Bully Hayes
 Jedyne znane zdjęcie Hayesa | |
| Pełne imię i nazwisko |
William Henry Hayes |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | |
| Data śmierci | |
| Zawód, zajęcie | |
William Henry "Bully" Hayes (ur. około roku 1829 w Cleveland, Ohio, zm. w 1877 r.) – pirat grasujący na Pacyfiku w drugiej połowie XIX wieku, uważany za "jednego z ostatnich bukanierów". Swój przydomek "Bully" zyskał dzięki brutalnemu traktowaniu zarówno przeciwników, jak i członków własnej załogi, jakkolwiek wobec osób postronnych a wpływowych oraz kobiet potrafił być ujmujący i szarmancki.
Karierę rozpoczął jako zwykły marynarz na Wielkich Jeziorach, ale już w wieku 18 lat zaciągnął się na żaglowiec płynący z Nowego Jorku do San Francisco. W Kalifornii rozpoczynała się właśnie słynna "gorączka złota", więc Hayes - jeden z nielicznych, którzy nie zeszli z pokładu, robił na statku zadziwiająco szybką karierę. W ciągu dwóch lat został bosmanem, a następnie trzecim oficerem, chociaż nie ukończył żadnej szkoły morskiej. Na początku lat 50. był już pierwszym oficerem na brygu Canton wożącym osadników z Nowego Jorku do Australii.
Pirat
[edytuj | edytuj kod]Po kolejnym rejsie do Sydney i Hobart okazało się, że nie ma ładunku na drogę powrotną do San Francisco, więc armator postanowił statek sprzedać, ale Hayes zaproponował, by wyjść z Hobart pod balastem i poszukać ładunku gdzie indziej. W ten sposób Canton zawinął na Guam z pokładu zszedł dotychczasowy kapitan, a statek pożeglował do Singapuru, gdzie został sprzedany przez "kapitana" Hayesa, po czym ponownie korzystnie odkupiony i przemianowany na C.W. Bradley Jr. od nazwiska miejscowego konsula USA. Korzystając z zaufania, jakim cieszyła się amerykańska bandera, Hayes ogłosił rejs do Batawii. Miejscowi kupcy szybko zapełnili ładownie towarami, które zostały szybko dostarczone na miejsce i sprzedane, ale pieniądze nigdy nie trafiły do kieszeni deponentów.
Jego kolejne oszustwo opisane zostało 31 sierpnia 1859 roku w ukazującym się w San Francisco dzienniku Bulletin. Przebieg i sposób dokonania oszustwa był identyczny jak w Singapurze, doszły jednak dodatkowe elementy - bryg Ellenita został przez Hayesa kupiony za pomocą fałszywego czeku, a jego niedawno poślubiona małżonka znalazła się niespodziewanie bez środków do życia.
Kobiety były - obok pieniędzy - drugą pasją życiową Bully’ego. Legalnie zaślubionych żon miał prawdopodobnie sześć, a nadto po kilka kochanek w każdym porcie, do jakiego zawijał. Na Guam miał do dyspozycji cały harem. Wysoki, przystojny, nienagannie ubrany Hayes niezmiennie podobał się kobietom. Mówił głębokim barytonem, dobrze śpiewał[1].
Podobnie jak kobiety, często zmieniał statki, na jakich pływał. Po stracie Ellenity[2] znalazł się w Australii, gdzie znalazł kolejna narzeczoną, a od przyszłego teścia w prezencie 300-tonowy bark Launceston, który po jednym zaledwie rejsie przepadł bez śladu, a Hayes pojawił się w kwietniu 1864 r. w Auckland na pokładzie szkunera Black Diamond. Najgorszą sławą cieszył się jego kolejny bryg Rona, służący Bully’emu do porywania i sprzedawania w niewolę mieszkańców niewielkich atoli
Na swym ulubionym statku Leonora, prowadził liczne (i nie zawsze udane) operacje handlowe w Oceanii specjalizując się w sprzedaży rumu i broni wyspiarzom, nie stronił jednak od filibustierki, czyli piractwa, w którym to procederze konkurował z okrutnym Benem Peasem.
Leonora uległa rozbiciu w roku 1874 na rafach wyspy Kosrae, w związku z czym Hayes musiał spędzić na wyspie (w wiosce Utwe) blisko rok, dając się mocno we znaki mieszkańcom. I tym razem jednak - jak we wszystkich poprzednich przypadkach - uniknął kary. Wpadł dopiero w kwietniu 1875 roku, gdy dokonał próby wywiezienia z hiszpańskiej wówczas wyspy Guam osadzonych tam przestępców. Bully został aresztowany, zamknięty w więzieniu, a następnie przewieziony do Manili, gdzie sąd skazał go na rok ciężkich robót. Hayes wybrnął z tego ogłaszając przejście na katolicyzm, czym zdobył sobie wielką popularność i zwolnienie z odbycia kary. Właśnie w Manili spotkał go słynny żeglarz Joshua Slocum, co zostało odnotowane w jego wspomnieniach.
Ostatni wyczyn Hayesa miał miejsce w 1876 roku. Poznał w San Francisco młode małżeństwo Nataniela i Jenny Moody, właścicieli niewielkiego szkunera Lotus. Szybko roztoczył przed nimi uroki wysp Pacyfiku i możliwości zrobienia majątku. Zaoferował się poprowadzić statek, w którym to celu zwerbował doświadczonego marynarza Charlesa Elsona i Holendra Petera Radecka, znanego jako "Dutch Pete" jako chłopca kabinowego i kuka. Szkuner był gotów do wyjścia w morze 7 października wieczorem, ale tuż przed podniesieniem kotwicy Bully wysłał Moody’ego do zegarmistrza po oddany do naprawy chronometr. Gdy Moody wrócił do portu Lotus znikał właśnie w ciemnościach kierując się na pełne morze[3].
Rejs przebiegał spokojnie, z czego wynika, że Jenny była w zmowie z Hayesem. Jedynym urozmaiceniem były szykany, jakim poddawał Bully kuka. 1 stycznia 1877 roku Lotus zawinął do Apia na Samoa, skąd ponownie wyszedł w morze 31 marca. W kilka dni później doszło pomiędzy Hayesem a Peterem do starcia po zakropionej alkoholem awanturze. Jak zeznał później Elson, prawdopodobnie "Dutch Pete" zabił starego pirata kilkoma strzałami z rewolweru. Ciało Bully’ego zostało wyrzucone[4] za burtę.
Bully Hayes w kulturze
[edytuj | edytuj kod]Przygody Bully’ego stanowiły kanwę filmu fabularnego z roku 1983 w reżyserii Ferdinanda Fairfaxa Nate and Hayes, w Anglii pod tytułem Savage Islands, gdzie w roli głównej wystąpił znany aktor hollywoodzki Tommy Lee Jones.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Frank Clune, Captain Bully Hayes: Blackbirder and Bigamist. London, 1970
- Janusz Wolniewicz, Łotry Pacyfiku, Gdańsk: Wydawnictwo „Marpress”, 1997, ISBN 83-87291-10-2, OCLC 297708857.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Podróże Bully’ego Hayesa. janesoceania.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-04-18)].
- Biografia Hayesa w Pohnpei Heaven (Archive.org)