Gęśnica fiołkowa
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
gęśnica fiołkowa |
| Nazwa systematyczna | |
| Calocybe ionides (Bull.) Donk Beih. Nova Hedwigia 5: 43 (1962) | |
Gęśnica fiołkowa (Calocybe ionides (Bull.) Donk) – gatunek grzybów z rodziny kępkowcowatych (Lyophyllaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo
[edytuj | edytuj kod]Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Calocybe, Lyophyllaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1792 r. Jean Baptiste François Pierre Bulliard nadając mu nazwę Agaricus ionides. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu Marinus Anton Donk w 1962 r.[1]
Ma kilkanaście synonimów. Niektóre z nich to[2]:
- Lyophyllum ionides (Bull.) Kühner & Romagn. 1953
- Rugosomyces ionides (Bull.) Bon 1991
- Tricholoma ionides var. farinaceum A.H. Sm. 1944
Nazwę polską zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r. Stanisław Chełchowski w 1898 r. opisywał ten gatunek pod nazwą bedłka fiołkowa[3].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Średnica 3–6 cm. Powierzchnia o barwie fiołkowoniebieskiej, fioletowej lub purpurowofioletowej, na środku czasami ciemniejsza. Brzegi młodych owocników oszronione[4].
Blaszki o barwie od białej do jasnokremowej. Ostrza karbowane[4].
Wysokość 3–4 cm. Tej samej barwy co kapelusz, górą ciemniejszy. Powierzchnia włókienkowata[5].
Białawy, nie zmieniający barwy po przecięciu. Ma łagodny smak i zapach świeżej mąki[4].
Biały. Zarodniki 4,5–6 × 2,5–3 μm, elipsoidalne, gładkie[4].
Występowanie i siedlisko
[edytuj | edytuj kod]Znane jest występowanie tego gatunku na nielicznych stanowiskach w Ameryce Północnej i Azji o raz w licznych krajach Europy[6]. W. Wojewoda w zestawieniu wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski w 2003 r. przytoczył 5 stanowisk i proponował umieszczenie go na czerwonej liście gatunków zagrożonych w kategorii R – gatunki potencjalnie zagrożone z powodu ograniczonego zasięgu geograficznego i małych obszarów siedliskowych[3]. Bardziej aktualne stanowiska podaje internetowy atlas grzybów. Znajduje się w nim na liście gatunków zagrożonych i wartych objęcia ochroną[7].
Grzyb saprotroficzny. Okazy znalezione w Polsce rosły w lesie, zaroślach i w parku na ziemi, wśród opadłych liści od lipca do września[3].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2021-09-01].
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2021-09-01].
- ↑ a b c Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d E. Gerhardt, Grzyby – wielki ilustrowany przewodnik, Warszawa: Klub dla Ciebie - Bauer-Weltbild Media, 2006, ISBN 83-7404-513-2.
- ↑ Calocybe ionides [online] [dostęp 2021-09-01].
- ↑ Calocybe ionides (Bull.) Donk. Mapa zasięgu [online] [dostęp 2021-09-01].
- ↑ Aktualne stanowiska gęśnicy fiołkowej w Polsce [online] [dostęp 2021-09-01].