Woszczynka purpurowa
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
woszczynka purpurowa |
| Nazwa systematyczna | |
| Ceriporia purpurea (Fr.) Donk Proc. K. Ned. Akad. Wet., Ser. C, Biol. Med. Sci. 74(1): 28 (1971) | |
Woszczynka purpurowa (Ceriporia purpurea (Fr.) Donk) – gatunek grzybów z rzędu żagwiowców (Polyporales)[1].
Systematyka
[edytuj | edytuj kod]Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Ceriporia, Irpicaceae, Polyporales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy opisał go w roku 1821 Elias Fries nadając mu nazwę Polyporus purpureus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę, nadał mu Marinus Anton Donk w 1971 r.[1]
Ma 11 synonimów. Niektóre z nich:
- Gloeoporus purpureus (Fr.) Zmitr. & Spirin 2006
- Merulioporia purpurea (Fr.) Bondartsev & Singer 1953
- Meruliopsis purpurea (Fr.) Bondartsev 1959[2].
Aleksander Zalewski i Tadeusz Glaser w 1953 r. nadali mu polską nazwę porak purpurowy, Stanisław Domański w 1965 r. woszczynka Bresadoli, a Władysław Wojewoda w 2003r. woszczynka purpurowa. W pracach polskich autorów Ceriporia bresadolae jest uważana za synonim C. purpurea[3], według Index Fungorum jednak są to odrębne gatunki.
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Jednoroczny, rozpostarty, początkowo kolisty, ale sąsiednie owocniki zrastają się z sobą tworząc duże, nieregularne płaty osiągające średnicę do 5 cm i grubość do 1 mm. Powierzchnia o barwie od różowawej do czerwonawej, pory tej samej barwy, lub nieco ciemniejsze. Początkowo są różowe lub pomarańczowe, potem różowoczerwone w okazach zielnikowych czasem z fioletowym odcieniem, a u starszych okazów ciemnoczerwono-brązowe, zwykle w liczbie 4–6 na 1 mm i 3–4 na podłożu pochyłym. Szczecinki początkowo białawe, potem barwne. Rurki o średnicy 0,05–0,1 mm. Hymenium tej samej barwy, woskowate, o grubości 0,2–0,5 mm[4].
- Cechy mikroskopowe
System strzępkowy monomityczny. Strzępki w subikulum luźno splecione, z wyraźnymi ścianami, rozgałęzione pod ostrymi kątami, niektóre tworzą nierównoległe wiązki. Mają średnicę 3,1–5,8 μm (n=40/4). Strzępki tramy niemal równoległe, cienko- lub tylko lekko grubościenne, 2,2–4,5 μm (n=80/5), obficie inkrustowane oleistą substancją. Szczecinki składają się z falistych lub nieregularnie ułożonych, czasem dychotomicznie rozgałęzionych strzępek o średnicy 3–5,5 μm. Pomiędzy szczecinkami są cystydiole o wymiarach 16–20 × 3,5–6 μm. Podstawki maczugowate, 4-zarodnikowe, 9–16,3 × 3,8–5,8 μm (n=49/5). Bazydiospory kiełbaskowate, wyraźnie zakrzywione, 4,8–8,7 × 1,6–2,4 μm (n=150/5), L=6,11, W=1,99, Q=2,88-3,43[4].
- Gatunki podobne
Najbardziej podobna jest Ceriporia bresadolae (Bourdot & Galzin) Donk i Ceriporia occidentalis Spirin & Vlasák[4].
Występowanie i siedlisko
[edytuj | edytuj kod]Woszczynka purpurowa występuje na wszystkich kontynentach poza Antarktydą. Najwięcej stanowisk podano w Europie[5]. W Polsce w. Wojewoda w 2003 r. przytoczył 3 jej stanowiska, w tym jedno dawne[3]. Bardziej aktualne stanowiska podaje internetowy atlas grzybów[6]. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status E– gatunek zagrożony wymarciem, którego przeżycie jest mało prawdopodobne, jeśli nadal będą działać czynniki zagrożenia[7].
Nadrzewny grzyb saprotroficzny. Występuje na martwym drewnie w lesie. W Polsce notowany na pniach i gałęziach sosny pospolitej (Pinus sylvestris), olszy szarej (Alnus glutinosa) i na owocniku wrośniaka szorstkiego (Trametes hirsuta)[3]. Według źródeł zagranicznych występuje tylko na drewnie drzew liściastych[4][8].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2022-12-15] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2022-12-15] (ang.).
- ↑ a b c Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d Viacheslav Spirin i inni, Josef Vlasák, „Cryptogamie Mycologie”, 37 (4), 2016, s. 421–435, DOI: 10.7872/crym/v37.iss4.2016.421 [dostęp 2022-12-13].
- ↑ Występowanie Ceriporia purpurea na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2022-12-15] (ang.).
- ↑ Aktualne stanowiska woszczynki purpurowej w Polsce [online], Nagrzyby.pl [dostęp 2022-12-15] (pol.).
- ↑ Zbigniew Mirek i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, ISBN 83-89648-38-5.
- ↑ Ceriporia purpurea(Fries) Donk (1971) [online], Base de donnés mycologique [dostęp 2022-12-15] (pol.).