cerkiew rozebrano z powodu starości, nie wiadomo jednak czy była to ta sama z XV stulecia[1]. Co najmniej od 1784 r. cerkiew wielopolska podlegała parafii greckokatolickiej w Tarnawie Górnej w ramach dekanatu leskiego[2].

Nowa murowana cerkiew, której budowę ukończono w 1939 roku powstała z datków miejscowej społeczności obu obrządków. Wydatny wkład finansowy wniosła też liczna wielopolska diaspora z Nowego Jorku. Wybuch II wojny światowej i jej następstwa spowodowały, że cerkiew nie została ukończona i urządzona. Ostatnim proboszczem przed wysiedleniami był ks. Emil Perweneć. Po 1947 roku świątynia nie była użytkowana. W latach 60. XX wieku znalazła się w rękach nielicznych tu wyznawców prawosławia. W 1991 roku oddana grekokatolikom[3] i wyremontowana przez ks. Jana Łajkosza. W 1993 roku z datków miejscowej społeczności pokryta została nowym dachem, otynkowana i ostatecznie ukończona po przeszło 50-letniej przerwie. Na pobliskiej lipie zawieszono dzwon.

W 2003 roku cerkiew przejęta na własność od Skarbu Państwa przez Kościół Greckokatolicki. Oficjalna nazwa umieszczona na tabliczce informacyjnej przy wejściu do świątyni brzmi Cerkiew greckokatolicka Soboru Arcystratega Michała w Wielopolu.

Opis

[edytuj | edytuj kod]

Obecna świątynia, murowana z 1939 roku, postawiona jest na planie krzyża greckiego, zwieńczona kopułą w części centralnej. W jej wnętrzu do lat 80. XX wieku znajdowały się m.in. fragmenty ołtarzy z końca XVIII wieku, przenośny ołtarzyk z rzeźbą Matki Boskiej z Dzieciątkiem z XX wieku, rokokowy obraz Zwiastowania NMP z XVIII w., a także namalowany w 1900 roku przez sanockiego malarza Kazimierza Lisowskiego obraz Michała Archanioła[4]. W 1988 roku wszystkie ikony zostały skradzione przez nieznanych sprawców. W cerkwi nigdy nie było i nie ma ikonostasu. Na południe od cerkwi znajduje się dawny cmentarz parafialny.

 Osobny artykuł: Cmentarz w Wielopolu.
  • Elewacja boczna
    Elewacja boczna
  • Widok od strony prezbiterium
    Widok od strony prezbiterium
  • Widok ogólny z cmentarzem
    Widok ogólny z cmentarzem

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Stanisław Kryciński, Cerkwie w Bieszczadach, Oficyna Wydawnicza Rewasz, Pruszków 1998, s. 104, passim
  2. ↑ Tarnawa Górna, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XII: Szlurpkiszki – Warłynka, Warszawa 1892, s. 178.
  3. ↑ zob. szerzej trudny proces restytucji mienia grekokatolików w regionie bieszczadzkim z punktu widzenia PAKP http://www.pporthodoxia.com.pl/artykul.php?id=1117
  4. ↑ W: Katalog Zabytków Sztuki, Rok 1982, Seria nowa, Tom I – województwo krośnieńskie, Zeszyt 2. Lesko, Sanok, Ustrzyki Dolne i okolice, (opracowanie):Ewa Śnieżyńska-Stolotowa i Franciszek Stolot oraz R. Brykowski i K. Kutrzebianka

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Księgi metrykalne parafii greckokatolickiej w Tarnawie Górnej 1784-1866, manuskrypt w jęz. łacińskim i polskim, Archiwum Państwowe w Warszawie.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Cerkwie w powiecie sanockim

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Cerkiew_św._Archanioła_Michała_w_Wielopolu&oldid=73955858”